گروه سیاسی گرداب- چین و آمریکا توافق نامه صلح سایبری را به زودی نهایی می کنند؛ آمریکا روسیه را به حملات سایبری علیه پنتاگون متهم کرد؛ اسرائیل حملات سایبری به وزارت دفاعش را به ایران نسبت داد؛ ایران روزانه حدودا یازده هزار حمله سایبری را دفع می کند؛ اوباما: "از جانب چهار کشور نگرانی سایبری داریم چین، روسیه، ایران و کره شمالی!"؛ انگلیس بودجه امنیت سایبری خود را چند برابر کرد! و ... این ها بخشی از اخباری است که از عدم امنیت در حوزه فضای مجازی در عصر جدید حکایت می کند و همه روزه بر تعداد چنین اخباری افزوده می شود.
شاید مروری کوتاه بر چنین اخباری که روزانه مخابره می شوند و به وضوح نشان می دهند بستر جنگ سرد این روزها به حوزه فضای مجازی منتقل شده است؛ کافی باشد تا اهمیت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و ضرورت برداشته شدن زیرساختهای دولت الکترونیک و بانکهای آماری اطلاعاتی کشور از روی بستر اینترنت به سادگی بر همگان آشکار شود.
این البته تنها دلیل برای اهمیت تعجیل در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات نیست که دیگر مزایای آن نیز اعم از افزایش بهداشت سایبری و امنیت اخلاقی برای کودکان و نوجوانان کاهش چشم گیر هزینه اینترنت و افزایش قابل توجه پهنای باند و ... نیز از دیگر مزایای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات می باشند.
اما دلیل این همه تاخیر چیست؟!امروز درحالی از شبکه ملی اطلاعات سخن به میان می آید که از سال 1384 زمزمه های راه اندازی آن مطرح بود و هم اکنون سال 1394 است! برخی منتقدان، دست اندرکاران دولتی را به بی رقبتی به راه اندازی شبکه ملی اطلاعات آنهم به دلیل از دست رفتن درآمدهای کلان حاصل از فروش اینترنت متهم می کنند به گونه‌ای که مدیرعامل مخابرات استان تهران روز گذشته اعلام کرد اگر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را به ما واگذار کنند آن را یک ساله به انجام می رسانیم!
داستان از کجا شروع شد؟ همزمان با آغاز موج اینترنت در ایران در اوایل دهه هفتاد رییس جمهور وقت یعنی آیت الله رفسنجانی از افتتاح یک شبکه اینترانت ملی تحت عنوان شارع خبر داد و حتی طرح تاسیس آن را افتتاح کرد که هرگز خبری از آن نشد!
حدود ده سال بعد و پس از تذکرات مکرر رهبرانقلاب و تاکیدات کارشناسان مبنی بر وجود خطرات جدی امنیت سایبری و همچنین خطرات اخلاقی که با فیلترینگ قابل پیشگیری نیست؛ در اواخر سال 1384 بحث شبکه ملی اينترنت در كشور مطرح و مهمترین دلیل پیاده سازی این شبکه درآن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد.
تقی پور وزیر وقت ارتباطات در همان تارییخ اعلام کرد که اینترنت ملی ببه هیچ وجه پایانی بر اینترنت جهانی در ایرران نخواهد بود و دسترسی مرردم به اینترنت قطع یا کاهش داده نخواهد شد.
در اسفند سال 1384، بر اساس تصميم هیات دولت مقرر شد شبکه ملي طي 3 سال به بهره برداری برسد و طراحی های کلی شبکه نیز انجام شود.
در سال 1385 قرار شد پروژه اینترنت ملي درمرکز تحقیقات مخابرات ایران انجام شود.
در سال 1386 نیز همین موضوع تکرار شد و این بار برنامه های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سالهای 86 تا 88 در هیات وزیران تصویب شد.
با توجه به الزامات سند چشم انداز بیست ساله در سال 1389 موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به صورت جدی تر مطرح شد به طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه مطرح شد.
تمدید با تغییر نام! اگر به صحبت‌هاي سال 1387 عبدالمجيد رياضي – كه در آن زمان معاون فن‌آوري اطلاعات وزارت ICT بود، بازگرديم متوجه مي‌شويم كه در آن زمان 50 درصد زيرساخت‌هاي اينترنتي شبكه‌ي ملي اينترنت فراهم بوده! پس با اين تفاسير 50 درصد ديگر زيرساخت‌هاي لازم هم بايد تا سال 1388 پروژه به طور کامل نهایی و شبکه افتتاح می شد!
اما از آنجا که چنین اتفاقی نیافتاد و طبق معمول پروژه به دلایل نا معلوم به عقب افتاد در سال 1389 نام شبکه ملی اینترنت را به شبکه ملی اطلاعات تغییر دادند و تاریخ راه اندازی آن را برای پنج سال یعنی تا پایان برنامه پنجم تمدید کردند به این شکل دیگری سخنی هم از تاخیر نمی ماند.
رهبر انقلاب به موضوع ورود می کنند در سال 1390 اما پس از مشاهده تداوم بی توجهی دولتمردان به تاسیس شبکه ملی اطلاعات «شورای عالی فضای مجازی» توسط رهبر انقلاب تاسیس شد تا بلکه موضوع مدیریت فضایی مجازی در کشور از بی سروسامانی خارج شود و البته مرکز ملی فضای مجازی هم به عنوان مسئول مستقیم راه اندازی اینترنت ملی شکل گرفت. اعضای این شورای طی حکمی از سوی رهبر انقلاب به مدت سه سال منصوب شدند و سال پایان فعالیت آنها و همچنین مرکز ملی فضای مجازی که متولی راه اندزای شبکه ملی اطلاعات بود در سال 94 تعیین شد که دقیقا همان سال موعود راه اندازی شبکه ملی اطلاعات محسوب می شد!!
متاسفانه غالب جلسات شورای عالی فضای مجازی در هر دو دولت دهم و یازدهم به دلیل عدم حضور رییس جمهور تشکیل نشد که جای بسی تعجب دارد! و بعضا فاصله تشکیل جلسات به بیش از شش ماه می رسید!
سال 94 سال فرافکنی مسئولیت ها! در هر صورت سال 94 فرا رسید و عمر دوره اول شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی پایان یافت و هیچ خبری از آماده شدن شبکه ملی اطلاعات نشد جز تناقض گویی هایی چند از سوی مسئولین وزارت ارتباطات که هر بار بلافاصله توسط مسئولین مرکز ملی فضای مجازی تکذیب می شد! شاید به همین دلیل بود که پس از انتصاب اعضای دوره چهارم شورای عالی فضای مجازی و در نخستین جلسه شورا که در نهاد ریاست جمهوری برگزار می شد حتی از رییس قبلی مرکز ملی اطلاعات دعوت به عمل نیامد! انتظاری که در سال 92 با پیشنهاد ریس جمهور توسط اعضای شورا انتخاب شده بود در آخرین ماههای مسئولیتش مکررا به صورت غیر مستقیم و بعضا علنی عدم همکاری وزارت ارتباطات را دلیل راه نیافتادن شبکه ملی اطلاعات عنوان کرده بود!
هرچند جهانگرد معاون وزیر ارتباطات شبکه ملی اطلاعات را نهایی و واعظی وزیر محترم ارتباطات آن را تا هفتاد درصد نهایی می خواندند! آسوشه معاون فنی مرکز ملی فضای مجازی فاصله کشور تا راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را بسیار زیاد عنوان کرد!
صرف نظر از تشکیل نشدن جلسات شورا در دو دولت فعلی و گذشته وجود شوراهای موازی با شورای عالی فضای مجازی خود عامل دیگری در موزای کاری و کند شدن پیشرفت امور بود که رهبر انقلاب در حکم انتصاب اعضای دور جدید این شورا هوشمندانه بر ضرورت انحلال شوراهای موازی با این شورا تاکید نمودند، این شورا های موازی عبارتند از:
«شورای عالی انفورماتیک»، «شورای عالی فناوری اطلاعات»، «شورای عالی اطلاع رسانی» و «شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات»
البته لازم به ذکر است از زمان تاکید رهبری بر ضرورت تعطیلی شوراهای موازی با شورای عالی فضای مجازی تا کنون خبری از انحلال هیچ یک از این شوراها به گوش نرسیده است!
این در حالی است که مراسم معارفه دبیر جدید شورا یا همان رییس جدید مرکز ملی فضای مجازی سید ابوالحسن فیروزآبادی بدون تودیع دبیر قبلی یعنی محمد حسن انتظاری در هفته گذشته با حضور چهار وزیر و برخی از مقامات سایر قوا برگزار گردید.
پرتقال فروش کجاست؟ تحلیلی که از مرور روند همه اتفاقات و اخبار ده ساله گذشته یعنی از آغاز مطرح شدن شبکه ملی اطلاعات تا کنون بدست می آید چنین است که گویا جریانی سیاسی یا مدیریتی در داخل کشور از به راه افتادن شبکه ملی اطلاعات ممانعت می کند، که علیرغم تغییر جریان سیاسی حاکم بر کشور، همچنان از جای خود تکان نخورده است!
گرداب قضاوت نهایی را به خوانندگان محترم واگذار می نماید.