Gerdab.IR | گرداب

آرمان‌شهری خیالی در فضای مجازی!

تاریخ انتشار : ۲۹ تير ۱۳۹۵

امروزه با ورود به عرصه رسانه‌های تعاملی و شبکه‌های اجتماعی، غالب فعالیت‌های روزمره انسان امروزی از خرید آنلاین گرفته تا آموزش، فالگیری و رمالی تا تعریف مسئولیت‌های اجتماعی و مدنی و روابط آدمیان همه و همه در کمترین فاصله زمانی و مانع مکانی به لقمه آماده‌ای بدل گشته که کام جهان سوم را شیرین کرده است.

به گزارش گرداب، توسعه ابزار و وسایل ارتباطی جدید در جوامع مدنی کنونی، منجر به خلق جایگاهی ویژه و الزامی برای این ملزوم زندگی اجتماعی شده است، الزامی که مرزهای ارتباطات را شکسته و پیرو گفته آنتونی گیدنز که گسستگی زمان و مکان را مطرح کرد، توانست با قاطعیت مهر تأییدی بر این ادعا نهاده؛ ادعایی که شاخص‌ترین شاکله آن تولد ناخواسته کودکی محبوب دربین ما ایرانیان به نام «تلگرام» شد.

به اعتقاد کارشناسان ارتباطات؛ کانال‌ها یا دستاورد بی‌نظیر این موجود تازه پا گرفته بیشتر از آنکه به عقلانیت مدرن مرتبط باشد، به محفل گرم کن و صرفاً واسط بازی «بغلی بگیر» جملات، شوخی‌ها، سخن بزرگان و ... در محافل کاربران شده است؛ در این بین شیطنت زیرپوستی این شبکه اجتماعی که محبوبیتش جوان و پیر نمی‌شناسد عملاً هویت و فرهنگ، ارزش و پایبندی به بسیاری از اصول آن را بازیچه کرده و رفته رفته جای ارتباطات چشمی و واقعی را گرفته؛ به نحوی که یک تنه من و ما را به کنج انزوای اجتماعی کشانده و دلخوش به اینکه در قالب ارتباطات اجتماعی گسترده با عالم و آدم در ارتباطیم کشاند؛ غافل از اینکه آیا واقعا چیزی را که ما می نویسم مخاطب خاص خود را یافته و یا تصور واقعی‌تر اینکه با خاموش شدن گوشی موبایل و یا قطع اینترنت به خود آمده و می‌بینیم که چیزی که ما آن را شبکه اجتماعی تصور می‌کنیم هر چیزی هست جز اجتماعی بودن.

حال تلگرام، پا را فراتر گذاشته و با قابلیت‌هایی که (در قالب تلفن‌های هوشمند که عملاً دنیا را در چنگ گرفته اند) در طی این بٌعد زمانی کوتاه کسب کرده؛ به راحتی مرزهای اخلاقی را شکسته و هنجارهای را عقب رانده و در غیاب بستر فرهنگی مناسب یکه‌تاز غالب ابعاد زندگی افراد شده. هویت جدیدی که گستره خالی از رقیب را غنیمت شمرده و با تأسی به فرمول ساده‌سازی محاسبات، دور باطلی از copy و paste را در پیش گرفته و به زیبایی روزانه حجم بالایی از تکرار مکررات اغراق‌گونه و گاه گزافه را به بهترین و زیباترین شکل ممکن به اشتراک گذاشته و فارغ از احساس و هیجانی آن را به زمان‌هایی که در طی شبانه روز تعریف خاصی برای پر کردنشان نبود، در قوالب دستورالعمل‌های تعریف شده تزریق ساخت و چه بهتر از این که، در میان گروه‌ها و این آمد و رفت‌ها برخی هم بنا به سلایق خود کمی هیجان تصعنی و کودکان را زیاد پراهمیت ندانسته و با تغییر اصل موضوع آن را مشتری پسندتر کرده و به مذاق خواننده گواراتر می‌سازند.

بی انصاف نباشیم؛

هر چند در عرصه ارتباطات کنونی، وسایل ارتباط جمعی جدید به ویژه تلگرام عرصه را از رسانه‌های قدیمی و سنتی ربوده و تأثیرگذاری جدی را در بحث ترویج مباحث مهم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی به کار بسته است، اما نباید فراموش کرد که بهره‌گیری از ظرفیت‌های جدی این رسانه‌ها در راستای اهداف فرهنگ‌ساز و پیشرفت با توجه به زمینه‌سازی صحیح فرهنگ استفاده از آنها (ابزاری که دارای محبوبیت بالایی است) قدرتی فرا تصور را به منصه ظهور می‌رساند؛ لاغیر زیاد دور از انتظار نیست سرنوشتی را که برای چت روم‌های یاهو، فیس بوک، یاهو 360 و امثالهم رقم خورد را نیز برای تلگرام هم رقم زنیم.

پایان سخن آنکه؛ خروج روابط انسانی از ارتباطات بصری و فیزیکی و تبدیل آن به روابط مجازی و موبایلیزه شدن آن نیازمند تعریف مرزهایی واقعی و قابل درک با پشتوانه ایده‌ها و راهکارهای کارشناسی شده است. تعاریفی که بتوان علاوه بر حفظ حریم امن افراد و ارزش زندگی واقعی، زمینه تعاملات گسترده که در نوع خود اهرمی زیبا و کاربردی در راستای گسترش خودآگاهی جمعی و حرکت رسانه‌ای مسئولانه است، را فراهم ساخت.