محمدحسین جلالی گفت: در بحث مجوز بسیاری از اپلیکشن‌های خارجی بدون مجوز در کشور ما فعالیت می‌کنند و کسی هم به آنها خرده نمی‌گیرد اما اگر یک اپلیکشن داخلی بخواهد راه بیفتد ده‌ها مجوز از قسمتهای مختلف نیاز دارد.
به گزارش خبرنگار فناوری اطلاعات «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محمدحسین جلالی مدیر اپلیکیشن های ویگسون و پارسوید است، که گفتگوی ما را با وی در ادامه می خوانید.
• وضعیت استقبال از شبکه های وطنی در حال حاضر چگونه است؟
شبکه‌های اجتماعی خارجی دو فاکتور دارند که به دلیل وجود این فاکتور ها، میان کاربران ایرانی گسترش پیدا کرده‌اند. اولین نکته بحث کیفیت این شبکه ها است و دیگری اشتباهات مسئولین در داخل کشور.
• دقیق تر و مصداقی تر توضیح می دهید؟
به عنوان مثال افزایش قیمت پیامک‌ها و یا محدودیت‌هایی که شبکه های پیامکی در خصوص تعداد حرف، آنتن دهی و به طور کلی بی کیفیت بودن سرویس پیامک ها در کنار ترافیک زیادی که در سرویس های پیامکی وجود داشت، باعث شد که مردم سرویس پیامک را از کاربری خود خارج کرده و به جای آن از شبکه های خارجی که بدون محدودیت این سرویس را پوشش می دادند استفاده کنند.
افزایش هزینه های سرویس‌های پیامکی اولین و مهمترین دلیل کاربران ایرانی برای خروج از سیستم های پیامکی و ورود به شبکه های اجتماعی بود که به دنبال آن کیفیت و ترافیک هم مزید بر این علت شد.
در بحث مکالمات یکی از عوامل گرایش مردم به شبکه های اجتماعی، کیفیت و سرویس دهی ها بود و دلیل دیگر که می توان به آن اشاره کرد، مسائل امنیتی است.
• مسائل امنیتی؟
در حال حاضر مردم نهادهای نظارتی داخلی را می بینند و همین موضوع باعث می شود که احساس خطر کنند اما خطر امنیتی خارج از کشور را ندیده و آنها را درک نمی کنند؛ چرا که در خارج مرزهای جمهوری اسلامی هستند و نهادهای بیرونی دسترسی به آنها ندارند. از این جهت کاربران به شبکه‌های اجتماعی خارجی گرایش پیدا می کنند؛ اگر انصاف داشته باشیم شبکه های اجتماعی خارجی در مسائل کیفیتی برای کاربران سنگ تمام گذاشته اند این در حالی است که امکان میزبانی داخل مرزهای ایران را نداشته و همین موضوع باعث می شود سرعت آنها در ایران زیاد نباشد، اما با جایگزین کردن اپلیکیشنها با کیفیت بالا مشکلات دیگر کاربران را حل می کنند و به همین خاطر مردم سایر مشکلات این شبکه ها را نادیده گرفته و بدون هیچ مشکلی از آنها استفاده می کنند.
• به نظر شما چرا در هر شبکه اجتماعی خارجی تعداد کاربران ایرانی به نسبت سایر کاربران بیشتر است؟ چرا مردم ایران به سرعت جذب یک شبکه اجتماعی شده و به سرعت هم به شبکه های اجتماعی دیگر کوچ می کنند؟ به عنوان مثال در ابتدا همه کاربران از وایبر سپس از واتساپ و در حال حاضر از تلگرام استفاده می کنند...
شاید نتوان به این سئوال پاسخ دقیقی داد.
• چرا؟
چون که این موضوع برای خود ما هم یک مساله به شمار می رود، اما شاید بتوان گفت علت اینکه چنین اتفاقی در بسیاری از کشورها نمی افتد این است که کاربران آن کشورها یک علقه و گرایش خاصی به یک کمپانی ارائه کننده اپلیکیشن‌های خاص در کشور خود دارند که ترجیح می دهند به جای آزمون و خطا در استفاده از شبکه های اجتماعی مختلف خارجی از همان شبکه وطنی استفاده کنند.
به عبارت دیگر این کاربران حول یک محور وطنی فعالیت می کنند و رویدادهای فضای مجازی میان آنها موج ایجاد نمی کند.
این کاربران یک سکان و پایگاهی داشته تا خود را در آن استوار کنند، اما کاربران ایرانی فاقد چنین پایگاهی هستند و هنوز نتوانسته‌اند نسبت به یک شبکه اجتماعی وطنی علقه پیدا کنند. در کشور نیز مجموعه بزرگی که بتواند در کنار رفع نیازهای مردم چنین علقه‌ای ایجاد کند وجود ندارد. به همین خاطر مردم ما در موج های فضای مجازی در اندک زمانی رأی عوض کرده و از ویچت به سراغ وایبر و از وایبر به سراغ دیگر شبکه ها می روند که علت اصلی این موضوع این است که تاکنون نظیر داخلی برای این شبکه ها وجود نداشته است.
• ایا تنها علتش همین است؟
از سوی دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی در ایران کاربران بسیار خوب و حرفه ای هستند. به عبارت دیگر کاربران ایرانی این شبکه ها به خوبی با اپلیکیشن های آنها آشنا بوده و بدون هیچ دردسری از این شبکه ها استفاده می کنند. کاربران ایرانی درک بسیار بالایی از شبکه های مجازی دارند، به طوری که به راحتی تفاوتهای میان تلگرام و واتساپ را متوجه شده و شبکه مفید تر را انتخاب می کنند. این در حالی است که کاربران سایر کشورها مثلا کاربران شبکه های اجتماعی خارجی در کشورهای عربی چنین توانایی هایی ندارند.
کاربران ایرانی به خاطر تست کردن شبکه های مختلف و استفاده از اپلیکیشن های آنها بسیار هوشمند بوده و همین موضوع باعث شده است کاربران ایرانی مشکل پسند هم بشوند، به طوری که اپلیکیشن های شبکه های اجتماعی وطنی آنها را راضی نمی کند.
به عنوان مثال تلگرام ریزه کاری های بسیار بیشتری را به نسبت واتساپ در نظر گرفته است که همین موضوع منجر شد تا کاربران ایرانی از واتساپ به تلگرام کوچ کنند. به بیان ساده تر اینگونه مهاجرت ها در فضای مجازی به خاطر طبع بالای کاربران ایرانی است.
• حضور پررنگ کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی خارجی اساسا فرصتها و تهدیدهای زیادی را به دنبال دارد، به نظر شما این فرصت ها و تهدید ها چه مسائلی را دربر می گیرد؟
آنچه که ما در یک شبکه توزیع به آن نیازمند هستیم در حال حاضر در شبکه های اجتماعی وجود دارد. به عبارت ساده تر می توان گفت شبکه های اجتماعی در ایران یک شبکه توزیع گسترده هستند و همین موضوع مهمترین فرصت استفاده از این شبکه ها است. در کشور ما در هر کجا که یک کار تولیدی فرهنگی داشته باشیم و راه هایی برای توزیع آن نباشد در اولین اقدام از فضای مجازی برای توزیع گسترده آن استفاده می شود. این فرصت اگرچه در همه کشورها وجود دارد اما به خاطر نوع و میزان استفاده مردم ما از شبکه های اجتماعی ضریب آن بسیار بیشتر است. در واقع اگر کسی روش‌های این توزیع را بداند و بخواهد موجی در این کشور ایجاد کند خیلی خوب و به راحتی می تواند از شبکه های اجتماعی بهره ببرد. به عنوان مثال در اتفاقات اخیر ما شاهد بودیم ظرف مدت 72 ساعت بیش از 2 میلیون رأی برای یک چهره غیر طنز در یک برنامه طنز، رای جمع شد.
در واقع کاربران وارد یک بازی بسیار بچه گانه شده و آن را در این شبکه ها دست به دست کردند. در همین جریان شاهد بودیم در دو طرف ماجرا در کمترین زمان 4 میلیون کاربر به خط شدند که این یک ظرفیت به شمار می رود.
• و این فرصت، چطور شکل تهدید به خودش می گیرد؟
اگر نوع ماده یا محتوا در این ظرفیت اندکی تغییر کند این فرصت تبدیل به یک تهدید می شود. به عنوان مثال تولیدات نامناسب در این فضا می تواند تهدید بزرگی برای آن به شمار رود. شاید بتوان گفت تهدیدهای این شبکه ها بسیار بیشتر از فرصت های آن است؛ تهدیدهای شخصی در این فضاها، دور شدن کاربران از زندگی حقیقی و خانواده های خود، آسیب‌های عمیق روحی، روانی، جسمی و ... از آسیب‌هایی هستند که در اثر سوء استفاده از شبکه های اجتماعی به وجود می آید.
شاید بتوان گفت مهمترین آسیب این شبکه ها حفره های امنیتی است که کاربران گرفتار آن می شوند؛ متاسفانه مردم ما امروزه ابزارهایی در دست خود گرفته اند که شناخت کاملی از آن ندارند و حتی گاها شرایط استفاده از آن را هم ندارند. به عنوان مثال کسی که سرویس جیمیل را بر روی گوشی خود نصب می کند نمی داند در صورت استفاده از رمزهای آسان به راحتی شماره تلفن های وی ذخیره می شود یا اینکه ممکن است دفترچه تلفن وی به راحتی منهدم شود.
آموزش ندیدن کابران قبل از استفاده از سرویس ها یکی
از آسیب‌های جدی است که به کاربران وارد می شود و تبعات زیادی دارد. به
عنوان مثال چندی پیش اکانت تلگرام بسیاری به خاطر عدم آگاهی کاربران در
نحوه استفاده از آن هک شد؛ افراط و استفاده نادرست از این شبکه ها از دیگر
آسیب ها محسوب می شود.
به طوری‌که انتشار مطالب غیر اخلاقی، شایعه ها و اخبار نادرست بنیان بسیاری از خانواده ها را نابود کرده و به افراد زیادی شکست‌های جبران ناپذیری وارد کرده است.
در حال حاضر استفاده مردم از شبکه های اجتماعی به نقطه بحرانی در کشور نرسیده است و کشور با بحران در این خصوص متوجه نشده است. پیش بینی ما این است که در اولین ظرفیتی که برای اغتشاش یا آشوب در کشور بوجود بیاید، تلگرام اولین بستر برای گسترش آن باشد؛ به ویژه سرویس جدید تلگرام با عنوان کانال که می‌تواند اطلاعاتی را در اختیار تعداد بی شماری مخاطب قرار دهد.
این کانال ها بستر بزرگی برای انتقال شایعات به وجود آورده اند که در صورت یک مهندسی اجتماعی، زمینه ساز بسیاری از مشکلات در جامعه خواهد بود اگر کانال ها درست مدیریت نشوند پیش‌بینی ما این است که تلگرام به زودی فیلتر شود.
بسیاری از اپلیکیشن هایی که توسط شبکه های اجتماعی ارائه می شود ظرفیت استفاده از آنها در کشور ما وجود ندارد و خواه نا خواه موجب فیلتر شدن آنها می شود.
• موانع طراحی و ارائه شبکه های وطنی در کشور ما چه مواردی است؟
توسعه شبکه‌های وطنی برای پیشرفت در کشور نیازمند سعه صدر مردم و مسئولین است. بدون تعارف باید بگوییم که دانش این شبکه‌ها در کشور به نسبت شبکه های اجتماعی خارجی بسیار کم و محدود است. اگر می‌بینید سرویس تلگرام تا این حد رشد کرده است به خاطر این بوده که برنامه نویس های آن یک اپلیکیشن دیگری در قالب بین المللی طراحی و ارائه کرده اند، ایرادات سرویس های قبلی را می دانند روی آنها سرمایه گذاری کرده، آنها را برطرف و برنامه جدیدی را طراحی و ارائه می کنند.
به عنوان مثال تیمی که تلگرام را طراحی کرده است همان تیمی است که قبلا وایبر را طراحی کرده بود.
• یعنی ظرفیت طراحی چنین امکاناتی در کشور وجود ندارد؟
اگر واقع بینانه ببینیم ظرفیت چنین کاری در داخل کشور وجود ندارد چرا که این موضوع نیازمند سعه صدر مردم و مسئولین است. به طوری‌که مردم برخی اشکالات را تحمل و با آن کار کنند تا اپلیکیشن های جدید و با کیفیت تر ارائه شود .
این اتفاق هرگز در کشور ما نمی افتد مگر اینکه دولت حمایت همه جانبه از تولیدکنندگان شبکه های اجتماعی وطنی به عمل بیاورد و برای رشد یک اپلیکیشن وطنی صبر پیشه شود. تولید کنندگان داخلی برای ارائه اپلیکشن های خود نیازمند حمایت های همه جانبه دولت هستند.
متاسفانه ما از مقدمات و امکانات اولیه برای ورود به یک فضای بین المللی محروم هستیم. ما حتی نمی توانیم حساب بانکی بین المللی داشته باشیم که بتوانیم بر اساس آن در بازارها اپلیکیشن خود را ارائه کنیم، چه برسد به آن که کسب در آمد هم داشته باشیم. یا به عنوان مثال ما نمی توانیم قراردادهایی که به خاطر ترافیک به صورت بین المللی بسته می شود را داشته باشیم .
قطعا اگر دولت چنین حمایت‌هایی را از ما تولید کنندگان شبکه های اجتماعی داخلی انجام ندهد، هیچکس نمی‌تواند کاری انجام دهد، که در حال حاضر هم چنین اتفاقی نمی افتد.
از طرف دیگر اگر یک شرکت داخلی بخواهد تبلیغی را در رسانه ها برای خود بدهد یا به عنوان مثال فردی صفحه رسمی خود را در شبکه های اجتماعی وطنی از صداوسیما اعلام کند، مصداق تبلیغات شده و این کار غیرمجاز تلقی می شود و برای این کار صداوسیما از شبکه های داخلی هزینه دریافت می کند.
این در حالی‌ست که شبکه های اجتماعی خارجی به راحتی از صداوسیما تبلیغ می شوند. در بحث مجوز نیز بسیاری از اپلیکشن های خارجی بدون مجوز در کشور ما فعالیت می کنند و کسی هم به آنها خرده نمی گیرد اما اگر یک اپلیکشن داخلی بخواهد راه بیفتد ده‌ها مجوز از قسمتهای مختلف نیاز دارد که همه اینها به نوعی سنگ اندازی در بحث تولید شبکه های اجتماعی داخلی محسوب می شود. در واقع نه تنها کاری برای ما صورت نمی دهند بلکه برای فعالیت های ما مانع تراشی نیز می کنند.
کمک به توسعه، تجارت و مسائل اقتصادی اولین اولویت برای تولید کنندگان داخلی است تا بتوانند با به دست آوردن بازارها فعالیت های خود را توسعه و کیفیت خود را ارتقا بدهند.
منبع: فارس