تعلیم و تربیت درست باعث خواهد شد که یک جامعه، فرهنگ سایبری درست داشته باشد و لذا در دیدگاه پیشگیرانه، بسیار قوی عمل کند و بسیاری از مشکلات اجتماعی متعاقب آن پیش نیاید.
به گزارش گرداب، جرایم سایبری امروزه در اکثر جوامع دنیا به موضوعی شایع تبدیل شده است. در این خبر به این موضوع از دیدگاه جامعه شناسی خواهیم پرداخت و جرایمی که زمینه‌ساز جرایم اینترنتی هستند را بررسی خواهیم کرد.
باج‌گیری سایبری، هک، مستهجن‌نگاری اینترنتی و جرایم گوناگون دیگر؛ تاثیرات مخرب زیادی بر جامعه، سازمان‌ها و اداراتی که چرخ جامعه را می‌گردانند، دارند. اما پیش از این‌که بدانیم جرم سایبری چیست و سپس بخواهیم تاثیر آن را بر جامعه بررسی کنیم؛ ابتدا بایستی تعریفی مناسب از جرم داشته باشیم.
بر طبق تعریف جهانی؛ "جرم رفتاری است که باعث زیر پاگذاشتن قانون حقوقی هر کشور شود و با جریمه، زندان و دیگر تحریم‌ها تنبیه‌پذیر باشد". تعریف حقوقی – قانونی جرم در کشور ما: "هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات (اقدام تامینی) تعیین شده باشد، جرم محسوب می‌گردد." از آن‌جایی که فضای سایبر و تکنولوژی رایانه؛ عرصه‌ای نو می‌باشد و روز به روز در حال تغییر است، لذا شاید بتوان گفت که قانون آن نیز همزمان با تغییرات تکنولوژیک بایستی تغییر‌پذیر و به‌روز شده باشد.
اکثر جرایم رایانه‌ای که از طریق اینترنت صورت می‌گیرند
بسیار جدیدند لذا همین امر باعث شده است که بسیاری از مشکلاتی که به صورت تبعی با
خود همراه آورده است نیز نیاز به انجام بعضی از کنترل‌های اجتماعی‌ای داشته باشند
که از طریق فضای اینترنت بایستی صورت بگیرد.
به طور مثال به خاطر مشکلات پیش آمده در زمینه حملات سایبری به سازمان‌های تجاری و یا شرکت‌های اقتصادی، بسیاری از جوامع دنیا برای کنترل این اتفاقات و حفاظت از این نوع سازمان‌ها، در قوانین خود محدودیت‌ها و نیز مجازاتی در نظر گرفته‌اند.
تا قرن بیستم، جرم‌شناسان دلایل مختلفی را برای ارتکاب یک جرم قائل شده‌اند ولی بعضی از این دلایل تقریبا برای اکثریت جوامع ثابت‌اند که بودن یا نبودن آن، خود باعث ارتکاب یک جرم و یا جلوگیری از وقوع آن می‌شود. به طور مثال فرهنگ (ارزش‌های خانوادگی و دینی)، اقتصاد و سیستم تعلیم و تربیت جزء عواملی هستند که خود می‌توانند در وقوع یا عدم وقوع یک جرم تاثیرگذار باشند.
اما در این میان شاید بتوان جایگاه تعلیم و تربیت و نیز فرهنگ را از بقیه موارد مهم‌تر دانست. که البته این دو مورد، خود در دو زیر شاخه پیشگیری و یا درمانی (تدافعی) قابل بررسی هستند. آشنا‌بودن خانواده‌ها با انواع بسترها و زیرشاخه‌های فضای سایبر، تاثیر بسزایی در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان در جهت جلوگیری از ورودآن‌ها به فضای جرایم سایبری دارد.
در این میان نقش دین بسیار مهم است و اخلاق که بستر اصلی ادیان مختلف (خصوصا دین اسلام ) می‌باشد نیز خود تاثیری بسیار بر انجام یک تعلیم و تربیت درست خواهد داشت. بسیاری از اشتباهاتی که از یک انسان سر می‌زند را شاید بتوان در ساختار قانونی بدون اشکال دانست اما اگر هر فرد خود متعهد (مُتَخَلّق) به اخلاق دینی باشد بسیاری از اشتباهات به حیطه رفتار انسان نیز وارد نمی‌شود که حال بخواهیم آن را در حیطه جرم‌ها و سپس در ساختار جرایم سایبری بررسی کنیم.
شاید با گفتن معنای جرم در شریعت اسلام به این نکته پی‌ببریم که چگونه تمامی مطالب گفته شده تا بحال در این تعریف به صورت کاملا واضح و مختصر نهفته شده است؛ تعریفی که نگاه جامعه‌شناسانه و روان‌شناسانه به طور کامل در آن پیداست. تعریف جرم در شریعت اسلام: "مخالفت با اوامر و نواهی کتاب و سنّت، یا ارتکاب عملی که به تباهی فرد و یا جامعه بیانجامد."
هنگامی که تعلیم و تربیت درست، به صورت جمعی صورت بگیرد؛ باعث خواهد شد که یک جامعه فرهنگ سایبری درست داشته باشد و لذا در دیدگاه پیشگیرانه بسیار قوی عمل کند و زمینه بسیاری از مشکلات اجتماعی بعدی پیش نیاید.
جنبه بعدی که جنبه درمانی است، همواره از گام اول سخت‌تر و هزینه بردارتر است اما در بعضی جوامع به دلیل اغفال صورت گرفته؛ گاه ممکن است که جامعه، اکثرا درگیر این بخش از جرایم سایبری در فضای جامعه باشد.
این اغفال گاه در زمینه علمی قابل بررسی است یعنی جامعه علمی کشوری همگام با سایر جوامع دنیا در زمینه‌های تکنولوژی سایبری پیش نمی‌رود و همین امر باعث می‌شود که یک تکنولوژی به جامعه‌ای وارد شود پیش از آن که در کنار اثرات مفید و سودبخش؛ اثرات منفی و مضر آن بررسی شده باشد.
گاه اغفال صورت گرفته در مرحله پیشگیری؛ یعنی اغفال در تعلیم و تربیت مناسب و اشاعه فرهنگ سایبری درست، باعث می‌شود که یک تکنولوژی به جامعه‌ای وارد شود و قشر کم تجربه‌تر یعنی جامعه کودک، نوجوان و جوان به سمت استفاده از نکات منفی این تکنولوژی سوق پیدا کند.
لذا در این مرحله باز هم نگاه درمانی درست که می‌توان آن را در یک نگاه مبتنی بر تکنولوژی و نیز اخلاق دانست، راه‌گشاست.
در مجموع می‌توان گفت که با به‌روز بودن جامعه علمی یک کشور در تمامی عرصه‌های سایبری و نیز همکاری‌کردن آن‌ها با ساختار تعلیم و تربیت جامعه که شامل آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و نیز جوامع دینی می‌شود می‌توان از ورود جامعه به این عرصه جلوگیری کرد و همچنین تکنولوژیی را در اختیار داشت که متناسب با معیارهای فرهنگی آن جامعه باشد.
این مطلب ادامه دارد ...