متاورس به عنوان یک دنیای مجازی موازی با واقعیت، از دوقلوی دیجیتال (فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده) استفاده می کند که ابزار مهمی برای ساخت یک شهر هوشمند است.
به گزارش گرداب، این روز‌ها خبر‌های بسیاری دربارۀ فناوری جدیدی می شنویم که قرار است آینده ارتباطات بشری را دگرگون کند. حتی برخی از محققان از آن به عنوان یک انقلاب یاد می کنند. از آغاز تاریخ بشری، ارتباط میان انسان‌ها روش‌ها و شیوه های مختلفی را پشت سر گذاشته است.
در آغاز ارتباط میان دو نفر صرفا از طریق کنش هم حضوری ممکن می شد. یعنی دو طرف گیرنده و فرستنده باید همزمان در یک مکان و زمان مشترک قرار می گرفتند. اما به مرور با رشد امکانات و پیشرفت‌های فناوری ارتباطات میان انسان‌ها از این شکل اولیه خارج شد و به مرور، با اختراع خط، نامه، تلگراف، تلفن، ایمیل و ... و در نهایت در امروز شبکه های گسترده اجتماعی باعث شده اند که نوع ارتباط میان انسان‌ها به کلی عوض شود.
حال یکی دیگر از ابزار‌ها و یا روش‌هایی که قرار است دوباره نوع ارتباط انسان‌ها را دگرگون کند، فناوری متاورس است. فناوری ای که با ترکیب دیگر فناوری‌های پیشرفته مثل واقعیت مجازی و واقعیت افزوده قصد دارد بخش اعظمی از زندگی انسانی را مجازی کند و دنیای دیگری در فضای مجازی بسازد. حال در این متن به حوزه های مختلف کاربردی این فناوری می پردازیم.
شهر هوشمند
متاورس به عنوان یک دنیای مجازی موازی با واقعیت، از دوقلوی دیجیتال (فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده) استفاده می کند که ابزار مهمی برای ساخت یک شهر هوشمند است.
این فناوری دوقلوی دیجیتال می تواند به صورت دیجیتالی از دنیای فیزیکی نقشه برداری کند، داده های شهری مانند افراد، وسایل نقلیه، اشیاء، فضا و ... را به طور کامل ثبت کند و یک شهر دوقلوی دیجیتال قابل مشاهده، قابل کنترل و مدیریت را بسازد. این فناوری می تواند کارایی استفاده از منابع را بهبود بخشد، مدیریت شهری و خدمات را بهینه سازی کند و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود دهد.
صنعت سرگرمی و بازی
توسعه فناوری تعاملی حس غوطه وری در فضای بازی را تا حد زیادی بهبود بخشیده است و می تواند به طور موثر تجربه کاربر و قابلیت بازی کردن و لذت بردن او را افزایش دهد.
اداره از راه دور و ملاقات‌های مجازی
تحت تأثیر اپیدمی جدید کرونا، اهمیت دورکاری و ارتباط از فاصله دور آشکار شده است. متاورس می-تواند محدودیت‌های مدل اداره و کار از راه دور سابق را جبران کند و عملکرد‌های آن را بیشتر بهبود بخشد و فرصت‌های بیشتری برای آن ایجاد کند. همچنین تمام نشست‌ها و کلاس‌های آموزش مجازی را تحت تاثیر قرار می دهد و امکانات آن‌ها را افزایش می دهد.
گردشگری و نمایشگاه های دیجیتال
ساخت یک متاورس می تواند گردشگری دیجیتال و ایجاد نمایشگاه دیجیتال را بهتر تحقق بخشد. توسعه فناوری دیجیتال دوقلو و فناوری تعاملی به کاربران اجازه می دهد تا از محدودیت‌های زمان، مکان و موارد دیگر عبور کنند و آزادانه از نقاط دیدنی در سراسر جهان بازدید کنند و تجربه ای همه جانبه بدست آورند.
روان درمانی
متاورس حتی می تواند به روان درمانی کمک کند. کمک‌های متاورس به روان درمانی شامل موارد ذیل است: ساختن یک موقعیت مجازی و آرامش بخش؛ امکان ارتباط و تعامل با شخصیت‌های مجازی.
آموزش و تحصیلات
ساخت متاورس می تواند به ارتقای آموزش کودکان، بازی‌های جدی و آموزش پیش دبستانی کمک کند.
متاورس از دو روش ذیل می تواند به آموزش کمک کند: شبیه سازی صحنه های واقع گرایانه برای ارتقاء درک محتوای یادگیری و غرق شدن در آن فضا؛ جلوگیری از آسیب‌های آزمایش‌های واقعی.
اقتصاد
فناوری بلاک چین، تمرکززدایی و توسعه و ظهور صنایع جدید در متاورس می تواند به طور موثر توسعه اقتصادی را دگرگون و هدایت کند.
فرهنگ
الگو‌های فرهنگی مجازی، کنسرت‌های مجازی و اشکال جدید آفرینش فرهنگی و هنری از جمله تاثیرات متاورس در این زمینه است. متاورس به عنوان شکل اجتماعی جدید جامعه، شکل‌ها و روش‌های فرهنگی جدیدی را پدید خواهد آورد. توسعه فناوری تعاملی و بهبود بیشتر غوطه وری در فضای مجازی می-تواند به طور موثر توسعه الگو‌های فرهنگی مجازی و کنسرت‌های مجازی را ارتقا دهد.
اجتماعی
شبکه های اجتماعی مبتنی بر سناریو، گردهمایی های آنلاین و دوست یابی امورزی هستند که امروزه بواسطۀ پیشرفت فناوری ممکن شده اند. متاورس مرز‌های زمان و فضا را می شکند و فاصله بین افراد را کاهش می دهد. افراد در متاورس می توانند در هر زمان و مکانی با هم ارتباط برقرار کنند. متاورس می تواند اشکال مختلفی از تعامل اجتماعی را ارائه دهد.
اکنون پس از مروری کوتاه بر حوزه های کاربردی متاورس به محدودیت‌ها و مشکلاتی که پیش روی این فناوری قرار دارد، می پردازیم.
محدودیت‌ها و مشکلات متاورس
مشکل تعامل:
به عنوان واسطه ای بین دنیای مجازی و دنیای واقعی، فناوری تعاملی متاورس باید شرایط ذیل را داشته باشد:
• دستگاه تعاملی سبک وزن، مناسب برای استفاده، پوشیدنی و قابل حمل است.
• شفافیت رسانه تعاملی کاربران را قادر می سازد تا ردپای آن را نادیده بگیرند و بهتر در دنیای مجازی غوطه ور شوند.
فناوری‌های تعاملی اکنون موجود عبارتند از: فناوری حسی جسمی (somatosensory)، فناوری XR (VR، AR، MR) و رابط مغز و رایانه. فناوری XR ترکیبی از واقعی و مجازی است که محیط تعامل انسان و کامپیوتر توسط فناوری کامپیوتر و دستگاه های پوشیدنی تولید شده است.XR به عنوان یک اصطلاح کلی برای فناوری‌های همه جانبه برای ادغام دنیای مجازی و واقعی شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) و سایر فناوری‌های فراگیر جدید که ممکن است ظهور کنند.
علاوه بر این، فناوری حسی جسمی به افرادی اشاره دارد که مستقیماً از طریق حرکات بدن خود با وسایل یا محیط اطراف خود در تعامل هستند، بدون استفاده از هیچگونه تجهیزات کنترل پیچیده و به افراد اجازه می دهد تا به طور فراگیر و عمیقی با محتوای مجازی تعامل داشته باشند. اما در حال حاضر، این دو فناوری این مشکل را دارند که دستگاه های تعاملی به اندازه کافی سبک و شفاف نیستند و هزینه آن‌ها بالا است که عمومی و تجاری شدن آن‌ها را دشوار می کند.
از این گذشته، فناوری رابط مغز و کامپیوتر را می توان به سه نوع تقسیم کرد: تهاجمی، نیمه تهاجمی و غیر تهاجمی. تهاجمی به جراحی و کاشت الکترود‌ها در قشر مغز انسان اشاره دارد. نیمه تهاجمی به کاشت الکترود‌ها در حفرۀ جمجمه، اما خارج از قشر مغز مربوط می شود. غیر تهاجمی به تفسیر EEG سیگنال‌هایی اشاره دارد که از طریق یک دستگاه پوشیدنی متصل به پوست سر ارائه می شوند.
به طور کلی باید گفت که مجموعه تهاجمی بیشترین میزان دقت را دارد، اما خطراتی مانند خطرات بالای جراحی و از بین رفتن بافت‌های مغز انسان دارد. در روش غیر تهاجمی از خطرات جراحی پیچیده جلوگیری می شود، اما جمع آوری سیگنال نسبتا ضعیف است.
مسائل محاسباتی
قدرت محاسباتی به توانایی پردازش داده ها اشاره دارد که با سه شاخص تعیین می شود: محاسبه، ذخیره سازی و انتقال داده ها. قدرت محاسباتی یک بهره وری مهم در عصر اقتصاد دیجیتال است که امکانات آن پشتوانه مهمی برای نوآوری تکنولوژیک است. متاورس به معنای تعداد بیشتر کاربر، منابع شبکه غنی تر و منابع محاسباتی بیشتر است در نتیجه قدرت محاسباتی پشتیبانی مهمی برای متاورس است.
برنامه ریزی جدید شکل‌های کسب و کار و پلتفرم متاورس مبتنی بر فناوری رایانش ابری باعث افزایش تقاضا برای منابع توان محاسباتی شده است و همچنین فضا را برای توسعه قدرت محاسباتی فراهم کرده است.
ذخیره سازی ابری، رایانش ابری، اجرای ابری و سایر فناوری‌های مورد استفاده توسط متاورس، تقاضا‌های زیادی را برای بهبود عملکرد دستگاه کلاینت و انعطاف پذیری سرور ایجاد کرده است. متاورس به بهبود مستمر سرعت پردازش، پیچیدگی و مصرف برق نیاز دارد.
مسائل اخلاقی
متاورس به مردم هویت جدیدی بخشیده و فضایی جدید و بسیار آزاد برای زندگی و فعالیت ایجاد کرده است که این خود شامل روابط اجتماعی پیچیده تر است. به عنوان یک شبکه نسل بعدی، متاورس باید رفتار کاربران را کنترل و محدود کند و اخلاقیات و هنجار‌های واضحی برای حفظ محیط خوب و منظم آن ایجاد کند.
مشکلات اخلاقی و هنجاری متاورس به پدیده هایی اشاره دارد که در آن به دلیل عدم وجود اصول معین و سردرگمی هنجار‌های اخلاقی مربوطه که در تعارض با هنجار‌های اخلاقی جامعه واقعی هستند، پدید می آیند.
به طور کلی مسائل اخلاقی و هنجاری که متاورس باید حل کند به شرح زیر هستند:
• مسائل مربوط به صدق و کذب در انتشار و پخش اطلاعات نادرست و کلاهبرداری.
• مشکل جو و فضای نامطلوب.
• مسائل مربوط به نقض حقوق مالکیت معنوی.
با توسعه فناوری تعاملی متاورس، زمانی که مغز و آگاهی را می توان مانند اطلاعات رایانه ای ویرایش، ذخیره و کپی کرد، صحنه های موجود فیلم‌های علمی تخیلی ممکن است دیگر تخیلی نباشند.
در این مرحله نقش اخلاق خیلی مهم می شود. اکنون منشور اخلاقی اصلی تحت تأثیر قرار گرفته است و فرمول جدید منشور اخلاقی هنوز ایجاد نشده و نمی تواند با توسعه متاورس همگام شود؛ بنابراین نظارت بر متاورس باید تقویت شود و قوانین مربوطه و مقررات باید به موقع تدوین و به روز شوند.
مسائل مربوط به حریم خصوصی
متاورس ارتباط تنگاتنگی با دنیای واقعی دارد و با هویت واقعی افراد مطابقت دارد. در نتیجه هنگام ساخت نسل جدیدی از شبکه ها، متاورس باید به طور کامل به مسائل مربوط به حفاظت از حریم خصوصی داده ها، درست مانند محیط شبکه های قبلی توجه کند.
سندرم سایبری
سندرم سایبری یک اختلال جسمی، اجتماعی و روانی است که در اثر استفاده زیاد از اینترنت ایجاد می شود. با توسعه مداوم روش‌های تعاملی، دستگاه های الکترونیکی کوچکتر و قابل حمل تر شده اند و این ساده سازی تجهیزات باعث می شود که مردم زمان بیشتری را در اینترنت صرف کنند. در عین حال، متاورس به طوری شدیدی مرتبط با دنیای واقعی است. ادغام واقعیت مجازی و واقعی و درجه بالایی از غوطه ور شدن در متاورس مشکل سندرم سایبری را جدی تر خواهد کرد.
در این متن به حوزه هایی که متاورس در آن‌ها کاربرد عملیاتی دارد را شرح دادیم. متاورس به ساختن شهر هوشمند کمک می کند و بر صنعت بازی و سرگرمی، کنترل از راه دور، آموزش، گردشگری، روان درمانی، اقتصاد، فرهنگ و جامعه تاثیرات مستقیمی خواهد داشت.
اما این فناوری در حال رشد مسایل و محدودیت‌هایی دارد که به آن‌ها اشاره کردیم: جدا از مسایل و مشکلات فناوری و پردازشی، متاورس درگیر مسایل اخلاقی، حریم خصوصی و سندرم سایبری نیز هست.
