میکروبات به ربات‌های مینیاتوری گفته می‌شود که در ابعاد میلی‌متری ساخته می‌شوند. اولین تحقیقات و طراحی‌های مفهومی از چنین ربات‌های کوچکی در اوایل دههٔ هفتاد میلادی به عنوان تحقیقات محرمانه در سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا صورت گرفتند. کمک به نجات اسیران جنگی و ماموریت‌های شنود الکترونیکی اطلاعات از جمله کاربردهایی بود که در آن زمان برای این ربات‌ها در نظر گرفته شده بود.
به گزارش گرداب، از سال ۲۰۰۸ میلادی، کوچکترین میکرو ربات‌ها از دستگاه‌های میکروالکترومکانیکی استفاده می‌کنند که انرژی الکتریکی را به حرکت خطی تبدیل می‌کنند. توسعهٔ ارتباطات بی‌سیم، به خصوص وای-فای، ظرفیت ارتباطی میکربات‌ها را تا حد زیادی افزایش داده‌است. این افزایش ارتباطات باعث افزایش هماهنگی میکربات‌ها برای انجام کارهای پیچیده‌تر نیز شده‌است. از جمله تحقیقات اخیر انجام شده در رابطه با ارتباطات بین میکربات‌ها، یک گروه ۱۰۲۴تایی از ربات‌ها در دانشگاه هاروارد است که خود را به شکل‌های گوناگون درمی‌آورد.
میکروبات‌ها به دلیل اندازهٔ کوچکشان به طور بالقوه بسیار ارزان هستند، و می‌توانند در گروه‌های بزرگ برای کاوش در محیط‌هایی که برای انسان‌ها یا ربات‌های بزرگ‌تر بسیار کوچک یا خطرناک است، استفاده شوند. انتظار می‌رود که میکروبات‌ها برای پیدا کردن بازماندگان زیر آوار بعد از زلزله به کار برده شوند.
از دیگر کاربردهای میکروبات‌ها می‌توان به حوزه سلامت و پزشکی اشاره کرد، جایی که ربات‌های کوچک می‌توانند در بدن انسان حرکت کنند و بیماری‌ها را تشخیص دهند و اعضای بدن را ترمیم کنند. استفادهٔ اصلی میکروبات‌ها در پزشکی، درمان سرطان خواهد بود.
داروهای درمان سرطان که امروزه به کار می‌روند، در کل بدن گردش می‌کنند و علاوه بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم را هم از بین می‌برند. می‌توانیم به وسیلهٔ میکروبات‌های قابل دفع، دارو را به تومور برسانیم و آن را آزاد کنیم. این ربات‌ها از میدان مغناطیسی یک دستگاه ام‌آرآی به عنوان منبع قدرت استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، میکروبات‌ها می‌توانند درون بدن یا بر روی پوست تعبیه شوند تا علایم حیاتی و سلامت فرد را پس از انجام عمل‌های جراحی سنگین به طور مستمر به اطلاع پزشک معالج برسانند تا در صورت بروز علایم خطرناک، در سریع‌ترین زمان ممکن اقدامات لازم برای پیشگیری از رخدادهای ناگوار انجام شود.
درمجموع، میکروبات‌ها دنیای جدیدی از کاربردهای صنعتی، پزشکی و حتی سرگرمی را پیش روی انسان قرار خواهند داد، اما نمی‌توان از کاربردهای جاسوسی و مخرب این ربات‌های کوچک نیز چشم‌پوشی کرد.
سال 2012 بود که صنایع هوافضای اسرائیل از توسعه میکروبات‌هایی هدایت‌پذیر به شکل پروانه خبر داد که تنها 20 گرم وزن دارند و می‌توانند از فضای اطراف تصویربرداری کنند. این دست میکروبات‌های جاسوسی که بر اساس ساختار فیزیکی حشرات ساخته می‌شوند، از اوایل قرن 21 مورد توجه نیروی هوایی ایالات متحده بوده‌اند کع توسعه آنها در دو دهه اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است.
برای پیشگیری از تهدیدات میکروبات‌ها و استفاده حداکثری از فرصت‌های موجود در این حوزه، باید شرکت‌های فناوری بومی به فکر توسعه و همچنین ارتقای توانایی شناسایی این ربات‌ها باشند زیرا همچون بسیاری از فناوری‌های دیگر، واردات این دست دستگاه‌ها به کشور از کشورهای خارجی می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.
