پدیده جدیدی به نام "اعتیاد به توجه"

بلایی که فضای مجازی بر سر روابط زناشویی می آورد

بلایی که فضای مجازی بر سر روابط زناشویی می آورد
تاریخ انتشار : ۰۴ بهمن ۱۳۹۵

سخنان دقیق یک روان‌شناس درباره تأثیر فضای مجازی بر رابطه همسران در ادامه می آید.

به گزارش گرداب، سالم جعفری با اشاره به ابعاد گوناگون انگیزه افراد در استفاده از فضای مجازی و تأثیر آن بر رابطه همسران، اظهار داشت: زمانی که فرد در فضای مجازی با گذاشتن یک پیام با استقبال تعداد بسیاری از افراد روبه‌رو می‌شود و این استقبال را در محیط منزل از سوی بستگان یا نزدیکان نمی‌بیند، کم‌کم این ذهنیت در وی شکل‌ گرفته که توانایی‌های او در فضای مجازی بهتر دیده می‌شود، در نتیجه اشتیاق بیشتری به آن پیدا می‌کند.

وی در تشریح آسیب‌های ناشی از این رویکرد در فضای خانواده نیز افزود: برای نمونه در زندگی مشترک، زمانی یکی از زوج‌ها در فضای مجازی استقبال‌هایی را از طرف افراد نسبت به خود می‌بیند که همسرش نسبت به آن توجه چندانی ندارد، فکر می‌کند که همسر وی او را دوست ندارد و از همین‌ جا اختلاف‌ها نیز دامن زده می‌شود، در صورتی که همسر وی در یک رقابت نابرابر با چند کاربر مجازی مقایسه شده که در یک محیط رایگان، از کسی تعریف و تمجید می‌کنند.

این روان‌شناس بالینی با اشاره به اینکه این مقایسه بسیار اشتباه و بی‌منطق است، ادامه داد: با شدت یافتن دامنه اختلاف بین زوج‌ها، در فضای مجازی همیشه صیادهایی نیز در کمین هستند تا از این خلأهای عاطفی نهایت سوءاستفاده را کرده و با ایجاد ارتباط با شخص موردنظر، اهداف غیراخلاقی خود را به اسم دوستی و محبت، دنبال کنند که خانواده‌ها باید این هشدارها را جدی گرفته و فضای عاطفی خانواده را با محبت‌های حقیقی پر کنند، نه اینکه محبت‌های مجازی را در فضای رسانه‌ای خود، ملاک عمل قرار دهند.

جعفری درباره راهکارهای گرفتار نشدن در این فضاهای مجازی نیز خاطرنشان کرد: برای محبت کردن به یکدیگر نباید قیدوشرط گذاشت، برای نمونه زمانی یکی از زوج‌ها محبتی به همسر خود می‌کند نباید توقع داشته باشد که همسرش فوری و آنی به محبت او پاسخ دهد بلکه باید این محبت را بی‌قیدوشرط ادا کرده تا نتیجه بهتری نیز از آن بگیرد که بدون شک محبت بدون چشمداشت، اثرهای بیشتری بر فرد مقابل خواهد داشت.

وی اظهار داشت: زمانی فضای خانه از محبت‌های حقیقی پر شد، افراد دیگر به سراغ محبت‌های غیرواقعی فضای مجازی نخواهند رفت و زوج‌ها باید بدانند که عدم محبت واقعی، خلأهای عاطفی بسیاری در خانواده ایجاد خواهد کرد.

این روان‌شناس بالینی در تشریح سخن خود اضافه کرد: زمانی که شریک عاطفی ما در منزل آن محبت واقعی را نمی‌بیند به‌ طور طبیعی به شریک مجازی خود که از قبل نیز با آن در ارتباط بوده در فضای مجازی روی می‌آورد که در افراد مجرد نیز این اتفاق به شکل دیگری رخ می‌دهد.

جعفری وجود تنوع بسیار در فضای مجازی را یکی از دلایل جذاب بودن این فضا برای کاربران دانست و اظهار داشت: این تنوع برای همگان جذاب است و زمانی که افراد در زندگی واقعی تنوعی ندارند، رویکردشان به فضای مجازی بیشتر می‌شود، چراکه در یک‌ لحظه با فضاهای گوناگون و متنوعی روبه‌رو می‌شوند.

وی همچنین گفت: فضای مجازی شخصیت کاذبی برای افراد درست می‌کند که این شخصیت را به‌صورت حقیقی در خانواده دریافت نکرده‌اند و این اتفاق بیشتر برای کسانی می‌افتد که در زندگی واقعی مورد توجه قرار نگرفته‌اند و برای نمونه در فضای مجازی، آقا یا خانمی مدیر یک گروه قلمداد می‌شود و همین احساس «مدیر بودن و دیده شدن توسط افراد» احساس خوشایندی است که فرد را برای بودن در فضای مجازی بیشتر ترغیب می‌کند.

این روان‌شناس بالینی افزود: زمانی که فرد می‌بیند که در محیط خانواده به‌عنوان یک فرد عادی نیز پذیرفته نمی‌شود و در فضای مجازی برعکس او را مدیری موفق خطاب می‌کنند، دچار یک شخصیت کاذب می‌شود که این شخصیت دیگر در خانواده نمی‌تواند منشأ اثر بوده و تمام انرژی خود را روی فضای مجازی می‌گذارد که همین باعث اختلاف و ناسازگاری در فضای خانوادگی می‌شود.

جعفری با اشاره به رابطه همسران و تأثیر فضای مجازی بر آن نیز خاطرنشان کرد: اتفاقاتی که در فضای مجازی برای افراد می‌افتد باید ریشه‌شناسی روانی شده تا بتوان به‌خوبی آن را شناخت و تمهیدات لازم را در مقابله با آن به کار گرفت، چراکه فضای مجازی به فرد چنان اعتمادبه‌نفس و شخصیت کاذبی داده که خود نیز از آن بی‌خبر است.

وی با نمونه آوردن یک مثال از این اتفاقات خاطرنشان کرد: برای نمونه یکی از زوج‌ها که از نظر قیافه برای همسر خود معمولی است زمانی که عکس یا مطلب خود را در فضای مجازی می‌گذارد با کلی هورا و استقبال از سوی کاربران مواجه می‌شود و در اینجا اتفاقی که می‌افتد این است که کار به‌جایی می‌رسد که دیگر نیازی به شریک حقیقی عاطفی خود نمی‌بیند و با ادامه این رویکرد، ارتباط حقیقی زوج‌ها، روزبه‌روز گسسته‌تر خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه این روند منجر به پدیده دیگری به‌نام «اعتیاد به توجه» در زوج‌ها می‌شود، تصریح کرد: فرد پس از دیدن این استقبال‌ها در فضای مجازی به توجه بیشتر از سوی افراد معتاد می‌شود و این شخصیت کاذب روزبه‌روز ابعاد پیچیده‌تری به خود خواهد گرفت.

جعفری در ارائه راهکار برای دچار نشدن زوج‌ها به این مشکلات فضای مجازی نیز گفت: باید فضای خانواده پر از محبت‌های حقیقی شده تا فرد احساس نیاز به محبت مجازی نکند که به دنبال ساختن شخصیت مجازی رفته و پس‌ از آن به این پدیده نیز اعتیاد پیدا کند و این برای فرزندان خانواده نیز صدق کرده و ما باید شخصیت واقعی به فرزندان خود بدهیم تا فرزند ما در خانواده احساس ارزشمند بودن بکند و بی‌گمان چنین فضایی ما را در برابر آسیب‌های فضای مجازی تا حدود بسیاری در امان خواهد داشت.

این روان‌شناس بالینی داشتن مدیریت زمان در استفاده از فضای مجازی را بسیار مهم برشمرد و گفت: خانواده‌ها برای استفاده از فضای مجازی باید زمانی را مشخص کرده تا تمام اوقات خود را به‌صورت بی‌هدف در آن سپری نکنند، افزون بر اینکه اگر در این زمینه دچار مشکل شدند نیز به دنبال ریشه‌یابی، آن‌هم به‌وسیله متخصصان امر باشند.