شورای عالی فضای مجازی به عنوان مهمترین نهاد برای تصمیم گیری و سیاست گذاری در فضای مجازی از آغاز فعالیت خود با مشکلات بسیاری روبرو بوده است. یکی از مهمترین مسائل شورای عالی فضای مجازی، بحث بودجه آن است.
پیش از این شورا نهادهای دیگری به منظور مدیریت فضای مجازی کشور تشکیل شد که از جمله آن ها می توان به شورای عالی فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع رسانی و شورای عالی انفورماتیک اشاره کرد.
تقریبا هیچ یک از شوراهای نام برده غیر از شورای عالی فناوری اطلاعات نقش چندانی در فضای مجازی ایفا نکردند تا جایی که شورای عالی انفورماتیک 20 سال و شورای عالی اطلاع رسانی نیز 10 سال تشکیل جلسه نداده اند.
شورای عالی فضای مجازی را می توان یکی از مهمترین شوراهای عالی تشکیل شده بعد از انقلاب دانست. میزان بودجه ای که برای اجرایی شدن برنامه های طراحی شده در این شورا درنظر گرفته شده است می تواند در اجرایی شدن طرح های شورا تاثیر بسزایی داشته باشد.
تامین بودجه این شورا گاهی با حاشیه هایی همراه بوده است.
طبق ماده ۱۲ اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی، منابع مالي شورا شامل موارد زیر است:
1- اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور
2- درآمدهاي اختصاصي
3- هدايا و کمک هاي نقدي و غيرنقدي دريافتي از اشخاص حقيقي و حقوقي
در تبصره این ماده نیز ذکر شده که اعتبارات مورد نياز مرکز و طرح هاي مصوب شورايعالي در سال اول تأسيس، از طرف رياست محترم جمهور اختصاص مي يابد و در سال هاي بعد با همکاري دولت و مجلس در رديف مجزايي به نام مرکز، در بودجه کل کشور تصويب و تخصيص مي يابد. اما مشکل بودجه در سال اول و عدم اختصاص بودجه مصوب به شورا و مرکز ملی فضای مجازی در سال های بعد مشکلات زیادی را برای آن ها فراهم آورد.
دکتر اخوان، دبیر اول شورا برای رفع این مشکل سعی در استفاده از امکانات مرکز تحقیقات مخابرات و تغییر ساختار آن داشت که این اقدام نیز خود بر چالش های مرکز افزود. طبق ماده ۱۲ اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی، بودجه آن باید از اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور تأمین شود. ولی در سه سال اول تشکیل شورا علی رغم تلاش های صورت گرفته همچنان در بودجه سالیانه کشور، بودجه ای به این مرکز اختصاص نیافته است.
در لایحه پیشنهادی بودجه سال 92، حکم رهبری و تأکیدات ایشان بر اهمیت فضای مجازی و شورا، مورد توجه قرار نگرفت. به طوری که بودجه شورا، یک میلیارد تومان در نظر گرفته شده که از بودجه اختصاص یافته به دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی که قرار است ذیل شورای عالی فضای مجازی فعالیت کند، نیز کمتر است.
در جلسه پانزدهم شورایعالی فضای مجازی در تاریخ 3/ 10 / 92 موافقت گردید دولت مبلغ یک هزار میلیارد ریال از محل ردیف های درآمدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان بودجه سال 93 مرکز ملی فضای مجازی منظور نماید.
انتظاری دبیر وقت شورایعالی فضای مجازی اسفند ماه 92، با انتقاد از نحوه اختصاص بودجه 2500میلیارد تومانی به وزارت ارتباطات گفته بود: «حدود نیمی از این مبلغ به‌عنوان کلی «زیرساخت‌ها» اختصاص یافته. اما این مبلغ مصوبه شورا را ندارد و ما به این مسئله ورود خواهیم کرد. طرح تمامی زیرساخت‌های فضای مجازی باید ابتدا در شورایعالی تصویب شود. رفتار بعضی مسئولان مغایر سیاستگذاری‌ها و ماموریت‌های شورایعالی است. ما این موارد را فعلا به‌حساب مخالفت با شورا نمی‌گذاریم و سعی می‌کنیم با تذکرات شفاهی و راهنمایی و همچنین موارد قانونی این روند را اصلاح کنیم. شوراهای موازی شورایعالی فضای مجازی که قبلا وجود داشتند عملا دیگر محلی از اعراب ندارند. لذا یا باید تحت پوشش شورایعالی قرار بگیرند و یا اگر وظایف‌شان در شورایعالی هم دیده شده، باید ملغی شوند. ابعاد فضای مجازی باید توسط صاحب‌نظران و با تعریف پروژه‌های تحقیقاتی متعدد مشخص شود.»
کمیسیون
تلفیق بودجه 93 نیز در مجلس تصویب کرد که از محل اعتبارات وزارت ارتباطات و فناوری
اطلاعات مبلغ 100 میلیارد تومان به شورای عالی فضای مجازی اختصاص یابد اما هیچ یک
اجرایی نشد.
دکتر جلیلی در همین رابطه گفته بود: «صحنه ای که خودم شاهد بودم این بود که ۱۰۰ میلیارد تومان در حضور رؤسای جمهور و مجلس قول گرفته شد و در صورت جلسه نیز نوشته شد. بعد دوستان دولت به کمیسیون تلفیق رفتند و از صفر شدن این بودجه دفاع کردند! و ردیف بودجه ای به مرکز اختصاص داده نشد. شورای عالی اطاع رسانی و فناوری اطلاعات که به واسطه تأسیس شورایعالی فضای مجازی دیگر موضوعیتی ندارند، دارای بودجه هستند ولی برای اختصاص بودجه به شورای عالی فضای مجازی مقاومت می شود! »
انتظاری نیز شهریور ماه 93 از محقق نشدن بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی مرکز خبر داده بود.
سرانجام دولت در بودجه سال 94 برای مرکز ملی ردیف بودجه در نظر گرفت. دولت با ارائه لایحه بودجه سال 94 به مجلس شورای اسامی، اعتباراتی برای این مرکز پیش بینی کرد که مجموع آن در بخش برنامه ای و متفرقه، 212 میلیارد و 685 میلیون تومان می شود.
اعتبارات برنامه ای اختصاص یافته به مرکز ملی فضای مجازی در قالب برنامه پژوهش و تدوین راهبردها و پنج زیر فعالیت پایش و رصد شاخص های فضای مجازی، پشتیبانی و هماهنگی برای پیشبرد سیاست ها و برنامه های اجرای فضای مجازی، ساماندهی و نظام مندسازی محتوا، مدیریت و تدوین راهبردهای ارتقای امنیت و سلامت فضای مجازی و مطالعات راهبردی خدمات زیرساخت و محتوا تعیین شده است. با این حال این بودجه نیز برای مرکز ملی محقق نشد و مشکلات در حوزه سیاستگذاری، اجرای پروژه ها و حمایت ها، حقوق کارکنان، عدم توانایی در بکارگیری افراد متخصص و نیز مکان مرکز ادامه یافت.
علاوه بر این هزینه کرد بودجه وزارت ارتباطات با نظارت مرکز ملی فضای مجازی انجام شود. در همین رابطه مهندس انتظاری در شهریورماه امسال با اشاره به مصوبه مجلس شورای اسامی در بودجه سال ۹۴ گفته بود: «براساس این مصوبه، وزارتخانه هایی که در حوزه فضای مجازی فعالیت دارند، باید در هزینه کرد اعتبارات شان، سیاست‌های مرکز ملی فضای مجازی را رعایت کنند. در این مورد نامه ای به محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از سوی مرکز ملی فضای مجازی ارسال شده است که براساس آن تخصیص اعتبارات به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با نظارت مرکز ملی فضای مجازی صورت گیرد. این موضوع علاوه بر اینکه مصوبه مجلس است در حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی و مرکز ذیل آن نیز از سوی مقام معظم رهبری تاکید شده است؛ چراکه فعالیت در زمینه فضای مجازی بدون نظارت شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی معنا نخواهد داشت.»
با توجه به آغاز دوره جدید فعالیت شورای عالی فضای مجازی و 10 وظیفه و تکلیف مهم مشخص شده برای این شورا در حکم مقام معظم رهبری، باید دید در بودجه سال آینده، چه مبلغی به این شورا اختصاص پیدا خواهد کرد و آیا این مبلغ محقق می شود یا به سرنوشت سال های قبل دچار خواهد شد؟