به عبارتی MVNOها (اپراتورهای مجازی موبایل) بازاریابان ظرفیت‌های مغفول واقع شده اپراتورهای موبایل هستند که با استفاده از ترفندهای جذابی نظیر ارائه خدمات خاص و قابل توجه برای قشر خاصی از جامعه، ظرفیت‌های خاموش اپراتوری را روشن می‌کنند.
اپراتورهای مجازی تلفن همراه عملا امکانات فیزیکی شبکه برای ارسال مکالمات، پیامک‌ها و داده‌ها را ندارند و از این حیث ملزم به انعقاد قرارداد با یک اپراتور موبایل (MNO) هستند تا امکانات فیزیکی برای ارسال محتواهای مذکور را به صورت عمده خریداری کرده و با نشان تجاری خود اقدام به فروش آن در بازار خرد کنند.
نخستین اپراتور مجازی موبایل (MVNO) توسط اپراتور دانمارکی TELE2 راه‌اندازی شد و پس از آنکه موج این پدیده اروپا را فراگرفت، اپراتور مجازی انگلیس نیز در سال 1999 میلادی با برند Nextel به فروش خدمات مخابراتی اپراتور UK پرداخت.
موفقیت این اپراتور فاقد شبکه و تجهیزات به شکل‌گیری اپراتور مجازی "ویرجین موبایل" در ایالات متحده آمریکا منجر شد.
مسئولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران نیز از سال گذشته و همزمان با ارتقای پروانه اپراتورهای اول و دوم ارتباطی، تدارک ورود اپراتورهای مجازی به ایران را دیدند و امسال نیز حق امتیاز پایه این اپراتورها در جلسه هیأت دولت با حضور رئیس جمهور به میزان 50 میلیارد ریال و پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه نوع دوم 20 میلیارد ریال تعیین و تصویب شد.
تاکنون نیز 51 متقاضی دریافت این پروانه‌ها، درخواست خود را به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه داده‌اند که شامل 31 شرکت خارجی، 13 شرکت سرمایه‌گذاری و 7 بانک می‌شود.
حال سوای از بحث اپراتورهای مجازی موبایل و موفقیت یا ناکامی آنها، اگر MNOها (اپراتورهای موبایل) و MVNOها (اپراتورهای مجازی موبایل) را دو سر زنجیره ارائه کننده خدمات موبایل در نظر بگیریم، حلقه واسط آنها MVNEها (توانمندسازان اپراتورهای مجازی) هستند که اپراتورهای مجازی را قادر به استفاده از شبکه فیزیکی و تجهیزات اپراتورهای موبایل می‌کنند.
در واقع عنوان MVNE را به شرکت‌هایی می‌دهند که زیرساخت شبکه و سرویس‌هایی نظیر زیرسیستم شبکه، سیستم‌های پشتیبانی کسب‌وکار، تأمین، مدیریت و عملیات شبکه را در اختیار اپراتورهای مجازی قرار می‌دهند یا به عبارتی اپراتورهای مجازی با این همکاری می‌توانند خدمات اپراتوری با برند تجاری خود را در اختیار مشترکان موبایل قرار دهند.
ایجاد کنندگان (توانمندسازان)، ارتباطی با مشترکان ندارند و تجارتی B2B هستند به این نحو که تنها MNOها را به MVNOها وصل می‌کنند.
تخصص MVNEها برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی و مدیریت سرویس‌های موبایل است و بطور خاص شامل تأمین و پیکربندی سیم‌کارت، سامانه صورتحساب مشترکان، مدیریت ارتباط با مشتری و پلت‌فرم‌های سرویس ارزش افزوده می‌شود.
کاهش هزینه‌های سرمایه‌ای، کاهش هزینه استارت‌آپ‌ها (با تکیه بر تأمین مالی شرکت‌های توانمندساز)، کاهش هزینه‌های عملیاتی با برونسپاری مدیریت کسب‌وکار، راه‌اندازی سریع و آسان فرآیندهای اپراتوری، صرفه‌جویی در وقت و هزینه برای برقراری ارتباط با MNOها و دست یافتن به کانال اختصاصی مذاکره با اپراتورهای پایه بخشی از مزایای استفاده از توانمندسازها به حساب می‌آید.
قابلیت‌هایی که یک MVNE موفق باید داشته باشد: تجمیع سریع و راحت با شبکه اپراتورهای موبایل، تجمیع سریع و راحت با زیرساخت‌های موجود ارائه کننده محتوا و سرویس، بومی بودن زیرساخت و دارای انعطاف برای سفارشی‌سازی زیرساخت‌های MVNOها، دارای تیم‌های پشتیبانی کننده فنی - حرفه‌ای – باتجربه - مورد اعتماد و خوش نام در میان اپراتورها و تیم‌های توسعه دهنده فنی و چابک برای اعمال سریع سیاست‌گذاری‌ها و تغییرات مورد نظر اپراتورهاست.
حال ممکن است سوالی برای برخی متقاضیان پروانه اپراتورهای مجازی مبنی بر اینکه " ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻀﻮر اﭘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرجی در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻬﺎﻣﺪاری ﻣﺘﻘﺎضی در زﻣﺎن اراﺋﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ از جمله معیارهای ارزﻳﺎبی شایستگی ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎن است، آﻳﺎ اﭘﺮاﺗﻮر ﻣﺬﻛﻮر میﺗﻮاﻧﺪ (MVNE) ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ؟" پیش آید.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به این سوال می‌گوید که ﻃﺒﻖ ﭘﻴﻮﺳﺖ 1 ﻣﺼﻮﺑﻪ ﺷﻤﺎره 2 جلسه 210 ﻣﻮرخ 93/12/17 ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺮرات ارﺗﺒﺎﻃﺎت، اﭘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرجی ﺑﺎﻳﺪ دارای ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ میلیون ﻣﺸﺘﺮک ﺑﺎﺷد و MVNEﻫﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺸﺘﺮک ﻧﻬﺎیی (End user) هستند.
ﻟﺬا در ﺻﻮرت ﺣﻀور MVNE ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﭘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرجی در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻬﺎﻣﺪاری ﻣﺘﻘﺎضی، اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در زﻣﺎن ارزﻳﺎبی ﺑﺮای ﻣﺘﻘﺎضی درﻳﺎﻓـﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ اﺻﻮلی، ﻟﺤﺎظ ﻧﺨﻮاﻫﺪ شد.
لذا متقاضیان پروانه MVNO باید مراقب باشند که در عرصه جذب سهامدار از MVNEها تا جای ممکن به عنوان اپراتور خارجی استفاده نکنند تا بتوانند به حداکثر امتیاز در نظر گرفته شده توسط رگولاتوری دست یابند.
منبع: تسنیم