Gerdab.IR | گرداب

علل و عوامل شایعه‌پراکنی در فضای‌مجازی

تاریخ انتشار : ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۵

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به ظهور شایعات فراوان در فضای مجازی کشورمان، افزود: وقتی جامعه‌ای نتواند تفاوت خبر مستند و شایعه را درک کند، تبدیل به یک جامعه شایعه‌پراکن می‌شود.

به گزارش گرداب، مهدی منتظرقائم در همایش «سواد رسانه‌ای» با بیان اینکه سواد نقطه اتصال فرد به جهان هستی است، افزود: انسان از ابتدای هستی برای تحقق خویشتنِ خویش، نقش‌های ارتباطی را انجام داده است. اگر در گذشته سواد نوشتاری مبنای سواد فرد بود، امروز که به دوران سلطه فضای مجازی رسیده‌ایم، این فضا محل بحث و تبادل نظر است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: باید تعلیم و تربیت نوینی در جامعه ایجاد شود تا سواد رسانه‌ای را در جامعه گسترش دهیم اما تا آن روز توسل به فیلترینگ می‌تواند پذیرفته باشد؛ با این توضیح که فیلترینگ نباید توسط افرادی به نام ملت ایجاد شود.

وی اضافه کرد: برای رسیدن به سواد رسانه‌ای باید مالکان رسانه‌های مختلف را بشناسیم و پیام‌های متعارض که به طور دائم از آن سوی مرزها وارد کشور می‌شود، مورد مطالعه قرار دهیم.

منتظرقائم با اشاره به شکل‌گیری اشکال جدیدی از رسانه در دنیای نوین، تاکید کرد: سواد رسانه‌ای در هر دوره مختصات خود را دارد اما با آمدن اشکال جدید رسانه، سوادهای رسانه‌ای قبلی منقضی نمی‌شود.

استاد ارتباطات دانشگاه تهران، فیسبوک را یکی از نمودهای پایین بودن سواد رسانه‌ای در جامعه دانست و گفت: امروزه افراد خصوصی‌ترین مسائل خود را در فیسبوک به اشتراک می‌گذارند گویی کسی آن مطالب را نمی‌بیند که یکی از دلایل پایین بودن سواد رسانه‌ای، تربیت نادرست در جامعه است.

وی خاطرنشان کرد: جامعه ما از لحاظ سواد رسانه‌ای دچار کمبود است. همچنین از نظر سواد موسیقایی درست تربیت نشده‌ایم چون در نظام آموزشی ما موسیقی جایگاه مناسبی ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به ظهور و بروز شایعات فراوان در فضای مجازی کشورمان، افزود: وقتی جامعه‌ای نتواند تفاوت خبر مستند و شایعه را درک کند، تبدیل به یک جامعه شایعه‌پراکن می‌شود و آسیب‌هایی که امروزه در فضای مجازی می‌بینیم، ناشی از همین مطلب است.

منتظرقائم با تمایز میان فرهنگ غرب و فرهنگ کشورمان در زمینه روایت و قصه، تاکید کرد: فرهنگ غرب مبتنی بر قصه رشد می‌کند و مفهوم روایت در میان آنها نهادینه شده است اما ما در فرهنگمان قصه نداریم، بلکه نقل داریم یعنی گفتار یکسویه والدین با کودکان یا همان چیزی که در سیستم آموزشی ما می‌گذرد.

وی اضافه کرد: تا زمانی که سواد روایتی نداشته باشیم، فرهنگ سیاسی و حتی الهیات و دین‌داری ما اصلاح نخواهد شد زیرا تفاوت خیر و شر مبتنی بر تجسم رفتار نیست. هر زمان در تاریخ یک تحول انقلابی رخ داده است، مبتنی بر ظهور یک ابزار ارتباطی جدید بوده است اما مدتی بعد ضرورت مفاهیم زیربنایی برای ادامه فرآیند انقلاب احساس شده است.