تلگرام یکی از پرحاشیه ترین پیام رسان های موبایلی در چند وقت اخیر بوده است. مطالبه ملی برای فیلترینگ تلگرام در نهایت عذرخواهی مدیران این شبکه اجتماعی را در پی داشت؛ تا جایی که دوروف، به مسئولین ایرانی برای همکاری در زمینه جلوگیری از نشر محتوای غیر اخلاقی اعلام آمادگی کرد.
گروه فرهنگ و جامعه گرداب؛ نرم افزار اندروید تلگرام یکی از پر طرفدار ترین شبکه های اجتماعی در ایران است که به نسبت سایر شبکه های اجتماعی مدت زمان بیشتری توانست میان کاربران ایرانی دوام آورد.
از همان ابتدای عضوگیری تلگرام در ایران، بحث فیلترینگ این شبکه اجتماعی بیشتر مطرح می شد اما هرچه که زمان گذشت، تلگرام توانست خود را بیشتر با عادات ایرانیان در استفاده از شبکه های اجتماعی وفق دهد و امکانات بیشتری را در اختیار کاربران خود قرار دهد.
در این میان سرویس هایی مانند ساخت استیکر، ساخت ربات، امکان تشکیل کانال با اعضای نامحدود و ... منجر به سوء استفاده های بیشتری از تلگرام شده است.
ادامه عدم نظارت بر محتواهای دست به دست شده در تلگرام باعث شد تا شبکه های گسترده ای از تولید و تبادل محتواهای مستهجن در این شبکه های اجتماعی پدید آید؛ کانال هایی که از مخاطبان در خواست تولید فیلم های مستهجن را داشته و کانال های گسترده دیگری هم که انواع کلیپ ها و تصاویر مستهجن را در خود جای داده بودند، باعث بلند شدن صدای اعتراض بسیاری از مخاطبان این شبکه اجتماعی شد.
ارائه محتواهای مستهجن در کنار ارائه شایعات، توهین ها و ... دلایل محکمی برای فیلترینگ تلگرام بود اما حتی زمزمه های فیلتر شدن تلگرام برای مدیران این شبکه خوشایند نبود تا جایی که نسبت به شایعه فیلتر شدن تلگرام در ایران نیز واکنش نشان دادند و مطالب نادرستی را به حاکمیت ایران و وزارت ارتباطات نسبت دادند.
مدیران تلگرام در قالب توئیت های متعددی اعلام کردند که ایران به دنبال اطلاعات شخصی کاربران بوده و هنگامی که با مخالفت مدیران تلگرام مواجه شده است، به دنبال فیلتر کردن این شبکه اجتماعی است.
این شایعه به دنبال بروز اختلالاتی در این شبکه اجتماعی در ایران شدت گرفت، اما واعظی با اشاره به ادعاهای واهی مدیر تلگرام گفته بود: «بحث مذاکرات ما با شرکت تلگرام به هیچ عنوان درخواست اطلاعات کاربران نبوده بلکه ما خواهان مسدود شدن محتوای غیراخلاقی در این نرم افزار پیام رسان هستیم و این موضوع از خطوط قرمز و اصلی ماست.»
با فیلتر نشدن تلگرام در ادامه این ماجرا، مدیران تلگرام از مردم ایران عذرخواهی کردند؛ محمدرضا فرنقیزاد، مدیر کل روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری با اعلام این خبر گفت: مدیران تلگرام در قالب مطلبی که در توییتر منتشر کردهاند از مردم ایران و وزارت ارتباطات بابت مطالب نادرستی که پیش از این اعلام کرده و به حاکمیت کشور و وزارت ارتباطات نسبت داده بودند عذرخواهی کردهاند.
وی ادامه داد: همچنین در قالب این توییت شرکت مذکور اعلام کرده که خطوط قرمز را میپذیرد و صفحات غیراخلاقی را از دسترس خارج و مسدود میکند.
هرچند وزیر ارتباطات به همراه اعضای کارگروه فیلترینگ این نکته را با جدیت و قاطعانه اعلام کرده بودند که اگر دسترسی به این صفحات مسدود نشود ایران درباره فیلترینگ تلگرام تصمیم جدی خواهد گرفت، اما با این حال هنوز هم این شبکه اجتماعی با محتواهای غیر اخلاقی در کشور در حال فعالیت است.
البته چندی پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از همکاری تلگرام مبنی بر مسدودسازی کانال های مستهجن در این نرم افزار پیام رسان خبر داده و اعلام کرده بود: «تلگرام نیز اکنون اعلام کرده که دسترسی به بخشهای غیراخلاقی در ایران را محدود کرده و دیگر دسترسی به این بخشها برای کاربران امکانپذیر نیست.»
طی هفته های گذشته نیز جلسه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اینترنتی، در خصوص بررسی و اتخاذ تصمیم برای مسدود سازی تلگرام تشکیل شد که در این جلسه قرار بر تعیین تکلیف وضعیت تلگرام بود.
در این جلسه مقرر شد چنانچه شبکه تلگرام ظرف مدت محدودی اقدامات لازم جهت تبعیت از قوانین و مقررات کشور را انجام ندهد نسبت به فیلتر و مسدود سازی آن شبکه اقدام شود.
نتیجه این جلسه نیز وضعیت فیلترینگ تلگرام را در هاله ای از ابهام قرار داد؛ این در حالی است که کانال های مستهجن همچنان در حال فعالیت و عضو گیری هستند تا جایی که آمار اعضای برخی از این کانال ها به بیش از 200 هزار نفر نیز رسیده است.
واعظی در جواب انتقاداتی که به تصمیم این کارگروه صورت گرفته بود و تصمیم درباره فیلتر نشدن شبکه تلگرام پاسخ هایی ارائه داد و گفت: نامه نگاری هایی با مدیران شبکه تلگرام داشتیم و اعلام کردیم که بخش های غیراخلاقی و مستهجن این شبکه باید فیلتر شود و آنان نیز در پاسخ به این نامه نگاری ها بخش های مستهجن را فیلتر کردند.
وزیر ارتباطات با بیان اینکه فکر نمی کند تلگرام در نهایت فیلتر شود تصریح کرد: «مدیران شبکه تلگرام اعلام کردند که یک کارمند مخصوص ایران در این شبکه به کار گرفتهاند و تلاش خواهند کرد از انتشار موضوعات نامناسب و خارج از شئونات اخلاقی ممانعت کنند.»
آنچه که از صحبت های وزیر ارتباطات بر می آید، فیلتر و مسدود شدن کانال های مغایر با شئونات جامعه ایرانی، اسلامی است، اما واقعیت تلگرام در عمل همچنان همان واقعیات قبلی است.
روزانه کانال های مختلفی با پیگیری پروژه قبح زدایی در بحث مسائل غیر اخلاقی در حال انتشار کلیپ هایی هستند که در طول روز بارها و بارها ممکن است کانال خود را تغییر دهند و هیچ کدام از مسئولین هم متوجه این موضوع نشوند.
آنچه در این میان مهم است، تلاش مدیران این شبکه اجتماعی برای فیلتر نشدن این شبکه در ایران است؛ به عقیده بسیاری از کارشناسان بیش از 70 درصد از مخاطبان تلگرام ایرانی هستند و مدیران تلگرام نگران از دست دادن جامعه ایران با فیلتر شدن آن در کشور هستند.
از طرف دیگر مدیران حاضر نیستند این کانال ها را مسدود کنند و هر بار با مسدود سازی عده ای از آنها سعی می کنند بهانه را از دست وزارت ارتباطات ایران بگیرند.
دوروف
سازنده برنامه تلگرام است که مدعی شده در حال حاضر تلگرام هیچ درآمدی ندارد. هزینههای
تجهیزات، کارمندان و ترافیک اینترنت ماهانه یک میلیون دلار از سرمایه او را میسوزاند.
هرچند وی می گوید سرمایهگذاران خارجی و شرکتها تمایل دارند در تلگرام سرمایهگذاری کنند یا آن را بخرند اما دوروف مدعی شده است که هنوز آماده نیست با شرکت دیگری همکاری کند.
این موضوع نشان می دهد که مدیران تلگرام بدون هیچ درآمد زایی و بدون دریافت تبلیغات مختلف، اقدام به راه اندازی تلگرام و ارائه خدمات و سرویس های مختلف در آن کرده اند!
سوالی که در ذهن مخاطب نقش می بندد این است که چرا مدیران تلگرام استفاده از این شبکه اجتماعی که ماهانه مبالغ زیادی برای آنها هزینه در بردارد، را به طور رایگان در اختیار کاربران ایرانی قرار داده اند؟
آن چه که مسلم است کانال های مستهجن تنها یکی از مشکلات اصلی مخاطبان ایرانی با تلگرام است؛ اگرچه به عقیده بسیاری از کارشناسان بستر وقوع جرم و نا امنی در این شبکه اجتماعی بسیار بالا رفته است.
باید دید وزارت ارتباطات در چه زمانی بهرهگیری از استعدادهای درونی کشور و تلاش برای گسترش شبکه های اجتماعی ملی را به شبکه های خارجی که همواره برای کشور دردسر ساز شده اند، ترجیح می دهد؟