Gerdab.IR | گرداب

"گرداب" گزارش می دهد؛

بازار داغ خرید و فروش‌های اینترنتی/ از کالاهایی که اصلا وجود ندارند تا اجناس دست دوم و بی‌کیفیت

تاریخ انتشار : ۱۸ آبان ۱۳۹۴

کلاهبرداری های اینترنتی در سراسر دنیا شایع بوده اما از آنجایی که بستر فضای مجازی در ایران و همچنین آداب و رسوم و قوانین این کشور با سایر کشورها متفاوت است، انواع متفاوتی از این کلاهبرداری ها در ایران دیده شده است.

گروه شبکه های اجتماعی گرداب: هنگامی که برای اولین بار مباحث مربوط به اینترنت و شبکه های مجازی در ایران مطرح شد، از آنجایی که همگان امکان دسترسی و سیطره بر این موضوع را نداشتند، روش های سوء استفاده از این فضا هم باب شد و به دنبال آن بسیاری از افراد سعی کردند از غفلت مردم سوء استفاده کنند.

در این میان با پیگیری این سوء استفاده ها، تنها راهی که در ابتدا برای جلوگیری از سوء استفاده های بیشتر از این فضا مطرح شد، آگاهی بخشی به مردم بود.

هرچند هنوز هم این آگاهی بخشی کامل نشده است و بسیاری از مردم ناخواسته و از روی ناآگاهی وارد این فضا می شوند اما نباید نقش وجود قوانین جامع و مانع در شبکه مجازی برای جلوگیری از انواع کلاهبرداری ها را نادیده گرفت.

یکی از موارد جرم های رایانه‌ای کلاهبرداری های اینترنتی است که طی سال های گذشته و با توجه به افزایش تعداد کاربران اینترنت این موضوع قسمت قابل توجهی از جرائم رایانه ای را به خود اختصاص داده است.

امروزه کلاهبرداران اینترنتی با استفاده از بسترهای مناسب مانند تالارهای گفت و گو، هک کردن اطلاعات شخصی در اینترنت، وبسایت ها، شبکه های اجتماعی و ... اهداف خود را پیش برده و طعمه های خود را انتخاب می کنند.

کلاهبرداری های اینترنتی در سراسر دنیا شایع بوده اما از آنجایی که بستر فضای مجازی در ایران و همچنین آداب و رسوم و قوانین این کشور با سایر کشورها متفاوت است، انواع متفاوتی از این کلاهبرداری ها در ایران دیده شده است.

فروش کالاهایی که وجود ندارد

هرکس که اهل گشت و گذار در فضای مجازی و علی الخصوص شبکه های اجتماعی باشد روزانه با ده ها آگهی برای فروش کالاها و خدمات مواجه می شود. بسیاری از کلمات فریبنده مانند تخفیف ویژه، قیمت استثنائی، کالایی چندکاره و ... افراد را وسوسه می کند تا با فروشنده تماس گرفته و یا در سایت هایی که امکان ارتباط مستقیم با فروشنده را ندارد با پر نمودن فرم و واریز وجه این کالا را خریداری می کنند.

اما خریدار بعد از مدتی که کالای مربوطه به دستش نمی رسد به سایت مراجعه کرده تا از طریق یک کد رهگیری که قبلا به وی داده شده است کالای خود را پیگیری کند اما یا این تبلیغ غیر فعال شده و آگهی حذف شده است و یا با پیگیری های مکرر به خاطر هزینه بر بودن این پیگیری ها راه به جایی نبرده و از پیگیری خود منصرف می شود.

این کالاها معمولا با قیمت هایی ارزان ارائه می شوند تا خریدار در زمان کوتاهی از پیگیری خود منصرف شود.

ارائه آموزش ها و یا مهارت های اینترنتی با لینک های خراب نیز در این قسمت قرار می گیرد؛ برخی از فروشندگان اقدام به فروش جزوه ها و یا فیلم های آموزشی می کنند و از خریداران می خواهند تا مبلغی را واریز کرده تا لینک دانلود برای آنها باز شود که بعد از واریز خریدار خود را با یک لینک خراب و یا مسدود مواجه می بیند.

فروش کالایی با ظاهر فریبنده ولی بدون استفاده

برخی از فروشگاه های اینترنتی هم در زمینه ارائه محصولات نو یا دست دوم فعالیت می کنند و کالاهای خود را از طریق ذکر برخی از جزئیات در سایت های مختلف فروش محصولات به نمایش می گذارند.

در این میان خریدار با آنها تماس گرفته و یا از طریق درگاه های اینترنتی اقدام به خرید کالا می کند؛ هنگامی که کالا به دست خریدار می‌رسد خریدار متوجه می شود که کالای مورد نظر با عکس ارائه شده در سایت همخوانی نداشته و یا اینکه قسمتی از کالا خراب و یا صدمه دیده است.

در این صورت نیز فروشنده یا دیگر پاسخ خریدار را نمی دهد و یا اینکه مدعی می شود که این کالا حین جابه جایی صدمه دیده و مسئولیت آن با فروشنده نیست.

پیش فروش کالاها

در برخی موارد فروشنده محصول کالای خود را پیش فروش می کند به شکلی که با ارائه یک شماره تلفن و عکس هایی از محصول و یا حتی شماره کارت بانکی از خریدار می خواهد قسمتی از پول را واریز کرده و مابقی را پس از تحویل کالا واریز کند.

کلاهبرداران در این روش پس از دریافت پول دیگر خط خود را پاسخ نداده و از این راه می توانند هر بار در قالب آگهی های جدید از افراد زیادی کلاهبرداری کنند.

کلاهبرداری از طریق فروش شارژهای اینترنتی

در این روش برخی اقدام به ایجاد درگاه هایی برای فروش شارژ تلفن می کنند که در نهایت پس از واریز مبلغ شارژ، این شارژ بر روی تلفن های همراه آنها ارسال نشده و یا کدهایی ارسال می شود که این کدها قبلا استفاده شده و خراب است.

اخاذی از طریق اطلاعات شخصی و دوستی های آنلاین

نوع دیگری از کلاهبرداری های اینترنتی که مسائل اخلاقی را هم شامل می شود شامل اخاذی از افراد از طریق دستیابی به اطلاعات شخصی آنهاست.

متأسفانه امروز بسیاری از کاربران اینترنت از عواقب انتشار و ارسال عکس ها و اطلاعات شخصی خود در این فضا آگاه نیستند. بسیاری از کلاهبرداران از طریق هک کردن اطلاعات شخصی افراد اقدام به اخاذی از کاربران می کنند.

افراد به ویژه بانوان که طعمه این رفتار مجرمانه شده و مالی از دست می دهند، به دلیل ناآگاهی از حقوق خود و همچنین دلایل شخصی، خانوادگی، اجتماعی و... از طرح شکایت از این موضوع خودداری کرده و این وضعیت، بستری مناسب را برای بالابردن جسارت کلاهبرداران و ادامه اخاذی آنها فراهم می کند.

برخی از کلاهبرداران نیز با ساخت صفحاتی با نام بازیگران و یا افراد معروف در کشور اقدام به جذب طرفدار و در نهایت انتخاب طعمه های خود برای کلاهبرداری می کنند.

شاید تنها راه جلوگیری از این طریق کلاهبردای تلاش برای حفظ اطلاعات شخصی و عدم اعتماد به هر نوع از دوستی های اینترنتی باشد.

واریز پول از طریق درگاه های اینترنتی جعلی یا فیشینگ (در فیشینگ سایتی کاملا شبیه درگاه اینترنتی یک بانک طراحی می‌شود؛ پس از ثبت رمز و پسورد حساب، اطلاعات حساب و رمزها به هکر منقل می‌شود و وی بلافاصله با این اطلاعات حساب فرد را خالی می‌کند)، سوء استفاده از خریدار با درخواست های نامتعارف، انتقال پول برای پکیج جایزه، فروش بلیط های یک رخداد بزرگ، واریز از کارت های سرقتی، سوء استفاده از فروشنده ها (تهدید، ارعاب و یا درگیر کردن فروشندگان در مسائل حیثیتی) و ... از دیگر راه های کلاهبرداری در فضای اینترنت است.

با افزایش کاربران اینترنت در ایران، کلاهبرداری های اینترنتی هم افزایش پیدا کرده و در نهایت باعث می شود کسب و کارهای اینترنتی نتواند پیشرفت خوبی داشته باشد؛ چرا که کاربران اعتماد خود را نسبت به این نوع معاملات از دست می دهند.

زمینه های پیدایش کلاهبرداری های اینترنتی را می توان از جهات مختلفی بررسی کرد:

شاید اولین و مبنایی ترین زمینه برای کلاهبرداری های اینترنتی عدم آشنایی کامل کاربران با این فضا باشد به طوری که خود کاربران زمینه را برای کلاهبرداران فراهم می کنند تا آنها نقشه های خود را عملیاتی سازند.

بی‌مبالاتی مالکین در نگهداری رمزهایشان بزرگترین نا آگاهی کاربران اینترنتی محسوب می شود که زمینه بسیاری از کلاهبرداری ها در فضای مجازی است.

مورد دیگری که می توان به آن اشاره کرد، نبود نظارت بر روی تبلیغات سایت ها و یا مجوز فروشگاه های اینترنتی است؛ این فروشگاه ها در سایه عدم نظارت و همچنین نبود قوانین جامع و مانع، آزادانه می توانند کلاهبرداری کنند.

نکته قابل تأمل ارائه سیمکارت های بدون سند در بازار است که این سیمکارتها به کمک کلاهبرداران آمده است تا برای جلب اعتماد کاربران با آنها ارتباط صوتی نیز برقرار کنند.

تدوین قوانین جامع و مانع برای تجارت الکترونیک در دنیا و به دنبال آن در کشور می تواند زمینه کلاهبرداری های اینترنتی را تا حد زیادی از بین ببرد و مجازات های کافی برای این دسته از کلاهبرداران می تواند تا حد زیادی عامل بازدارنده باشد.