هرگز به (حقيقت) نيکوکاري نمي‌رسيد مگر اين‌که از آنچه دوست مي‌داريد، (در راه خدا) انفاق کنيد و آنچه انفاق مي‌کنيد، خداوند از آن آگاه است.
گرداب- از امروز قراره در چند پست متوالی برخی از آداب و رسوم و رفتارهای غلطی که بین مردم ما رایج شده رو به صورت کوتاه و مختصر و در حد چند جمله تحلیل و نقد بکنیم.
مهم ترین این آداب غلط برخی از ضرب المثل هاست که هیچ‌گونه پایه و اساس اعتقادی و اسلامی نداره، مثل همین ضرب المثل معروف "چراغی که به خونه رواست به مسجد حرومه!"
این عبارت تحت هیچ شرایطی مبنای اعتقادی در دین مبین اسلام و مذهب تشیع نداره و بنده همین الان با چند عبارت قرآنی به شما ثابت می‌کنم که این جمله و این ضرب‌المثل نه تنها نباید لقلقه زبان یک مسلمان باشد بلکه باید بدانیم این عبارت کاملاً بر خلاف عقاید یک مسلمان است.
لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ (آل عمران/92)
هرگز به (حقيقت) نيکوکاري نمي‌رسيد مگر اين‌که از آنچه دوست مي‌داريد، (در راه خدا) انفاق کنيد و آنچه انفاق مي‌کنيد، خداوند از آن آگاه است.
لَيسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ (البقرة/177)
نيکي، (تنها) اين نيست که (به هنگام نماز) روي خود را به سوي مشرق و (يا) مغرب کنيد (و تمام گفتگوي شما، درباره قبله و تغيير آن باشد و همه وقت خود را مصروف آن سازيد) بلکه نيکي (و نيکوکار) کسي است که به خدا و روز رستاخيز و فرشتگان و کتاب (آسماني) و پيامبران، ايمان آورده و مال (خود) را، با همه علاقه‌اي که به آن دارد، به خويشاوندان و يتيمان و مسکينان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان، انفاق مي‌کند. نماز را برپا مي‌دارد و زکات را مي‌پردازد و (همچنين) کساني که به عهد خود -به هنگامي که عهد بستند- وفا مي‌کنند و در برابر محروميتها و بيماريها و در ميدان جنگ، استقامت به خرج مي‌دهند، اينها کساني هستند که راست مي‌گويند و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است) و اينها هستند پرهيزکاران!
الَّذِينَ ينْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (آل عمران/134)
همان ها که در توانگري و تنگ‌دستي، انفاق مي‌کنند و خشم خود را فرو مي‌برند و از خطاي مردم درمي‌گذرند و خدا نيکوکاران را دوست دارد.
امام صادق عليه السلام:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَى اللّهَ بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِْنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر كس يكى از اين كارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براى او واجب می کند: انفاق در تنگ‌دستى، گشادهرويى با همگان و رفتار منصفانه. (نهج الفصاحه/ ح 1281)
با توجه به آیات بالا و حدیث مذکور متوجه خواهیم شد که نه تنها در اسلام، انفاق در تنگ‌دستی مکروه و یا حرام نیست، بلکه به آن اشاره شده است و جزئی از بهترین کارهای نیکو در پرونده اعمال انسان به حساب می آید.
ان‌شاالله با توجه بیشتر به قرآن مجید، سنت و سیره حضرات معصومین علیهم السلام، احادیث و روایات منقول از ایشان حداقل در بین مسلمانان و علی الخصوص شیعیان شاهد این‌گونه ضرب المثل های انحرافی و گمراه‌کننده نباشیم.
از این به بعد برای اصلاح این عبارت منحوس بهتر است از ضرب المثل جدیدی به این شکل استفاده کنیم:
چراغی که به مسجد رواست به منزل حرام است...
چراغی که به خانه رواست به مسجد رواتر است...
و مِن الله توفیق.
شهید گمنام
مهم ترین این آداب غلط برخی از ضرب المثل هاست که هیچ‌گونه پایه و اساس اعتقادی و اسلامی نداره، مثل همین ضرب المثل معروف "چراغی که به خونه رواست به مسجد حرومه!"
این عبارت تحت هیچ شرایطی مبنای اعتقادی در دین مبین اسلام و مذهب تشیع نداره و بنده همین الان با چند عبارت قرآنی به شما ثابت می‌کنم که این جمله و این ضرب‌المثل نه تنها نباید لقلقه زبان یک مسلمان باشد بلکه باید بدانیم این عبارت کاملاً بر خلاف عقاید یک مسلمان است.
لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ (آل عمران/92)
هرگز به (حقيقت) نيکوکاري نمي‌رسيد مگر اين‌که از آنچه دوست مي‌داريد، (در راه خدا) انفاق کنيد و آنچه انفاق مي‌کنيد، خداوند از آن آگاه است.
لَيسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ (البقرة/177)
نيکي، (تنها) اين نيست که (به هنگام نماز) روي خود را به سوي مشرق و (يا) مغرب کنيد (و تمام گفتگوي شما، درباره قبله و تغيير آن باشد و همه وقت خود را مصروف آن سازيد) بلکه نيکي (و نيکوکار) کسي است که به خدا و روز رستاخيز و فرشتگان و کتاب (آسماني) و پيامبران، ايمان آورده و مال (خود) را، با همه علاقه‌اي که به آن دارد، به خويشاوندان و يتيمان و مسکينان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان، انفاق مي‌کند. نماز را برپا مي‌دارد و زکات را مي‌پردازد و (همچنين) کساني که به عهد خود -به هنگامي که عهد بستند- وفا مي‌کنند و در برابر محروميتها و بيماريها و در ميدان جنگ، استقامت به خرج مي‌دهند، اينها کساني هستند که راست مي‌گويند و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است) و اينها هستند پرهيزکاران!
الَّذِينَ ينْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (آل عمران/134)
همان ها که در توانگري و تنگ‌دستي، انفاق مي‌کنند و خشم خود را فرو مي‌برند و از خطاي مردم درمي‌گذرند و خدا نيکوکاران را دوست دارد.
امام صادق عليه السلام:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَى اللّهَ بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَميعِ الْعالَمِ وَ الاِْنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر كس يكى از اين كارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براى او واجب می کند: انفاق در تنگ‌دستى، گشادهرويى با همگان و رفتار منصفانه. (نهج الفصاحه/ ح 1281)
با توجه به آیات بالا و حدیث مذکور متوجه خواهیم شد که نه تنها در اسلام، انفاق در تنگ‌دستی مکروه و یا حرام نیست، بلکه به آن اشاره شده است و جزئی از بهترین کارهای نیکو در پرونده اعمال انسان به حساب می آید.
ان‌شاالله با توجه بیشتر به قرآن مجید، سنت و سیره حضرات معصومین علیهم السلام، احادیث و روایات منقول از ایشان حداقل در بین مسلمانان و علی الخصوص شیعیان شاهد این‌گونه ضرب المثل های انحرافی و گمراه‌کننده نباشیم.
از این به بعد برای اصلاح این عبارت منحوس بهتر است از ضرب المثل جدیدی به این شکل استفاده کنیم:
چراغی که به مسجد رواست به منزل حرام است...
چراغی که به خانه رواست به مسجد رواتر است...
و مِن الله توفیق.
شهید گمنام