در دهه اخیر که دشمنان بیداری اسلامی، دایره تهدیدهای خود را در حوزه فرهنگ، گسترده کرده اند، اندیشهای مقدس در سطح فرماندهان عالی سپاه شکل گرفت که به فعالیتهای فرهنگی معتقد است.
گرداب- امروز دوم اردیبهشت است؛ سالروز تشکیل سپاه. نهادی که سیری در تاریخ و عملکرد آن نشان می دهد در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه خدمات و ایثارگری های شگرفی داشته است.
سالروز تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یادآور فرمان تاریخی حضرت امام راحل مبنی بر تاسیس این نهاد انقلابی و مردمی است که هرگز از یادها پاک نخواهد شد.
اما در این بین تاریخ و عملکرد سپاه در این سالها چگونه بوده است؟ چه خدماتی به دست جوانان عضو این نهاد بزرگ انقلابی انجام شده؟ و نقش سپاه در خنثی سازی توطئه های دشمنان چیست؟ اینها، سوالاتی است که در این مجال به اختصار به آنها پرداخته خواهد شد.
تولد سپاه
جوانان متعهد و انقلابی که با یاری خدا و رهبری امام خمینی‌رحمت‌الله‌علیه توانستند پس از سالها مبارزه، رژیم پهلوی را سرنگون کنند، باید برای حفظ و تداوم این نهضت، از انقلاب و دستاوردهای آن محافظت می کردند.
بنابراین، از همان ابتدای پیروزی انقلاب، هسته های امنیتی حافظ انقلاب به وجود آمد. یکی از این هسته‌ها، نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که با هدایت امام خمینی در اردیبهشت سال 1358 تشکیل شد. شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در راه سازماندهی این نهاد برداشت.
آغاز ظهور و حضور در میدان
از مهمترین نیازهای انقلاب اسلامی پس از پیروزی، پیشگیری از فعالیت ناجوانمردانه ضد انقلاب در داخل و خنثی سازی توطئه های خارجی بود. در آن زمان، دستگاه دفاعی و امنیتی بازمانده از دوره پهلوی، به پاکسازی و بازسازی نیاز داشت. بر اساس همین نیاز، کمیته های انقلاب اسلامی با حضور و شرکت فعال مردم در مساجد به صورت خودجوش تشکیل شد. دولت موقت ابتدا تلاش داشت این نیروها را زیر سلطه خویش درآورد، ولی این تلاش با مخالفت افراد متعهد این تشکیلات روبه رو شد.
در نهایت، این نهاد تازه تأسیس، زیر نظر حضرت امام قرار گرفت؛ ایشان هم در دوم اردیبهشت سال 1358، به صورت رسمی، فرمان تشکیل این نیرو را زیر نظر شورای انقلاب صادر کردند.
درباره انتخاب نامی که نشان دهنده روح حاکم بر این نهاد باشد، بحثهای فراوانی پدید آمد و در نهایت، این نهاد عنوان "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی" به خود گرفت.
هدف از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و کوشش در راه تحقق آرمانهای الهی و گسترش حاکمیت قانون خداست. تقویت توان دفاعی جمهوری اسلامی از راه همکاری با دیگر نیروهای مسلح و آموزش نظامی، از دیگر اهداف تشکیل این نهاد شمرده می شود.
مأموریت سپاه در اساسنامه سپاه پاسداران که به تصویب شورای انقلاب رسیده و مبارزه قانونی با عوامل و جریانهایی که درصدد خرابکاری و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند یا با توسل به زور می خواهند حاکمیت قوانین جمهوری اسلامی را از بین ببرند، از مأموریتهای این نهاد شمرده شده است.
سپاه همزمان با توطئه های گروهکهای ضد انقلاب و اعلام جنگ مسلحانه ضد نظام مقدس جمهوری اسلامی، به مقابله با این توطئه ها پرداخت و با کشف و انهدام خانه های تیمی، توطئه شوم دشمن را نقش بر آب کرد.
در آغاز پیروزی انقلاب، ابرقدرتها به دنبال از دست دادن منافع بیشماری که از چپاول ذخایر کشور ایران به دست می آوردند، به فکر شکست انقلاب از راه رویارویی نظامی افتادند که یکی از شگردهای آنان، استفاده از گروههای مزدور داخلی بود.
آنان با حوادثی همچون ماجرای گنبد، غائله خوزستان و اغتشاش کردستان می خواستند نظام مقدس جمهوری اسلامی را از درون متلاشی کنند؛ سپاه پاسداران بر اساس رسالتی که بر دوش داشت، یکی از نخستین نهادهایی بود که به سرکوب گروههای وابسته پرداخت.
سپاه پاسداران هنگامی تولد یافت که انقلاب اسلامی با انواع توطئه ها و شرارتهای داخلی گروهکها روبه رو بود و مقابله با این آفتها، برای نهادی که هنوز آمادگی دفاعی لازم را به دست نیاورده بود، بدون یاری الهی، حمایت و رهبری حضرت امام خمینی، روحیه انقلابی و شهادت طلبی پاسداران و برخورداری از حمایت ملت ممکن نبود.
با گذشت زمان، توان مقابله سپاه با حوادث افزایش یافت و در برخورد با ترورها، آشوبها و درگیریها فعالانه شرکت کرد. سپاه پاسداران با توجه به ضرورت، در عرصه های انتظامی و امنیتی نیز فعال شد و در کشف و انهدام خانه های تیمی منافقان، نقش مهمی ایفا کرد.
سپاه در دفاع مقدس هشت ساله
افتخارآفرینی های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مدت زمانی کوتاه، شگفتی جهانیان را برانگیخت.
نهادی که هیچگونه پیشینه نظامی گری نداشت و از آموزشهای کلاسیک دانشکده های نظامی بی بهره بود، چنان افتخارهایی آفرید که عظمت آنها را در ژرفای سخن معمار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی می توان یافت، آنجا که اداره کشور وابسته به وجود سپاه شد: «پاسدارها اگر نباشند، کی می تواند این مملکت را اداره کند؟»
و آنجا که پاسدار بودن آرزوی امام شد: «ای کاش من هم یک پاسدار بودم.» و چه افتخاری بالاتر از این؟
امام خمینی‌رحمت‌الله‌علیه در بخشی از سخنان خود در حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمودند: «من از سپاه راضی هستم و به هیچ وجه نظرم از شما بر نمی گردد. اگر سپاه نبود، کشور هم نبود. من سپاه پاسداران را بسیار عزیز و گرامی می دارم. چشم من به شماست. شما هیچ سابقه ای جز سابقه اسلامی ندارید.»
ایشان همچنین درباره نقش سپاه در پشتیبانی از جمهوری اسلامی فرمودند: «سپاه پاسداران که رکنی بزرگ در پیروزی انقلاب اسلامی است، با اقتدا به مولای خود سید مظلومان نجات بخش ملت ایران و اسلام عزیز از شبهای تاریک و ظلمانی ستمشاهی بود و در پاسداری از انقلاب و هدفهای آن، عاملی مؤثر و رکنی رکین بوده و هست.»
حضور در سازندگی
همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و از همان روزهای نخست، موضوع سازندگی کشور از سوی بنیانگذار انقلاب اسلامی به عنوان یکی از اصلی ترین برنامه ها مطرح شد.
به دنبال تأکید حضرت امام خمینی، موضوع سازندگی در جنبه های گوناگون سرلوحه امور قرار گرفت و دیری نپایید که کینه ورزی دشمنان انقلاب و اسلام، این تحول را نشانه رفت و آثار کارشکنی، ابتدا با درگیری های داخلی و سپس با تحمیل جنگ و صدها توطئه خرد و کلان دیگر، بر ضد نظام نوپای انقلاب اسلامی شدت گرفت.
پس از پذیرش قطعنامه 598، سپاه پاسداران افزون بر وظیفه اصلی خود که حفظ کیان اسلامی کشور بود، بر اساس فرمان مقام معظم رهبری، وارد میدان سازندگی کشور شد.
هدف سپاه از ورود به این عرصه، استفاده بهینه از منابع و امکانات اقتصادی و عمرانی موجود در سپاه، مشارکت در اجرای برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، کسب تجربه و دانش فنی به منظور افزایش توان دفاعی سپاه، تداوم ارتباط سپاه و مردم و ایجاد بستر مناسب برای مشارکت نیروهای متخصص بسیجی در توسعه کشور بود.
پس از فراغت از جنگ، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء‌صلوات‌الله‌علیه‌وآله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در راه مأموریت دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و توسعه همه جانبه کشور، وارد عرصه سازندگی شد.
این مرکز با اجرای طرحهای بزرگ ملی و محلی در زمینه های گوناگون، مانند سدسازی، جاده سازی، زهکشی و احداث کانال، ساخت تصفیه خانه، احداث خطوط انتقال آب و گاز و نفت، ساخت سازه های شناور، بندر، اسکله و موج شکن، ساخت پالایشگاه، احداث تونل، سازه های زیرزمینی، مخازن نفت و آب، حمل و نقل، معدن، کشاورزی و خدمات مشاورهای، کمک به دولت جمهوری اسلامی و خدمت به مردم را هدف خود قرار داد.
سپاه و نبرد فرهنگی
گرچه سپاه برای مقابله با انواع تهدیدهای موجود هویتی نظامی یافت، ولی نظامی گری، در واقع یکی از جنبه های وجودی این نهاد مقدس را تشکیل می داد.
پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در همه شئون کشور، اصلیترین مأموریتی بود که از روزهای نخست از سوی حضرت امام خمینی و دیگر مسئولان کشور بر عهده سپاه گذاشته شد.
در دهه اخیر که دشمنان بیداری اسلامی، دایره تهدیدهای خود را در حوزه فرهنگ، متمرکز و سطح عملیات روانی خویش را گسترده کرده اند، اندیشه ای مقدس در سطح فرماندهان عالی سپاه شکل گرفت که به فعالیتهای فرهنگی معتقد است.
این دیدگاه که از حساسیت اوضاع فرهنگ جهانی و تهدیدهای ضد جهان اسلام سرچشمه می گیرد، می کوشد فعالیتهای فرهنگی سپاه را به عنوان یکی از مأموریتهای اصلی این نهاد در کنار مأموریتهای دیگر ببیند.
حضرت امام خامنه ای عزیز درباره جایگاه سپاه در نظام جمهوری اسلامی ایران می فرمایند: «سپاه در تاریخ شناخته شده خود ما، یک پدیده کم نظیر و شاید بی نظیر است؛ یعنی سپاه، موجودی است که ولادت و رشد و نمای آن در صحنه انقلاب، آن هم در عرصه دشوارترین آزمونهای انقلاب بود.»
ایشان در جای دیگر می فرمایند: «نسپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سایه روحیه انقلابی و معنویتی که از سرچشمه جوشان دل منور و روح مصفای آن امام عارفان و قُدوه صالحان، پیوسته می جوشید و بیش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسیج را سیراب می کرد، توانست نقش تعیین کننده ای در دفع حمله ایادی استکبار به جمهوری اسلامی، ایفا... و حفظ و استمرار نظام را تضمین کند.»
منبع: فارس
سالروز تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یادآور فرمان تاریخی حضرت امام راحل مبنی بر تاسیس این نهاد انقلابی و مردمی است که هرگز از یادها پاک نخواهد شد.
اما در این بین تاریخ و عملکرد سپاه در این سالها چگونه بوده است؟ چه خدماتی به دست جوانان عضو این نهاد بزرگ انقلابی انجام شده؟ و نقش سپاه در خنثی سازی توطئه های دشمنان چیست؟ اینها، سوالاتی است که در این مجال به اختصار به آنها پرداخته خواهد شد.
تولد سپاه
جوانان متعهد و انقلابی که با یاری خدا و رهبری امام خمینی‌رحمت‌الله‌علیه توانستند پس از سالها مبارزه، رژیم پهلوی را سرنگون کنند، باید برای حفظ و تداوم این نهضت، از انقلاب و دستاوردهای آن محافظت می کردند.
بنابراین، از همان ابتدای پیروزی انقلاب، هسته های امنیتی حافظ انقلاب به وجود آمد. یکی از این هسته‌ها، نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که با هدایت امام خمینی در اردیبهشت سال 1358 تشکیل شد. شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در راه سازماندهی این نهاد برداشت.
آغاز ظهور و حضور در میدان
از مهمترین نیازهای انقلاب اسلامی پس از پیروزی، پیشگیری از فعالیت ناجوانمردانه ضد انقلاب در داخل و خنثی سازی توطئه های خارجی بود. در آن زمان، دستگاه دفاعی و امنیتی بازمانده از دوره پهلوی، به پاکسازی و بازسازی نیاز داشت. بر اساس همین نیاز، کمیته های انقلاب اسلامی با حضور و شرکت فعال مردم در مساجد به صورت خودجوش تشکیل شد. دولت موقت ابتدا تلاش داشت این نیروها را زیر سلطه خویش درآورد، ولی این تلاش با مخالفت افراد متعهد این تشکیلات روبه رو شد.
در نهایت، این نهاد تازه تأسیس، زیر نظر حضرت امام قرار گرفت؛ ایشان هم در دوم اردیبهشت سال 1358، به صورت رسمی، فرمان تشکیل این نیرو را زیر نظر شورای انقلاب صادر کردند.
درباره انتخاب نامی که نشان دهنده روح حاکم بر این نهاد باشد، بحثهای فراوانی پدید آمد و در نهایت، این نهاد عنوان "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی" به خود گرفت.
هدف از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و کوشش در راه تحقق آرمانهای الهی و گسترش حاکمیت قانون خداست. تقویت توان دفاعی جمهوری اسلامی از راه همکاری با دیگر نیروهای مسلح و آموزش نظامی، از دیگر اهداف تشکیل این نهاد شمرده می شود.
مأموریت سپاه در اساسنامه سپاه پاسداران که به تصویب شورای انقلاب رسیده و مبارزه قانونی با عوامل و جریانهایی که درصدد خرابکاری و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند یا با توسل به زور می خواهند حاکمیت قوانین جمهوری اسلامی را از بین ببرند، از مأموریتهای این نهاد شمرده شده است.
سپاه همزمان با توطئه های گروهکهای ضد انقلاب و اعلام جنگ مسلحانه ضد نظام مقدس جمهوری اسلامی، به مقابله با این توطئه ها پرداخت و با کشف و انهدام خانه های تیمی، توطئه شوم دشمن را نقش بر آب کرد.
در آغاز پیروزی انقلاب، ابرقدرتها به دنبال از دست دادن منافع بیشماری که از چپاول ذخایر کشور ایران به دست می آوردند، به فکر شکست انقلاب از راه رویارویی نظامی افتادند که یکی از شگردهای آنان، استفاده از گروههای مزدور داخلی بود.
آنان با حوادثی همچون ماجرای گنبد، غائله خوزستان و اغتشاش کردستان می خواستند نظام مقدس جمهوری اسلامی را از درون متلاشی کنند؛ سپاه پاسداران بر اساس رسالتی که بر دوش داشت، یکی از نخستین نهادهایی بود که به سرکوب گروههای وابسته پرداخت.
سپاه پاسداران هنگامی تولد یافت که انقلاب اسلامی با انواع توطئه ها و شرارتهای داخلی گروهکها روبه رو بود و مقابله با این آفتها، برای نهادی که هنوز آمادگی دفاعی لازم را به دست نیاورده بود، بدون یاری الهی، حمایت و رهبری حضرت امام خمینی، روحیه انقلابی و شهادت طلبی پاسداران و برخورداری از حمایت ملت ممکن نبود.
با گذشت زمان، توان مقابله سپاه با حوادث افزایش یافت و در برخورد با ترورها، آشوبها و درگیریها فعالانه شرکت کرد. سپاه پاسداران با توجه به ضرورت، در عرصه های انتظامی و امنیتی نیز فعال شد و در کشف و انهدام خانه های تیمی منافقان، نقش مهمی ایفا کرد.
سپاه در دفاع مقدس هشت ساله
افتخارآفرینی های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مدت زمانی کوتاه، شگفتی جهانیان را برانگیخت.
نهادی که هیچگونه پیشینه نظامی گری نداشت و از آموزشهای کلاسیک دانشکده های نظامی بی بهره بود، چنان افتخارهایی آفرید که عظمت آنها را در ژرفای سخن معمار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی می توان یافت، آنجا که اداره کشور وابسته به وجود سپاه شد: «پاسدارها اگر نباشند، کی می تواند این مملکت را اداره کند؟»
و آنجا که پاسدار بودن آرزوی امام شد: «ای کاش من هم یک پاسدار بودم.» و چه افتخاری بالاتر از این؟
امام خمینی‌رحمت‌الله‌علیه در بخشی از سخنان خود در حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمودند: «من از سپاه راضی هستم و به هیچ وجه نظرم از شما بر نمی گردد. اگر سپاه نبود، کشور هم نبود. من سپاه پاسداران را بسیار عزیز و گرامی می دارم. چشم من به شماست. شما هیچ سابقه ای جز سابقه اسلامی ندارید.»
ایشان همچنین درباره نقش سپاه در پشتیبانی از جمهوری اسلامی فرمودند: «سپاه پاسداران که رکنی بزرگ در پیروزی انقلاب اسلامی است، با اقتدا به مولای خود سید مظلومان نجات بخش ملت ایران و اسلام عزیز از شبهای تاریک و ظلمانی ستمشاهی بود و در پاسداری از انقلاب و هدفهای آن، عاملی مؤثر و رکنی رکین بوده و هست.»
حضور در سازندگی
همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و از همان روزهای نخست، موضوع سازندگی کشور از سوی بنیانگذار انقلاب اسلامی به عنوان یکی از اصلی ترین برنامه ها مطرح شد.
به دنبال تأکید حضرت امام خمینی، موضوع سازندگی در جنبه های گوناگون سرلوحه امور قرار گرفت و دیری نپایید که کینه ورزی دشمنان انقلاب و اسلام، این تحول را نشانه رفت و آثار کارشکنی، ابتدا با درگیری های داخلی و سپس با تحمیل جنگ و صدها توطئه خرد و کلان دیگر، بر ضد نظام نوپای انقلاب اسلامی شدت گرفت.
پس از پذیرش قطعنامه 598، سپاه پاسداران افزون بر وظیفه اصلی خود که حفظ کیان اسلامی کشور بود، بر اساس فرمان مقام معظم رهبری، وارد میدان سازندگی کشور شد.
هدف سپاه از ورود به این عرصه، استفاده بهینه از منابع و امکانات اقتصادی و عمرانی موجود در سپاه، مشارکت در اجرای برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، کسب تجربه و دانش فنی به منظور افزایش توان دفاعی سپاه، تداوم ارتباط سپاه و مردم و ایجاد بستر مناسب برای مشارکت نیروهای متخصص بسیجی در توسعه کشور بود.
پس از فراغت از جنگ، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء‌صلوات‌الله‌علیه‌وآله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در راه مأموریت دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و توسعه همه جانبه کشور، وارد عرصه سازندگی شد.
این مرکز با اجرای طرحهای بزرگ ملی و محلی در زمینه های گوناگون، مانند سدسازی، جاده سازی، زهکشی و احداث کانال، ساخت تصفیه خانه، احداث خطوط انتقال آب و گاز و نفت، ساخت سازه های شناور، بندر، اسکله و موج شکن، ساخت پالایشگاه، احداث تونل، سازه های زیرزمینی، مخازن نفت و آب، حمل و نقل، معدن، کشاورزی و خدمات مشاورهای، کمک به دولت جمهوری اسلامی و خدمت به مردم را هدف خود قرار داد.
سپاه و نبرد فرهنگی
گرچه سپاه برای مقابله با انواع تهدیدهای موجود هویتی نظامی یافت، ولی نظامی گری، در واقع یکی از جنبه های وجودی این نهاد مقدس را تشکیل می داد.
پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در همه شئون کشور، اصلیترین مأموریتی بود که از روزهای نخست از سوی حضرت امام خمینی و دیگر مسئولان کشور بر عهده سپاه گذاشته شد.
در دهه اخیر که دشمنان بیداری اسلامی، دایره تهدیدهای خود را در حوزه فرهنگ، متمرکز و سطح عملیات روانی خویش را گسترده کرده اند، اندیشه ای مقدس در سطح فرماندهان عالی سپاه شکل گرفت که به فعالیتهای فرهنگی معتقد است.
این دیدگاه که از حساسیت اوضاع فرهنگ جهانی و تهدیدهای ضد جهان اسلام سرچشمه می گیرد، می کوشد فعالیتهای فرهنگی سپاه را به عنوان یکی از مأموریتهای اصلی این نهاد در کنار مأموریتهای دیگر ببیند.
حضرت امام خامنه ای عزیز درباره جایگاه سپاه در نظام جمهوری اسلامی ایران می فرمایند: «سپاه در تاریخ شناخته شده خود ما، یک پدیده کم نظیر و شاید بی نظیر است؛ یعنی سپاه، موجودی است که ولادت و رشد و نمای آن در صحنه انقلاب، آن هم در عرصه دشوارترین آزمونهای انقلاب بود.»
ایشان در جای دیگر می فرمایند: «نسپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سایه روحیه انقلابی و معنویتی که از سرچشمه جوشان دل منور و روح مصفای آن امام عارفان و قُدوه صالحان، پیوسته می جوشید و بیش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسیج را سیراب می کرد، توانست نقش تعیین کننده ای در دفع حمله ایادی استکبار به جمهوری اسلامی، ایفا... و حفظ و استمرار نظام را تضمین کند.»
منبع: فارس