به گزارش گرداب به نقل از مشرق، با توجه به قرار گرفتن در سال پایانی برنامه پنج ساله پنجم توسعه، مقام معظم رهبری در تاریخ نهم تیر سال جاری سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را در 80 بند و شامل سرفصل‌های امور: «اقتصادی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «اجتماعی»، «دفاعی و امنیتی»، «سیاست خارجی»، «حقوقی و قضایی»، «فرهنگی» و «علم، فناوری و نوآوری» ابلاغ کردند.
ایشان در بخش امور فناوری اطلاعات و ارتباطات، از 7 بند، 4 بند را به مواردی از جمله توسعه محتوی در فضای مجازی بر اساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور تا حداقل پنج برابر وضعیت کنونی، بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی، تسلط بر دروازه‌های ورودی و خروجی فضای مجازی و پالایش هوشمند آن، ساماندهی، احراز هویت و تحول در شاخص ترافیکی شبکه به طوری که 50 در صد آن داخلی باشد و حضور موثر و هدفمند در تعاملات بین‌المللی فضای مجازی، اختصاص داده‌اند.
گسترش و نفوذ فضای مجازی در تعاملات روزانه مردم و انجام فعالیت‌های متعدد از طریق این فضا، از یکسو و تاکیدات معظم‌له نسبت به این موضوع از سوی دیگر، ایجاب می‌کند تا در یکی برنامه‌های راهبردی کشور به آن پرداخته شود و الزامات آن با جزئیات لازم برای عملیاتی شدن در طول پنج سال آینده مدنظر قرار بگیرد.
تاکید رهبر انقلاب نسبت به فضای مجازی در برنامه ششم توسعه، رفتن به استقبال آینده است
امیدعلی مسعودی در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری تسنیم، در این خصوص، اظهار کرد: آنچه ایشان در این سیاست‌ها اعلام کردند رفتن به استقبال آینده است، ما اعتقاد داریم آینده از آن کسانی است که به استقبال آن می‌روند، همین دوراندیشی ایشان نسبت به این مسئله تکلیف همه را مشخص کرده است.
وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب واقعیت مجازی را به عنوان واقعیتی که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، در نظر می‌گیرند و می‌فرمایند برای آن برنامه‌ریزی کنید، برای احراز هویت خود در این فضا فعالیت کنید و برای این تحقق این امر باید حداقل 50 درصد تولید محتوا را داشته باشید.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: اما به واقع چرا می‌توانیم 50 درصد تولید محتوا داشته باشیم به این دلیل که ما محتوا را در اختیار داریم به طور مثال در مباحثی از جمله سعادت بشر و دریافت حقیقت که دنیای امروز تشنه آن است، حوزه‌های علمیه در دین اسلام بسیار تحقیق و بررسی کردند، اما متاسفانه ما بیش از 70 درصد محتوا را به مطالبی دادیم که تناسبی با فرهنگ دینی و ملی ما ندارد.
وی افزود: البته طبیعی است که جوانان ما به دلیل جذابیت محتواهای غیربومی جذب آن شوند اما به دلیل ساختار مذهبی خانواده‌های ما این امواج مانند مدهای زودگذر است، وقتی می‌بینیم از شبکه‌های اجتماعی اینقدر استقبال می‌شود که وزیر ارتباطات می‌گوید برخی از این شبکه‌ها دیگر ظرفیت عضوگیری در کشور ما را ندارند لزوم برنامه‌ریزی برای محتوای بومی بیش از پیش مشخص می‌شود.
مسعودی عنوان کرد: چرا نباید محتوا و تولید بومی برای خود داشته باشیم، در حال حاضر دانشجویان زبده ما بهترین نرم‌افزارها را برای بزرگترین شرکت‌های دنیا طراحی می‌کنند پس چرا نباید برای داخل کشور از این ظرفیت استفاده کنیم، موردی که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید داشتند تولید و توسعه محتوا است وقتی تولید در دست خودمان باشد مسائل فرهنگی نیز در نظر گرفته می‌شود، طبیعی است برای کشوری که شرایط اقتصاد مقاومتی است نباید مد مدگرایی تبلیغ شود.
وی خاطرنشان کرد: تبادل اطلاعات در فضای مجازی بسیار جدی است و نباید به واسطه مجازی بودن، آن را دست کم گرفت، ما باید بر تولیدات در فضای مجازی نظارت داشته باشیم که این خود به برنامه‌ریزی ما برمی‌گردد، باید به جوانان آگاهی دهیم و از طرفی مدیریت افکار عمومی کنیم، این مدیریت در رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها، تریبون نماز جمعه و توسط رهبران فکری اتفاق می‌افتد و همپای تولید از موارد مهم این حوزه است.
بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی به معنای فاصله گرفتن از دنیا نیست
مجید امرایی نیز در این باره به خبرنگار رسانه تسنیم، گفت: در سیاست های ابلاغی ایشان نسبت به بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا در فضای مجازی تاکید شده است.
وی ادامه داد: باید توجه کنیم که بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی به معنای فاصله گرفتن از دنیا نیست بلکه از این طریق می‌توان از ظرفیت داخلی برای حضور در فضای مجازی و امکان ایجاد فضایی سالم برای نیاز داخلی استفاده کرد، فضای مجازی حالتی دوجانبه دارد یعنی در عین داشتن تهدیدها می‌توان با تدابیری هوشمندانه آن را به فرصت تبدیل کرد.
مدیر سرای روزنامه نگاران همچنین گفت: ما باید مدل رسانه‌ای متناسب با یک کشور اسلامی برای خود ایجاد کنیم تالیفات بومی ما نشان می‌دهد نیاز به کار جدی در این زمینه داریم، اگر بتوانیم تولید محتوای متناسب با نیاز یک کشور اسلامی داشته باشیم اتفاقا فضای مجازی در این حالت به رشد معنوی ما کمک می کند.
وی با اشاره به اینکه محتوا به جامعه معنا می دهد، افزود: باید تولید محتوا را تا جایی ارتقا دهیم که رسانه هایمان به تبلیغ‌نامه تبدیل نشوند.
تبلیغات و پیشگام بودن دو عامل جذب مخاطب به محتوای تولیدی بومی
داود زارعیان نیز در این باره معتقد است: سیاست‌های ابلاغی بسیار هوشمندانه و دقیق از سوی ایشان مطرح شده است. ما در بحث خدمات پایه به نقطه خوبی رسیدیم و به طور مثال مشکلی به نام تلفن ثابت یا تلفن همراه نداریم چراکه ضریب نفوذ تلفن همراه ما در حال حاضر بیش از 100 است.
وی ادامه داد: در بحث تلفن ثابت وضع به همین ترتیب است در حوزه ارتباطات روستایی 54 هزار روستا دارای تلفن هستند و روستایی از این خدمت محروم است یا جمعیت آن زیر 5 خانوار بوده و یا در مناطق صعب‌العبور واقع شده‌اند. ما امروز بسترهای ارتباطی را فراهم کردیم اما این بسترها نیازمند بومی شدن است که نمونه آن شبکه ملی اطلاعات است تا بتوانیم میزبانی سایت‌های داخلی را داشته باشیم.
این استاد ارتباطات همچنین گفت: ما باید شبکه ملی اطلاعات را در سطح کشور کامل کنیم، ما در کشور در عرصه تولید نرم‌افزار دانشگاه‌های برتر و جوانان زبده و باانگیزه داریم، از سوی دیگر محتوای غنی اسلامی و ایرانی والایی داریم که به راحتی قابل گسترش در فضای داخلی است تا مخاطب را به سمت خود جذب کند. ما فرصت‌های بالقوه‌ای داریم که با اندکی هوشمندی می‌توان آن را به بالفعل تبدیل کرد.
وی افزود: در این حوزه نیاز به همکاری و تعامل تنگاتنگ بخش خصوصی و دولتی است اما در این حوزه نیاز به اعتمادسازی داریم به نظر می‌رسد اعتماد مخاطب اندکی کمرنگ شده است، از سوی دیگر عدم تبلیغات برای تولید داخلی و پیشگام‌نبودن در این حوزه ما را دچار آسیب کرده چراکه وقتی در فضای مجازی امکانی ایجاد شد که مردم به آن وابسته شدند به سختی بعد از مدتی می توان توجه آنها را به تولید مشابه داخلی جلب کرد.
لزوم گسترش شبکه ملی اطلاعات برای خروج از شرایط مصرف کنندگی فضای مجازی
عباس مقتدایی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری تسنیم، گفت: با توجه به پیشرفت‌های شگرف در دهه‌های گذشته در حوزه ارتباطات و توفیق از بین بردن فواصل زمانی و مکانی لازم است تا ما نیز با سرعت بیشتری فاصله خود را با سرعت دنیا کاهش دهیم اما در این زمینه باید مواضع اصولی و ارزش‌ها مدنظر باشد.
وی ادامه داد: دامنه تحولات در فضای مجازی خود را در قالب زیرساخت ماهواره‌ای، اینترنت، فیبر نوری و... نشان می‌دهد و ما نیز برای تاثیرگذاری بیشتر در این فضا باید بر اساس دیپلماسی رسانه‌ای، سند چشم‌انداز 20 ساله و تاکیدات مقام معظم رهبری در سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه عمل کنیم.
عضو فراکسیون فرهنگ، هنر و رسانه مجلس همچنین گفت: سیاست‌های ابلاغی یک برش 5 ساله و منطبق با اهداف کلان نظام جمهوری اسلامی است، ما می‌توانیم با فیلترهای هوشمند برای سالم‌سازی فضای مجازی و آپلود اطلاعات سالم نسبت به بومی‌سازی آن اقدام کنیم ضمن اینکه شبکه ملی اطلاعات با مختصات و زیرساخت داخلی می‌تواند کمک‌کننده باشد تا فقط مصرف‌کننده نباشیم.
وی تصریح کرد: دنیای غرب به واسطه زیرساخت‌ها و تسلط در فضای مجازی تلاش می‌کند علوم انسانی را به عنوان پروژه اجتماعی و فرهنگی دنبال کند و ما باید تلاش کنیم تا رویکردهای خود را در علوم انسانی اسلامی به دنیا بشناسانیم تا اسیر برنامه‌ریزی غرب نشویم.
مقتدایی در پایان گفت: کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با برگزاری جلسات متعدد در تلاش است تا بالاترین سطح ممکن برنامه‌ریزی را برای تحقق منویات مقام معظم رهبری در این خصوص داشته باشد.
بالا بردن امنیت اطلاعات در صورت ایجاد شبکه‌های اجتماعی بومی
مجید ملکان در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری تسنیم، اظهار کرد: در مورد بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی اقداماتی انجام شده و در حال حاضر نیز چند شبکه اجتماعی و پیام‌رسان داخلی داریم اما برخی از آنها به لحاظ شکلی نقاط ضعفی دارند که باید برطرف شود ضمن اینکه تبلیغات مناسبی نیز برای معرفی آنها صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: باید توجه کرد که در بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی کپی‌برداری از نرم‌افزارهای خارجی انجام نشود، ما در این زمینه ابتدا باید از مخاطبان نیازسنجی کنیم تا تمام حوزه‌های مورد نیاز مخاطب پوشش داده شود از طرف دیگر از موارد مهم امکان استفاده از صوت و تصویر در این نرم‌افزارها و تناسب آن با سرعت اینترنت داخل کشور و حتی انتخاب نام مناسب برای آن‌هاست.
این پژوهشگر فضای مجازی افزود: با توجه به نیروهای فنی و ظرفیت محتوایی و اینکه ما در ابتدای راه هستیم می‌توان امیدوار بود که در سال‌های آتی اتفاقات خوبی بیفتد فقط کافی است به خودباوری برسیم.
وی در خصوص مزایای داشتن شبکه‌های اجتماعی بومی، گفت: یکی از مهمترین نکات این است که سطح امنیت بالا می‌رود و از قرار گرفتن منابع اطلاعات خام در اختیار شرکت‌های خارجی جلوگیری می‌شود چرا که در برخی موارد امکان فروش این اطلاعات وجود داشت. همچنین امکان سوءاستفاده از اطلاعات نیز از بین می‌رود و عواید تجاری این شبکه‌ها نیز نصیب کشور خودمان می‌شود.
ملکان تصریح کرد: ما در زمینه تولید محتوای داخلی با خارجی شکاف بزرگی داریم، این در حالی است که نیاز به تولید محتوای داخلی از چند سال پیش احساس شده و کاربران نیز به آن رسیده‌اند اما حجم مطالب تولیدی هنوز کافی نیست؛ ما در این زمینه نیاز به ایجاد اتاق‌های فکر متشکل از نخبگان، اساتید و فعالان این حوزه داریم تا اولویت‌ها، گفتمان‌ها، کلید واژه‌ها مشخص شود و از سوی دیگر نخبه‌ها و کارشناسانی تربیت شوند که خود بتوانند الگوسازی کنند.
وی گفت: مهمترین خاصیت ما داشتن تنوع و سابقه تاریخی اسلامی و فرهنگی است که می‌توانیم برای تولید محتوا از آن استفاده کنیم مشکل ما فقط جمع‌بندی و اولویت‌بندی مطالب است و باید بدانیم تشتت در این زمینه باعث می‌شود به نتیجه نرسیم ضمن اینکه مخاطب ما باید فعال‌تر شده و از حالت صرف دانلود کردن به آپلود کردن تغییر برای دهد.
تامین منابع مالی راهاندازی شبکه ملی اطلاعات در برنامه ششم لحاظ شود
صالح اسکندری نیز در این باره معتقد است: برنامه ششم توسعه در تحقق چشم‌انداز 20 ساله کشور تاثیر خواهد داشت چراکه این برنامه در دهه دوم این چشم‌انداز مطرح می‌شود و می‌تواند ما را به اهداف سال 1404 برساند.
وی ادامه داد: در این سیاست‌ها بخشی تحت عنوان امور فناوری اطلاعات دیده شده که سیاست‌های قید شده در آن با در نظر گرفتن واقعیت‌های داخلی و خارجی تدوین شده است که در امور مربوط به اطلاعات و ارتباطات در در پایان 5 ساله برنامه ششم در دسترس و قابل حصول هستند و این موضوع انتظار از دولت و مجلس را ایجاد می‌کند که برنامه ششم را به گونه‌ای عملیاتی به منثه ظهور برساند.
رئیس سازمان بسیج رسانه تهران همچنین گفت: یکی از نکاتی که ایشان بسیار هوشمندانه در این سیاست‌ها به آن اشاره کرده‌اند کسب جایگاه برتر منطقه در بستر شبکه ملی اطلاعات است. در اغلب کشورهایی که بحث دولت الکترونیک در آنها جا افتاد و بر بنای آن فعالیت‌های خود را سامان دادند ابتدا بر بستر شبکه ملی اطلاعات بود. البته این موضوع مستلزم راهاندازی این شبکه است و منابع مالی آن باید در ابتدای برنامه ششم دیده شود.
وی افزود: اتصال این شبکه به شبکه‌های همسایه و تشویق برای ایجاد شبکه بومی امکان می‌دهد که یک بلوک منطقه‌ای ایجاد کرده و ما را از مضرات شبکه‌های ارتباطی جهانی در امان می‌دارد ضمن اینکه شهروندان خود را به لحاظ نیازهای ارتباطی و اطلاعاتی تامین کند.