اثرزدايی از فرهنگ غربی با حاكم شدن روح جمعی بومی بر فضای مجازی

تاریخ انتشار : ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۱

تدوين قوانين و مقررات به هيچ وجه كافی نيست، بلكه ما بايد با اولويت دادن به مصالح كشور و با بها دادن به عناصر فرهنگ بومی مانع از هماهنگ‌سازی جوانان با الگوهای غربی شويم.

به گزارش گرداب، "امان‌الله قرايی‌مقدم"، آسيب‌شناس و روانشناس اجتماعی با اشاره به رويايی و اتوپيايی بودن فضای ايجاد شده از سوی رسانه‌های غربی گفت: «اين رسانه‌ها با ايجاد تصورات خيالی و در واقع وسوسه‌انگيز و تخريب كننده و با بارش و يورش فكری و تكرار كوشش می‌كنند ارزش‌های اصيل سنتی، دينی و اعتقادی همه كشورهای جهان و به خصوص كشورهای جهان سوم را كه از يك پشتوانه سنتی و ايدئولوژيك برخوردار هستند از بين برده و مغزها‌ را شستشو دهند.»

قرائی‌مقدم ضمن اشاره به تئوری‌های مختلف موجود در دانش ارتباطات عنوان كرد: «تئوری‌های آمريكايی، جامعه‌شناسی را علم مطالعه روابط اجتماعی می‌دانند؛ به اين معنا كه آن را نه علم مطالعه نهادها يا مطالعه حركت جامعه بلكه علم مطالعه روابط درون جامعه تعريف كرده و از اين طريق درپی تغيير اين روابط، با توليد و توسعه امكانات ارتباطی و تكنولوژيك، در جهت منافع طبقات حاكم هستند.»

وی ادامه داد: «در واقع اين رويكرد با ارائه يك تعريف كاملا كاركردی از جامعه‌شناسی آن را به ابزاری در دست حكام و ارباب قدرت بدل می‌كند و از سوی ديگر با طرح ايده دهكده جهانی به وسيله افرادی همچون مارشال مک‌لوهان و هارولد لاسول زمينه برای فراگير شدن عرصه قدرت اين افراد، مبتنی بر يك نگرش انگلوساكسونی فراهم می‌شود.»

قرائی‌مقدم با اشاره به اين كه ريشه‌های چنين حركتی به بعد از انقلاب صنعتی قرن 18 برمی‌گردد، اظهار كرد: «كسانی مانند ژوزف لافيتو، كشيش و مردم‌شناس و يا هانری اسكولگراف و يا مورگان و ديگرانی كه به نام يسوعی يا ميسيونرهای مذهبی معروف بودند، با سفر به مناطق مختلف جهان و تحقيق و سعی برای شناخت آداب، زبان، فرهنگ و رسوم اقوام مختلف و در واقع با نشان دادن نقاط ضعف و قوت آن‌ها، هرچند ناخواسته، اين توان و امكان را به حاكمان خود دادند كه به استعمار ساير ملت‌ها دست بزنند.»

وی آسيب مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی را در همراه شدن اين علوم با تئوری ادوارد برن تيلور مبنی بر برتری فرهنگ انگلوساكسونی دانست و افزود: «امروزه يكی از ابزارهای تغيير مناسبات و روابط حاكم بر جامعه، وسايل تكنولوژيك هستند كه با كاناليزه كردن مغز افراد و سوق دادن خرده فرهنگ‌ها به سمت فرهنگ برتر انگلوساكسونی آن‌ها را از خود بيگانه ساخته و از ظاهر تا انديشه آن‌ها را دچار چالش كرده و موجب پديد آمدن شكل‌هايی تناقض‌آميز از زندگی‌ها و شخصيت‌ها شده اند.»

اين روانشناس اجتماعی با بيان اين كه تكنولوژی به ذاته بر انديشه تأثيرگذار است، به مفهوم تكنوكراسی اشاره كرد و گفت: «تكنوكراسی به تأثير صنعت و تكنولوژی در باورها، اخلاقيات، رفتار، كردار و شيوه زندگی افراد و حاكميتی كه از اين طريق بر ذهن و زندگی آن‌ها اعمال می‌شود اشاره دارد و امروزه اينترنت و فضای مجازی شكل جديدی از ابزارهای تكنوكراتيك است كه بدون نياز به هيچ‌گونه جهت‌دهی ثانوی تأثيرگذار است.»

وی با اشاره به تئوری مک‌لو‌هان، قدرت رسانه را موجب قدرت يافتن خودبه‌خودی جريان انتقال پيام از فردی كه ابزار رسانه را در اختيار دارد به سمت مخاطب دانست و افزود: «البته بنا به تئوری لاسول كيفيت محتوا نيز تأثير خود را بر جذب مخاطب خواهد گذاشت.»

قرائی‌مقدم با بيان اين كه در فضای مجازی نيز همچون هر محيط اجتماعی ديگری روحی جمعی حاكم است راهكار غلبه بر تأثيرات منفی روح فعلی حاكم بر اين فضا را در موثر و حاكم شدن روح جمعی بومی دانست و عنوان كرد: «هرچند بسياری از ارزش‌های فرهنگی ما كم رنگ شده‌اند، اما تنها راهكار پيش رو نيز تقويت اين ارزش‌ها در رسانه‌های جمعی مانند تلويزيون است تا از اين راه زمينه‌ای برای جهت‌دهی به فضای مجازی فراهم شود.»

وی با تأكيد بر اين نكته كه فضای مجازی تبلور واقعيت‌های درون جامعه است، گفت: «تدوين قوانين و مقررات به هيچ وجه كافی نيست، بلكه ما بايد با اولويت دادن به مصالح كشور و با بها دادن به عناصر فرهنگ بومی مانع از هماهنگ‌سازی جوانان با الگوهای غربی شويم.»

منبع: ایکنا