ضرورت « آگاهي بخشي» از نگاه رهبري

جنگ نرم و قطب نماي بصيرت

تاریخ انتشار : ۲۳ تير ۱۳۸۹

اگر بصيرت نبود، انسان ولو با نيت خوب، گاهي در راه بد قدم ميگذارد. شما در جبهه جنگ اگر راه را بلد نباشيد، اگر نقشه خواني بلد نباشيد، اگر قطب نما در اختيار نداشته باشيد، يك وقت نگاه مي كنيد مي بينيد در محاصره دشمن قرار گرفته ايد؛ راه را عوضي آمده ايد، دشمن بر شما مسلط ميشود. اين قطب نما همان بصيرت است.

گرداب- پس از گذشت يكسال از انتخابات و حوادث و وقايع بعد از آن كالبد شكافي اين موضوع بيش از پيش مطرح و داراي اهميت است. چرا كه به تعبير مقام معظم رهبري: «در حوادث فتنه گون، شناخت عرصه دشوار است، شناخت اطراف قصه دشوار است، شناخت مهاجم و مدافع دشوار است، شناخت ظالم و مظلوم دشوار است، شناخت دشمن و دوست دشوار است... پس بايد حقيقت را فهميد؛ بعد هم بايد همان حقيقت را تبليغ كرد... بايستي گره گشائي كرد؛ بايستي حقيقت را باز كرد، بايستي گره هاي ذهني را باز كرد. و اين تبيين لازم دارد» از اين رو بررسي دقيق اين مسئله در شرايط كنوني جامعه كمك بسياري به شناخت بهتر جريان فتنه و ايجاد بينش و بصيرت كه همواره از تاكيدات معظم له نيز بوده است خواهدگرديد.

 در واقع بررسي دقيق و عميق اين مسئله علاوه بر گره گشايي در شناخت حقيقت در راستاي تعميق بينش و بصيرت آحاد جامعه نيز حائز اهميت است؛ چرا كه وجود بصيرت در شرايط فتنه از هر چيز ديگر كارگشاتر است. از اين رو رهبر فرزانه انقلاب نيز در اين باره ميفرمايند: هر چه ميتوانيد در افزايش بصيرت خود، در عمق بخشيدن به بصيرت خود، تلاش كنيد و نگذاريد، دشمنان از بي بصيرتي ما استفاده كنند؛ دشمن به شكل دوست جلوه كند، حقيقت به شكل باطل و باطل در لباس حقيقت. اميرالمؤمنين در يك خطبه اي از جمله مهمترين مشكلات جامعه همين را ميشمارد: «انّما بدء الوقوع الفتن اهواء تتّبع و احكام تبتدع يخالف فيها كتاب اللّه». در همين خطبه، اميرالمؤمنين ميفرمايد: اگر حق به طور واضح در مقابل مردم آشكار و ظاهر بشود، كسي نمي تواند زبان عليه حق باز كند. اگر باطل هم خودش را به طور آشكار نشان بدهد، مردم به سمت باطل نخواهند رفت.

«و لكن يؤخذ من هذا ضغث و من هذا ضغث فيمزجان». آن كساني كه مردم را مي خواهند گمراه بكنند، باطل را به صورت خالص نمي آورند؛ باطل و حق را آميخته مي كنند، ممزوج مي كنند، آن وقت نتيجه اين مي شود كه «فهنالك يستولي الشّيطان علي اوليائه»؛ حق، براي طرفداران حق هم مشتبه ميشود. اين است كه بصيرت مي شود اولين وظيفه ما. نگذاريم حق و باطل مشتبه بشود. (بيانات در ديدار مردم چالوس و نوشهر15/7/1388)

برهمين اساس و با توجه به فرمايش امام صادق (ع) «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا» مي توان چنين استدلال كرد كه نبرد حق و باطل هميشه وجود دارد و فتنه گران در همه اعصار درصدد ايجاد فتنه و ضربه زدن به اصل حركت اسلام هستند و در اين ميان اين مردم و خواص جامعه هستند كه مي توانند با شناخت، بينش و بصيرت خود در دفاع از امام زمان خويش و در دفاع از اسلام باعث رفع ابهام و دفع فتنه ها گردند. از اين رو شناخت زمان، نوع تهديد و دشمني ها از ضروريات اجتناب ناپذير در ايجاد بصيرت و دفع فتنه دوران خواهد بود.

 امام صادق (ع) در اين باره ميفرمايند: اگر كسي زمان خود را بشناسد، اشتباهات به او هجوم نمي آورد. مقام معظم رهبري نيز در خصوص شناخت زمان چنين مي فرمايند: «اگر اعلم علما هم باشيد و زمانتان را نشناسيد و ندانيد ترفندهاي استكبار و نيز مشكلات جامعه چيست، نمي توانيد براي جامعه اسلامي تان مفيد واقع شويد». در جايي ديگر در اين باره چنين مي فرمايند: «اگر من بخواهم يك توصيه به شما بكنم، آن توصيه اين خواهد بود كه بصيرت خودتان را زياد كنيد؛ بصيرت. بلاهائي كه بر ملتها وارد ميشود، در بسياري از موارد بر اثر بي بصيرتي است.
خطاهائي كه بعضي از افراد ميكنند، مي بينيد در جامعه خودمان هم گاهي بعضي از عامه مردم و بيشتر از نخبگان، خطاهائي مي كنند. نخبگان كه حالا انتظار هست كه كمتر خطا كنند، گاهي خطاهايشان اگر كماً هم بيشتر نباشد، كيفاً بيشتر از خطاهاي عامه مردم است، بر اثر بي بصيرتي است؛ خيلي هايش، نمي گوئيم همه اش. (فرمايشات معظم له در ديدار با دفتر رهبري و سپاه حفاظت ولي امر 5/5/89)

از اين رو با مروري به تاريخ، حوادث و جريانات جهان در طول تاريخ تشيع به خوبي متوجه مي شويم كه وجود عنصر بصيرت در جامعه و بويژه در خواص از ضروريات اجتناب ناپذيري است كه عدم وجود اين بينش و بصيرت مشكلات بزرگي را به وجود آورده است و ضربه هاي سنگيني را از اين ناحيه وارد كرده است. مسئله اي كه عدم وجود آن باعث خانه نشيني اميرالمومنين علي(ع) در دوران قبل از خلافت و به وجود آمدن فتنه هاي مارقين و ناكثين و قاسطين در دوران خلافت آن حضرت گرديد. چه شد كه خون فرزند رسول خدا حضرت اباعبدالله الحسين(ع) از سوي خواص به عنوان خارج شدگان از دين عنوان و از سوي افراد بي دين مظلومانه پايمال گرديد.

علت رخداد همه اين وقايع دال بر وجود فتنه از سوي دشمناني كه ادعاي مسلماني و همراهي با پيامبراسلام (ص) را داشتند و همچنين عدم بينش و بصيرت خواص و افراد جامعه كه باعث ادعاي مدعيان دروغين شده بود گرديد. برهمين اساس دين مبين اسلام كسب آگاهي و بصيرت را بر هر مسلماني واجب دانسته و تاكيد زيادي بر ايجاد بيداري و بصيرت، در آن خصوصاً منوط شده است. اميرالمومنين (ع) در اين باره مي فرمايند: «من نام عدوه انبهته المكائد». كسي كه از دشمن غافل شود توطئه هاي دشمن او را بيدار خواهد كرد. (ميزان الحكمه،ج8، صفحه394)

مقام معظم رهبري نيز پس از اتفاقات بعد از انتخابات دهم رياست جمهوري نيز به اين مسئله اشاره و در اين باره تأكيد فرمودند: «انتخابات، روشن كردن مرزهاي خودي از دشمن و دفاع از دين، بزنگاه هايي هستند كه از منظر رهبري بيش از هر زمان ديگري نياز به بصيرت دارند». معظم له در جايي ديگر در خصوص اهميت بصيرت چنين مي فرمايند: «ايني كه من در طول چند سال گذشته هميشه بر روي بصيرت تأكيد كرده ام، به خاطر اين است كه يك ملتي كه بصيرت دارد، مجموعه ي جوانان يك كشور وقتي بصيرت دارند، آگاهانه حركت ميكنند و قدم برميدارند، همه تيغهاي دشمن در مقابل آنها كند مي شود. بصيرت اين است. بصيرت وقتي بود، غبارآلودگي فتنه نمي تواند آنها را گمراه كند، آنها را به اشتباه بيندازد». (بيانات در ديدار عمومي مردم چالوس و نوشهر 15/7/1388)

«اگر بصيرت نبود، انسان ولو با نيت خوب، گاهي در راه بد قدم ميگذارد. شما در جبهه جنگ اگر راه را بلد نباشيد، اگر نقشه خواني بلد نباشيد، اگر قطب نما در اختيار نداشته باشيد، يك وقت نگاه مي كنيد مي بينيد در محاصره دشمن قرار گرفته ايد؛ راه را عوضي آمده ايد، دشمن بر شما مسلط ميشود. اين قطب نما همان بصيرت است». (بيانات در ديدار عمومي مردم چالوس و نوشهر 15/7/1388)

بنابراين آگاه سازي و ايجاد بصيرت افراد جامعه در همه ابعاد با روشهاي گوناگون مهمترين اصل در برابر غفلت و عدم آگاهي خروج از ابهام و دفع فتنه محسوب مي شود. البته اين بصيرت و هوشياري نيز با شناخت، تبليغ و تبيين تهديدها و فرصتها و همچنين شناساندن دشمن حاصل مي گردد. از اين رو دشمن شناسي يكي از مهمترين اقدامات اساسي در ايجاد بينش و بصيرت افراد جامعه است و اين موضوع در فرهنگ غني اسلام يكي از مهمترين اصول براي حفظ و تداوم و جلوگيري از شكست و آسيب پذيري جامعه اسلامي به شمار مي رود.

مقام معظم رهبري نيز درخصوص اهميت شناخت مهاجم و مدافع و تبليغ وتبين حقايق در جهت رسيدن به بصيرت چنين مي فرمايند: «به نظر من وظيفه خيلي سنگين است، خيلي بزرگ است. مهمترين وظيفه هم تبليغ و تبيين است؛ «الّذين يبلّغون رسالات اللّه و يخشونه و لا يخشون احدا الّا اللّه»؛ اين يك معيار است؛ حقيقتي را كه درك مي كنيد، آن را تبيين كنيد. كسي انتظار ندارد برخلاف آنچه كه ميفهميد حرف بزنيد. نه، آنچه را كه مي فهميد، بگوئيد. البته براي اينكه آنچه مي فهميد درست و صواب باشد، بايد تلاش و مجاهدت كنيد».
(بيانات در ديدار جمعي از شعرا، 14/6/1388)

برهمين اساس از مهمترين اقدامات موثر براي شناخت مهاجم ومدافع و تبليغ و تبيين حقايق در جهت ايجاد بصيرت در افراد جامعه به محورهاي زير مي توان اشاره نمود:

1- شناخت دشمن و شناساندن آن به افراد جامعه
2- آگاه كردن افراد جامعه از اهداف، ابزار، روش ها و عوامل دشمن
3- شناساندن راههاي مبارزه و مقابله با دشمنان و خنثي كردن نقشه هاي آنان
4- شناساندن تهديدهاي حاصل از عدم تبليغ و تبيين حقايق و بصيرت مردم
5- شناساندن فرصتهاي حاصل از بينش و بصيرت مردم

در همين راستا مقام معظم رهبري در ايام انتخابات و وقايع بعد از آن در بحث لزوم بصيرت و هوشياري و دشمن شناسي به مقتضاي زمان و تهديدات مبتلا، نقش موثر و محوري در شناسايي، افشاء و خنثي كردن توطئه هاي دشمن داشته اند و در اين باره چنين مي فرمايند:
«ما از اول انقلاب در هيچ انتخاباتي حضور چهل ميليوني، هشتاد و پنج درصدي، نداشتيم. در اين انتخابات، اولين بار چنين فرصت بزرگي پيش آمد؛ اما در همين فرصت بزرگ، در همين شادي بزرگ، دستهايي به كار افتادند براي اينكه ضربه اي به ملت ايران بزنند. بايد بيدار بود. اين بيداري فقط در زبان نيست؛ آحاد ملت، گرايش هاي مختلف سياسي، دلبستگان به كشور، دلبستگان به نظام اسلامي، همه، همه، بايستي به معناي واقعي كلمه بيدار باشند؛ فريب نخورند». (بيانات در مراسم تنفيذ حكم دهمين دوره رياست جمهوري12/5/1388)

«بايد بصيرت داشت. آنچه كه انسان از نخبگان جامعه و جريانات سياسي و گروه هاي سياسي انتظار دارد، اين است كه با اين حوادث، با اين خطوط دشمن، با بصيرت مواجه بشوند؛ با بصيرت. اگر بصيرت وجود داشت و عزم مقابله وجود داشت، خيلي از رفتارهاي ما ممكن است تغيير پيدا بكند؛ آنوقت وضعيت بهتر خواهد بود. بعضي از كارها از روي بي بصيرتي است».  (بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبرِ2/7/1388)

معظم له همواره با تاكيد و هشدارهاي لازم در مقوله دشمن شناسي به عنوان يك راهبرد هميشگي لزوم بصيرت و آگاهي را يك ضرورت دانسته و در يك عبارت بسيار مقتن و گويا مسئله دشمن شناسي را به عنوان يك مفروض و راهبرد هميشگي و تهديد عليه نظام معرفي و مي فرمايند: «همه بايد اين حقيقت را بفهمند، دشمن را بشناسند، مواظب باشند كه دشمن در سنگر خودي جا نگيرد» (ديدار با ميهمانان كنفرانس وحدت اسلامي 1/5/1367)

« مسئله اين است كه دشمن را بشناسيم؛ ترفند دشمن را بفهميم؛ بدانيم كه چه داريم مي گوئيم و دشمن چگونه ممكن است از هر كلمه ي ما استفاده بكند و جري بشود، تشويق بشود، روحيه پيدا كند و راه ها را براي دخالت خود، نفوذ خود، باز كند؛ اينها چيزهائي است كه بايد توجه داشت. تلاش را رها نكنيد، جوانان عزيز، كار را رها نكنيد، بصيرت را رها نكنيد». (ديدار هزاران نفر از قشرهاي مختلف مردم در سالروز عيد سعيد غدي5  15/9/1388)

بر همين اساس هر وقت افراد جامعه آشنايي كامل به اهداف، ابزار و روشهاي تهديدات دشمن داشته باشند در برابر هر  پديده عكس العمل صحيح نشان داده و با آگاهي و بصيرت خويش باعث پيشگيري از وقوع بحران، رفع ابهام و دفع فتنه ميشوند. دقيقاً موضوعي كه طعم شيرين و دلپذير آن را در نهم دي ماه در حضور با بصيرت مردم آگاه كشور مي توان ملاحظه نمود.

مقام معظم رهبري نيز در خصوص اهميت اين روز كه بيانگر بينش و بصيرت آحاد جامعه مي باشد مي فرمايند:

روزهاي سال، به طور طبيعي و به خودي خود همه مثل همند؛ اين انسانها هستند، اين اراده ها و مجاهدتهاست كه يك روزي را از ميان روزهاي ديگر برميكشد و آن را مشخص ميكند، متمايز مي كند، متفاوت مي كند و مثل يك پرچمي نگه ميدارد تا راهنماي ديگران باشد... مطمئن باشيد كه روز نهم دي امسال هم در تاريخ ماند؛ اين هم يك روز متمايزي شد. شايد به يك معنا بشود گفت كه در شرائط كنوني - كه شرائط غبارآلودگي فضاست - اين حركت مردم اهميت مضاعفي داشت؛ كار بزرگي بود. (بيانات در ديدار مردم قم در سالگرد قيام 19 دي19/10/88)

بنابراين آن گونه كه مقام معظم رهبري بارها در سخنان خود بر لزوم شناخت دشمن نسبت به اهداف و روش ها و همچنين افزايش بينش و بصيرت براي رفع ابهام و دفع فتنه اشاره داشته اند صحبان قلم و رسانه و دست اندركاران فرهنگ مي توانند با مديريت و برنامه ريزي فراگير از طريق نظام آموزشي كشور وهمچنين استفاده و بهره گيري از برنامه هاي تلويزيوني و رسانه اي، نشريات و توصيه هاي آگاهي بخش از طريق سازمانها و نهادهاي ذيربط، توجيهات لازم را در دشمن شناسي و آسيب شناسي شرايط فتنه به فعاليت هاي تبليغي، تبييني و آگاه سازي در جامعه اقدام نمايند و از اين طريق در جهت بالا بردن بينش و بصيرت افراد جامعه گام بردارند.
علي قاسمي-حسين بابايي

منبع: کیهان/شماره 19691