در جنگ نرم، آنكس كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» خود را مديريت كند، فردي قوي و غيرقابل نفوذ توصيف مي شود و كسي كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» ديگران را مديريت كند، در آن صورت فردي قويتر و داراي توانايي جنگ نرم تلقي مي شود.
گرداب- مقام معظم رهبري در ديدار با گروهي از دانشجويان، آنان را «افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم» خواندند.
اين عبارت رهبر معظم انقلاب اسلامي از جهات و ابعاد مختلف قابل تعمق بوده و كلمه به كلمه عبارت ايشان حاوي ديدگاههاي ظريفي پيرامون اين موضوع است.
كلماتي نظير «افسران»، «جوان»، «جبهه مقابله» و «جنگ نرم» در بيان ايشان از جمله محورهاي گسترده و ظريفي است كه نگارنده براساس بضاعت خود به تشريح آن مي پردازد.
جنگ نرم و جنگ سخت
مفهوم«جنگ نرم» Soft Warfare كه همواره در برابر مفهوم «جنگ سرد» Hard Warfare قرار ميگيرد، طي قرون و اعصار با تعاريف متفاوتي بيان شده است.
شايد بتوان گفت جنگ نرم قدمتي به اندازه جنگ سخت دارد. اما كهنترين كتابي كه حاوي محورهايي پيرامون روشهاي جنگ سخت و نرم باشد، متعلق به «سان تزو» استراتژيستي است كه حدود 500 سال قبل از ميلاد ميزيسته است.
اين كتاب يكي از قديمي ترين مجموعه هاي مرتبط با استراتژي است و ارتش هاي چين، ژاپن و كره در جنگ هاي متعدد از آموزه هاي اين كتاب استفاده كردند و پس از جنگ جهاني دوم، اولين بار هنري كيسينجر، وزير امور خارجه پيشين آمريكا، اين كتاب را در غرب مطرح كرد و موجب نگاه مجدد به آن شد.
به باور سان تزو جنگ تنها يك مسئله نظامي صرف نيست، بلكه جوانب مختلف اطلاعاتي، رواني، اقتصادي و سياسي را در بر ميگيرد. (سان تزو؛ هنر جنگ؛ ترجمه حسن حبيبي؛ تهران: قلم، 1359، ص 8)
جان كالينز، تئوريسين دانشگاه ملي جنگ آمريكا، جنگ نرم را عبارت از «استفاده طراحي شده از تبليغات و ابزارهاي مربوط به آن براي نفوذ در مختصات فكري دشمن با توسل به شيوههايي كه موجب پيشرفت مقاصد امنيت ملي مجري مي شود» مي داند.
ارتش ايالات متحده در آيين رزمي خود آن را بدينصورت تعريف كرده است: «جنگ نرم، استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ديگر اعمالي است كه منظور اصلي آن تأثيرگذاري بر عقايد، احساسات، تمايلات و رفتار دشمن، گروه بي طرف و يا گروه هاي دوست است؛ به نحوي كه براي برآوردن مقاصد و اهداف ملي پشتيبان باشد.»
با عنايت به تعاريف فوق، معروفترين تعريف را به جوزف ناي، پژوهشگر برجسته آمريكايي در حوزه «قدرت نرم» نسبت مي دهند.
وي در سال 1990 ميلادي در مجله «سياست خارجي» شماره 80، قدرت نرم را «توانايي شكلدهي ترجيحات ديگران» تعريف كرد.
بنابراين جنگ نرم را مي توان هرگونه اقدام نرم، رواني و تبليغات رسانه اي كه جامعه هدف را نشانه گرفته و بدون درگيري و استفاده از زور و اجبار به انفعال و شكست وا مي دارد. جنگ رواني، جنگ سفيد، جنگ رسانهاي، عمليات رواني، براندازي نرم، انقلاب نرم، انقلاب مخملي، انقلاب رنگي و... از اشكال جنگ نرم است.
در جنگ نرم تصرف سرزمين هاي طرف مقابل (آنگونه كه در جنگ سخت مرسوم است) به هيچ روي مدنظر نيست، بلكه دشمن با توسل به شيوه هاي جنگ نرم، همواره تلاش مي كند ذهن و طرز تفكر افراد طرف مقابل را به تسخير خود درآورد و از اين طريق، كنترل آن جامعه را در اختيار بگيرد.
در عمليات نرم دشمن تلاش مي كند كه بر ذهن و قلب افراد طرف مقابل تسلط يابد. اين تسلط به هيچ روي با توسل به ابزار سخت انجام نمي شود زيرا در آن صورت عمليات ديگر عنوان «عمليات نرم» را نخواهد داشت، بلكه تلاش مي شود باورهاي دروني افراد تغيير يابد.
تصرف باورهاي طرف مقابل نيز از دو جبهه عمده انجام مي شود:
1- تصرف ذهن
2- تصرف قلب؛ كه در واقع اين روش را نبرد براي تصرف قلب و ذهن مي نامند.
روش عمده براي تصرف ذهن با ايجاد «شك و ترديد» و براي تصرف قلب با تغيير در «حب و بغض» افراد طرف مقابل انجام مي شود.
در اين نبرد، آنكس كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» خود را مديريت كند، فردي قوي و غيرقابل نفوذ توصيف مي شود و كسي كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» ديگران را مديريت كند، در آن صورت فردي قويتر و داراي توانايي جنگ نرم تلقي مي شود.
مقام معظم رهبري در ديدار با دانشجويان آنان را «افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم» خطاب مي كنند. اين كه چرا ايشان از كلمه ديگري نظير سرباز به جاي افسر استفاده نمي كنند، واجد نكات ظريفي است.
همانگونه كه ايشان نيز در فرازهاي ديگري از سخنانشان تصريح دارند، سرباز همواره آماده است تا از دستورات پيروي كند و هيچگونه تصميمگيري و اراده ندارد. همواره منتظر است كه فرمانده تصميم گيري كند. در حالي كه افسران جوان در صحنه هستند. هم به دستور عمل مي كنند و هم صحنه را در اختيار دارند و مديريت مي كنند.
افسران جوان هم صاحب فكر هستند و هم به عمل مجهزند. از اين روي، دانشجويان حقيقتا افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم تلقي مي شوند.
دشمن در عمليات نرم همواره تلاش مي كند كه با ايجاد شك و شبهه، مديريت ذهن افراد را در اختيار بگيرد و دانشجويان از آنجايي كه به علم و معرفي مجهزند، از خطوط اصلي دفاع در اين زمينه محسوب مي شوند؛ چراكه علم است كه مي تواند شك و يقين را مديريت كند.
از سوي ديگر، دشمن براساس روشهاي جديد جنگ نرم همچون مديريت افكار نخبگان (Perception mamagement)، تلاش مي كند از طريق تغيير و تسلط بر باورهاي دانشجويان از آنان در جهت مديريت افكار بخش بزرگتري از جامعه بهره ببرد. دراين مرحله نيز دانشجويان همچون افسراني هستند كه مي توانند از باورهاي جامعه در برابر تهاجمات دشمن دفاع كنند.
از سوي ديگر، جوانان نقش و تأثير بهسزايي در شكل گيري علايق يك جامعه برعهده دارند و دشمن نيز با آگاهي از اين موضوع تلاش مي كند براساس ساختارهاي جنگ نرم، حب و بغض هاي جامعه را تغيير دهد و از اين طريق، مديريت سليقه و علائق آن جامعه را به دست بگيرد. در اين مرحله نيز جوانان مي توانند با تكيه بر نقش خود به عنوان بخشي از شاخص هاي اجتماعي در دفاع از سنت ها، علايق و سليقه هاي جامعه، نقش آفريني جدي داشته باشند.
اينكه مقام معظم رهبري در فرازهاي ديگري از سخنان خود اشاره دارند جوان يك نهال بالنده و مركز اغلب نيكي ها، درخشندگي ها و نورانيت ها است و اين كه يك ركن امنيت بلندمدت كشور و ملت «علم» است و جوانان بايد از بدبيني احتراز كنند و نگاه خوشبينانه و اميدوارانه اي به آينده داشته باشند، تأكيد بر نقش مؤثر جوانان و دانشجويان در مقابله با تلاش هاي دشمن براي شبههافكني و ايجاد دلسردي در جامعه است. زيرا دشمن تلاش مي كند با شبههافكني مديريت ذهن را بهدست گيرد و با ايجاد دلسردي در جهت تغيير حب و بغض جامعه حركت كند.
منبع: پایگاه جامع و تخصصی جنگ نرم
اين عبارت رهبر معظم انقلاب اسلامي از جهات و ابعاد مختلف قابل تعمق بوده و كلمه به كلمه عبارت ايشان حاوي ديدگاههاي ظريفي پيرامون اين موضوع است.
كلماتي نظير «افسران»، «جوان»، «جبهه مقابله» و «جنگ نرم» در بيان ايشان از جمله محورهاي گسترده و ظريفي است كه نگارنده براساس بضاعت خود به تشريح آن مي پردازد.
جنگ نرم و جنگ سخت
مفهوم«جنگ نرم» Soft Warfare كه همواره در برابر مفهوم «جنگ سرد» Hard Warfare قرار ميگيرد، طي قرون و اعصار با تعاريف متفاوتي بيان شده است.
شايد بتوان گفت جنگ نرم قدمتي به اندازه جنگ سخت دارد. اما كهنترين كتابي كه حاوي محورهايي پيرامون روشهاي جنگ سخت و نرم باشد، متعلق به «سان تزو» استراتژيستي است كه حدود 500 سال قبل از ميلاد ميزيسته است.
اين كتاب يكي از قديمي ترين مجموعه هاي مرتبط با استراتژي است و ارتش هاي چين، ژاپن و كره در جنگ هاي متعدد از آموزه هاي اين كتاب استفاده كردند و پس از جنگ جهاني دوم، اولين بار هنري كيسينجر، وزير امور خارجه پيشين آمريكا، اين كتاب را در غرب مطرح كرد و موجب نگاه مجدد به آن شد.
به باور سان تزو جنگ تنها يك مسئله نظامي صرف نيست، بلكه جوانب مختلف اطلاعاتي، رواني، اقتصادي و سياسي را در بر ميگيرد. (سان تزو؛ هنر جنگ؛ ترجمه حسن حبيبي؛ تهران: قلم، 1359، ص 8)
جان كالينز، تئوريسين دانشگاه ملي جنگ آمريكا، جنگ نرم را عبارت از «استفاده طراحي شده از تبليغات و ابزارهاي مربوط به آن براي نفوذ در مختصات فكري دشمن با توسل به شيوههايي كه موجب پيشرفت مقاصد امنيت ملي مجري مي شود» مي داند.
ارتش ايالات متحده در آيين رزمي خود آن را بدينصورت تعريف كرده است: «جنگ نرم، استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ديگر اعمالي است كه منظور اصلي آن تأثيرگذاري بر عقايد، احساسات، تمايلات و رفتار دشمن، گروه بي طرف و يا گروه هاي دوست است؛ به نحوي كه براي برآوردن مقاصد و اهداف ملي پشتيبان باشد.»
با عنايت به تعاريف فوق، معروفترين تعريف را به جوزف ناي، پژوهشگر برجسته آمريكايي در حوزه «قدرت نرم» نسبت مي دهند.
وي در سال 1990 ميلادي در مجله «سياست خارجي» شماره 80، قدرت نرم را «توانايي شكلدهي ترجيحات ديگران» تعريف كرد.
بنابراين جنگ نرم را مي توان هرگونه اقدام نرم، رواني و تبليغات رسانه اي كه جامعه هدف را نشانه گرفته و بدون درگيري و استفاده از زور و اجبار به انفعال و شكست وا مي دارد. جنگ رواني، جنگ سفيد، جنگ رسانهاي، عمليات رواني، براندازي نرم، انقلاب نرم، انقلاب مخملي، انقلاب رنگي و... از اشكال جنگ نرم است.
در جنگ نرم تصرف سرزمين هاي طرف مقابل (آنگونه كه در جنگ سخت مرسوم است) به هيچ روي مدنظر نيست، بلكه دشمن با توسل به شيوه هاي جنگ نرم، همواره تلاش مي كند ذهن و طرز تفكر افراد طرف مقابل را به تسخير خود درآورد و از اين طريق، كنترل آن جامعه را در اختيار بگيرد.
در عمليات نرم دشمن تلاش مي كند كه بر ذهن و قلب افراد طرف مقابل تسلط يابد. اين تسلط به هيچ روي با توسل به ابزار سخت انجام نمي شود زيرا در آن صورت عمليات ديگر عنوان «عمليات نرم» را نخواهد داشت، بلكه تلاش مي شود باورهاي دروني افراد تغيير يابد.
تصرف باورهاي طرف مقابل نيز از دو جبهه عمده انجام مي شود:
1- تصرف ذهن
2- تصرف قلب؛ كه در واقع اين روش را نبرد براي تصرف قلب و ذهن مي نامند.
روش عمده براي تصرف ذهن با ايجاد «شك و ترديد» و براي تصرف قلب با تغيير در «حب و بغض» افراد طرف مقابل انجام مي شود.
در اين نبرد، آنكس كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» خود را مديريت كند، فردي قوي و غيرقابل نفوذ توصيف مي شود و كسي كه بتواند «شك و يقين» و «حب و بغض» ديگران را مديريت كند، در آن صورت فردي قويتر و داراي توانايي جنگ نرم تلقي مي شود.
مقام معظم رهبري در ديدار با دانشجويان آنان را «افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم» خطاب مي كنند. اين كه چرا ايشان از كلمه ديگري نظير سرباز به جاي افسر استفاده نمي كنند، واجد نكات ظريفي است.
همانگونه كه ايشان نيز در فرازهاي ديگري از سخنانشان تصريح دارند، سرباز همواره آماده است تا از دستورات پيروي كند و هيچگونه تصميمگيري و اراده ندارد. همواره منتظر است كه فرمانده تصميم گيري كند. در حالي كه افسران جوان در صحنه هستند. هم به دستور عمل مي كنند و هم صحنه را در اختيار دارند و مديريت مي كنند.
افسران جوان هم صاحب فكر هستند و هم به عمل مجهزند. از اين روي، دانشجويان حقيقتا افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم تلقي مي شوند.
دشمن در عمليات نرم همواره تلاش مي كند كه با ايجاد شك و شبهه، مديريت ذهن افراد را در اختيار بگيرد و دانشجويان از آنجايي كه به علم و معرفي مجهزند، از خطوط اصلي دفاع در اين زمينه محسوب مي شوند؛ چراكه علم است كه مي تواند شك و يقين را مديريت كند.
از سوي ديگر، دشمن براساس روشهاي جديد جنگ نرم همچون مديريت افكار نخبگان (Perception mamagement)، تلاش مي كند از طريق تغيير و تسلط بر باورهاي دانشجويان از آنان در جهت مديريت افكار بخش بزرگتري از جامعه بهره ببرد. دراين مرحله نيز دانشجويان همچون افسراني هستند كه مي توانند از باورهاي جامعه در برابر تهاجمات دشمن دفاع كنند.
از سوي ديگر، جوانان نقش و تأثير بهسزايي در شكل گيري علايق يك جامعه برعهده دارند و دشمن نيز با آگاهي از اين موضوع تلاش مي كند براساس ساختارهاي جنگ نرم، حب و بغض هاي جامعه را تغيير دهد و از اين طريق، مديريت سليقه و علائق آن جامعه را به دست بگيرد. در اين مرحله نيز جوانان مي توانند با تكيه بر نقش خود به عنوان بخشي از شاخص هاي اجتماعي در دفاع از سنت ها، علايق و سليقه هاي جامعه، نقش آفريني جدي داشته باشند.
اينكه مقام معظم رهبري در فرازهاي ديگري از سخنان خود اشاره دارند جوان يك نهال بالنده و مركز اغلب نيكي ها، درخشندگي ها و نورانيت ها است و اين كه يك ركن امنيت بلندمدت كشور و ملت «علم» است و جوانان بايد از بدبيني احتراز كنند و نگاه خوشبينانه و اميدوارانه اي به آينده داشته باشند، تأكيد بر نقش مؤثر جوانان و دانشجويان در مقابله با تلاش هاي دشمن براي شبههافكني و ايجاد دلسردي در جامعه است. زيرا دشمن تلاش مي كند با شبههافكني مديريت ذهن را بهدست گيرد و با ايجاد دلسردي در جهت تغيير حب و بغض جامعه حركت كند.
منبع: پایگاه جامع و تخصصی جنگ نرم