کتاب «عشق مجازی در آینه شریعت حکمت و معرفت» تحریری از دروس حجتالاسلام وکیلی است که راهی بازار نشر شده است.
صدرالمتألهین از معدود کسانی است که بحثی جامع درباره اقسام و فوائد عشق مطرح ساخته است. متأسفانه عدهای از ناآشنایان با معارف الهی، به جهت برداشتهای خطا از عبارات وی و دیگر بزرگان، ایشان را متهم به نسبتهای ناروایی کردهاند.
این نوشتار تحریری از دروس حجتالاسلام محمدحسن وکیلی به قلم حمزه فکری در پاسخ به شبهات منتقدین حکمت و معرفت است.
کتاب حاضر دفتر سوم از مجموعه «تحریفهای علمی مخالفین حکمت و عرفان» است که به تحلیل مسئله «عشق مجازی» از منظر عقل و وحی پرداخته و به یکی از شبهات و اتهامات دیرینه منتقدین پاسخ میدهد، اتهامی که گاه از آن به نظربازی و شهوت رانی با زیبارویان تعبیر شده و گاه بدون رعایت تقوی و انصاف، با عنوان «تجویز و ترغیب لواط» مطرح شده است.
مولف در مقدمه کتاب مینویسد: چند سال پیش یکی از مشاهیر منتسب به جریان تفکیک در یکی از مدارس معروف تفکیکی در مجلس درس عقائد خود، در خلال دهها مطلب خلاف واقع از جمله همین مطلب را مطرح کرده بودند که جمعی از عرفان ـ حتی عرفاء شیعه ـ قائل به جواز لواط بوده و خود نیز به این عمل شنیع مبادرت میورزیدند و مرحوم صدالمتألهین نیز در زمره قائلین به جواز این امر است!
این امر و امور دیگر سبب شد تا عالم حاج شیخ محمدحسن وکیلی که چند سالی است در حوزه علمیه مشهد جهاد علمی آغاز کرده در سلسله دروس «پاسخ به شبهات مربوط به عرفان و حکمت» جلسهای را بدین مسئله اختصاص داده و در آن علاوه بر تبیین دیدگاه مرحوم صدرا در باب عشق مجازی به مناسبت به اختصار به احکام فقهی نظر و عشق به اجنبیه و امردان و روایت مربوط بدان بپردازند.
در این کتاب بیش از یکصد روایت از اهل بیت (ع) طرح و بررسی شده و مشکلات و ابهامات بسیاری از کلمات ایشان برطرف شده و جلوهای از اعجاز ذوات مقدسه در بیان معارف تکوینی و تشریعی نشان داده شده است.
در حال حاضر در مجامع علمی غرب صدها مورد مقاله و کتاب و تحقیق در موضوع فلسفه عشق نوشته شده است، حال آنکه در میان مسلمین علی رغم طرح این بحث در برخی متون اولیه،در متأخرین جز مرحوم صدرالمتألهین و برخی از کسانی که متأثر از وی بودهاند شخص دیگری تحقیق چندانی ارائه نکرده است.
این کتاب روشن میکند که مباحث فلسفی مباحثی نیستند که با مطالعه و تورق کتب حکمت و به سادگی به دست بیایند، بلکه محتاج دقت، تعمق، تخصص و زانو زدن در محضر اهل فن هستند.
کتاب حاضر دارای چهار بخش کلی است، بخش نخست در تقریر و توضیح صدرالمتألهین است که به اعتباری مهمترین بخش کتاب محسوب میشود. در این بخش تفاوتهای عشق نفسانی و شهوانی و شاخصههای هر یک به تفصیل توضیح داده شده است و ثابت شده که این طور نیست که محبت به زیبارویان الزاماً شهوانی باشد.
بخش دوم کتاب به بررسی حکم عشق و محبت و همچنین نظر به زیبارویان از منظر روایات و کلام فقها میپردازد. در این بخش در ابتدا فهرستی از روایاتی که مضامین موجود در کلام صدرالمتألهین را تأیید میکند، ارائه شده و اثبات شده که از منظر شرع مقدس نیز محبت به دو قسم شهوانی و نفسانی تقسیم میشود و سپس در فصل دوم ابتدا به بررسی حکم فقهی نظر به چهره زیبارویان پرداخته و فتاوای برخی از معاصران که معتقدند تماشا کردن زن اجنبیه زیبارو به قصد تلذذ غیر شهوانی جائز نیست،نقل و بررسی شده و پس از آن حکم فقهی عشق نفسانی و اقسام آن بررسی شده است.
بخش سوم کتاب به بررسی دو اثر از آثار تفکیکیان در نقد بحث عشق مجازی میپردازد اثر اول کتاب «عارف و صوفی چه میگویند» اثر آیتالله حاج میزرا جوادآقا تهرانی است که اثر دوم همان کتاب «یافتههای وحیانی» است که باعث اصلی بر تدوین این کتاب شده است.
در نهایت بخش نهایی کتاب درباره عشق و معشوق در اشعار عارفان است. در فصل اول این قسمت شواهدی از اشعار عاشقانه عارف ارائه شده و سپس به عوامل استفاده از اصطلاحات عشق مجازی در اشعار عرفانی پرداخته شده و در ادامه طی سه فصل با عناوین «عشق و معشوق در اشعار خواجه حافظ» و «شیخ شبستری و عشق مجازی» و «محیی الدین و عشق مجازی» اثبات شده که الفاظی که در اشعار عرفانی به کار میرود دارای معانی بلندی است که از محدوده عشق به زیبارویان عالم طبع به مراتب فراتر میرود.
در پایان این اثر نیز یک جمع بندی کوتاه به آثار بحث عشق مجازی و دو دیدگاه مزبور در فهم روایات،مباحث فقهی،مباحث اخلاقی و در نهایت رفتارهای اجتماعی و بنیان خانواده اشاره شده است.
در انتها نیز رسالهای فقهی در حکم نظره به اجنبیه آمده که نکات فقهی نو و تازهای را در بر دارد.
کتاب «عشق مجازی» در 312 صفحه، 2000 نسخه به بهای 90000 ریال از سوی انتشارات مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلامی منتشر شد.