گرداب: نشست خبری پروژه «عنکبوت» با حضور جمعی از رسانه‌های خبری برخط عصر یکشنبه 12 بهمن 1393 برگزار شد.
در این نشست، مصطفی علیزاده، سخنگوی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سایبری سپاه با اشاره به دسترسی نزدیک به 42 میلیون ایرانی به شبکه جهانی اینترنت گفت: بررسی 500 صفحه پرلایک شبکه اجتماعی فیس‌بوک نشان می‌دهد که کاربران این شبکه بیش‌تر از هر موضوعی به دنبال موضوعات سرگرمی و تفریحی هستند و از این‌رو دشمن هم روی این حوزه توجه ویژه‌ای می‌کند.
سخنگوی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته درباره ارتباط مستقیم این شبکه با عوامل بیگانه افزود: جنگ نرم در این روزها نیابتی شده و برخی اوقات با هدایت و حمایت غیرمستقیم دشمن روبه‌رو می‌شویم که در این پرونده شاهد این نوع حمایت بودیم.
علیزاده گفت: اتفاقی که در این پروژه به وضوح قابل مشاهده بود، تمرکز روی تولید و انتشار محتواهایی است که روی دو بال مهم «اخلاق» و «اعتقادات» جوانان کشور تأثیر مخرب گذاشته و آن را آن‌طور که غرب می‌خواهد، تحت تأثیر قرار می‌دهد. این جریان، قطعاً یک جریان دامنه‌دار سازمان‌یافته است که آغاز آن از شبکه اجتماعی فیس‌بوک است.
این مقام مسؤول ادامه داد: موضوعی که قابل توجه است، این است که تلاش بسیار زیاد و پرحجمی از طرف شرکت‌های بزرگ آمریکایی با حمایت دولت ایالات متحده در خصوص رمزنگاری پیچیده محتواهای سرویس‌های اینترنتی از جمله فیس‌بوک در حال انجام است که باعث می‌شود ردگیری و پیگیری تولیدکنندگان محتوای سازمان‌یافته و مبتذل با دشواری صورت بگیرد. حال آن‌که اگر یک سرویس رمزنگاری شده در آمریکا ایجاد شود و کلید این رمز دست دولت آمریکا نباشد، سخت‌ترین برخورد از سوی دولت علیه آن سرویس صورت خواهد گرفت.
علیزاده افزود: با همه این تفاسیر، اگر کسی از تولیدکنندگان محتوای مجرمانه در شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی رمزنگاری شده احساس می‌کند که در شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک در امنیت است، تصور بسیار اشتباهی دارد. چراکه به لحاظ اطلاعاتی روی همه حوزه‌ها اشراف وجود دارد و پاسداران امنیت کشور تمامی تحرکات این افراد را زیر نظر دارد.
سخنگوی مرکز بررسی جرائم سازمان‌یافته سپاه هشدار داد: به تولیدکنندگان محتوای مبتذل و مستهجن هشدار می‌دهیم که تا پایان سال جاری یا بساط فسادشان را جمع کنند یا با کمک اشراف حاصل شده، برخورد جدی با آن‌ها صورت خواهد گرفت.
چرا فیس‌بوک؟مصطفی علیزاده در تشریح دلیل اجرای پروژه بر روی شبکه اجتماعی فیس‌بوک با وجود سیر نزولی کاربری این شبکه گفت: این شبکه اجتماعی ظرفیت مدیریت لایک و انتشار شایعه در کسری از ثانیه برای تعداد قابل توجهی کاربر را دارد. امکانی که شبکه‌های ارتباطی موبایلی به هیچ وجه ندارند. علاوه بر این، فیس‌بوک هنوز در سیاست‌های خارجی و داخلی دولت ایالات متحده برای حمایت و توسعه، رتبه نخست را دارد. بنابراین حجم تهدیدی این شبکه برای ما هنوز از بین نرفته است.
واقعیت‌های فضای مجازی کشورمصطفی علیزاده در تشریح وضعیت فعلی کشور در این حوزه گفت: باید بپذیریم که تا چند سال گذشته فضای مجازی آیینه فضای واقعی بود. اما اکنون می‌توانیم با جدیت ادعا کنیم که فضای واقعی آیینه فضای مجازی شده است و این یک تلنگر جدی برای همه مدیران فرهنگی و سیاسی نظام است.
علیزاده درباره وضعیت هماهنگی سپاه با دیگر دستگاه‌ها ضمن اشاره به اقدامات صورت گرفته در وزارت ارتباطات افزود: نگاه بالادستی توسعه محور به فناوری‌اطلاعات، بدون فرهنگ‌سازی و توجه به پیوست‌های امنیتی و فرهنگی لاجرم روی پایین دست هم تأثیر می‌گذارد و این هماهنگی را کاهش می‌دهد. البته باید در مجموعه دولت از تلاش‌های خوب آقای واعظی، وزیر محترم ارتباطات تقدیر کرد. اما طبیعتاً این اقدامات کافی نیست و بایستی جدی‌تر دنبال شود.
سخنگوی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه ادامه داد: بر اساس آخرین جمع‌بندی، بیش از 11 هزار پایگاه اینترنتی شامل وبسایت، وبلاگ و صفحه فیس‌بوک شناسایی شده‌اند که حدود 2 هزار و 500 پایگاه در اختیار براندازان غیرمسلح با موضوع تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، 2 هزار و 200 پایگاه در اختیار فرق و مذاهب نوظهور و انحرافی، 800 پایگاه در اختیار براندازان مسلح و 1200 پایگاه با موضوع حقوق بشر مدنظر آمریکا فعالیت می‌کنند. حدود 99 درصد این سایت‌ها فیلتر هستند، اما با کمک فیلترشکن‌ها و کارکرد دوگانه VPNها، دسترسی به آن‌ها بسیار ساده است.
علیزاده افزود: مسؤولیت شرعی و قانونی پایگاه‌هایی که فیلتر نمی‌شوند یا راه‌های دور زدن فیلترینگ که بسته نمی‌شوند، به عهده کسانی است که کوتاهی می‌کنند.
این مقام مسؤول درباره راهگشا بودن فیلترینگ هوشمند برای برون رفت از این وضعیت هم گفت: این پروژه برای سرویس‌های رمزنگاری شده کاربرد ندارد و دلیل این همه تبلیغات روی آن را متوجه نمی‌شوم.
علیزاده در پایان گفت: تا جایی‌که توان و وقت‌مان اجازه بدهد، تمام تلاش‌مان را برای حفظ و پاسداری از نهاد مقدس خانواده و ارزش‌های اخلاقی جامعه خواهیم کرد و اجازه نخواهیم داد هیچ فرد یا گروهی این ارزشها را خدشه‌دار کند.
تشریح جزئیات پروژهدر ادامه این نشست خبری، مجیدی، از مسؤولین پروژه اجرا شده جزئیاتی از پروژه «عنکبوت» را بیان کرد.
مجیدی ضمن اعلام «ناامن سازی شبکه‌های اجتماعی غربی برای تولیدکنندگان محتوای مبتذل و مستهجن» به عنوان هدف اصلی پروژه گفت: در فاز اول 4 نفر در تهران بازداشت شدند که 145 صفحه غیراخلاقی و مستهجن را مدیریت می‌کردند. اما در فاز دوم 8 نفر دیگر دستگیر شدند که 40 صفحه زرد و سرگرمی را مدیریت می‌کردند.
مسؤول پروژه عنکبوت افزود: مجموعاً 350 صفحه غیراخلاقی، مبتذل و مستهجن توسط 36 مدیر در اختیار قرار گرفته شد که بخشی از آن‌ها با سازوکارهای موجود در فیس‌بوک و بخشی دیگر توسط خودمان رأساً حذف شدند.
مجیدی با اشاره به سیاست «بازداشت حداقلی» در این پروژه ادامه داد: تلاش ما همیشه برای این بوده است که دستگیری و بازداشت اتفاق نیفتد. برای همین تعداد 24 نفر هم در این روند احضار شدند و تذکرهای لازم را دریافت کردند.
این مقام امنیتی از ادامه این پروژه در استان‌های مازندران، بوشهر، اصفهان، قم، خراسان رضوی، گیلان و فارس در روزهای آتی خبر داد و گفت: مجموعاً 220 صفحه مبتذل و مستهجن از این استان‌ها از شبکه فیس‌بوک حذف خواهد شد.
لایک‌هایی که بالا میروندمجیدی شیوه‌های افزایش لایک در این صفحات را چنگ انداختن به انتشار محتوای مبتذل و مستهجن عنوان می‌کند و می‌گوید: بالا رفتن لایک در یک صفحه، باعث رونق تجارت، خرید و فروش لایک و صفحه، اجاره صفحه و تبلیغات می‌شد. تا جایی‌که برخی از متهمین بازداشت شده از طریق انتشار محتوای مستهجن، ماهانه نزدیک به 5 میلیون تومان درآمد تبلیغاتی داشتند. به عنوان مثال صفحه‌ای با 1 میلیون لایک، نزدیک به 20 میلیون تومان به فروش رسید.
مسؤول پروژه عنکبوت افزود: ما با انگیزه و هدف حفظ کیان خانواده وارد این پروژه شدیم. اما در روند تحقیقات برایمان حقایق دیگری نمایان شد. به عنوان نمونه، برابر اسناد به دست آمده، بعضی از صفحات جریان‌ساز سیاسی که اتفاقا جزو صفحات سرگرمی و زرد بودند، به عنوان منبع خبری در شبکه‌های ماهواره‌ای نام برده و عملاً تبلیغ می‌شد.
مجیدی ادامه داد: برخی از صفحات سرگرمی هم در ناآرامی‌های خیابانی مانند اعتصابات بازار تهران در سال 91 نقش تبلیغاتی مؤثری داشتند و برخی صفحات زرد و سرگرمی هم با انگیزه کسب درآمد، به تبلیغ صفحه‌های معارض و معاند نظام جمهوری اسلامی پرداختند. به عنوان مثال مدیر یک صفحه در قبال دریافت 1 میلیون تومان پول از طریق یکی از صرافی‌های تهران، یکی از صفحات معارض نظام را تبلیغ کرد که از ذکر نام صفحات به دلیل باز بودن پرونده معذوریم.
به گفته مجیدی، در شرایط بحران سیاسی و اجتماعی، این صفحات در اجاره جریان‌های معاند سیاسی قرار می‌گرفتند.
مسؤول پروژه عنکبوت در پایان گفت: نزدیک به 80 درصد متهمان این پروژه دارای آسیب‌های جدی فردی و اجتماعی مانند اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان، خانوادههای طلاق گرفته یا از هم پاشیده و مسائلی از این دست هستند. اما مشکل این‌جاست که همین متهم چنان ویترینی از خود در فضای مجازی ساخته است که همه مخاطبان صفحه آرزو دارند روزی جای او باشند!
مجیدی در پایان، عمده عناوین مجرمانه این متهمان را «انتشار آثار مبتذل و مستهجن» عنوان کرد که بخشی از این افراد دارای شاکی خصوصی به دلیل انتشار تصاویر خصوصی نیز هستند.