موضوع امنیت و حریم خصوصی دو نگرانی اصلی در حوزه اینترنت اشیاء هستند. موضوعات مرتبط با سخت‌افزارها و نرم‌افزارها و نگرانی فروش اطلاعات کاربران به متقاضیان مختلف از این جمله است. راهکارهایی چون بهبود وضعیت امنیت و افزایش سواد تکنولوژیک کاربران و ... در این حوزه بسیار قابل توجه است.
چالش‌های پیش روی اینترنت اشیاء در امنیت داده
جیم هانتر که خود، یکی از مخترعین و یکی از افراد پیش‌رو در زمینه‌ی اینترنت اشیاء است، موضوع امنیت و حریم خصوصی را دو نگرانی و چالش اصلی در زمینه اینترنت اشیاء می‌داند. وی چالش امنیت را مرتبط به سخت‌افزار و نرم‌افزارهای مربوط به اینترنت اشیاء می‌داند و معتقد است که با اطمینان دادن به مشتریان در خصوص طراحی درست سخت‌افزار و نرم‌افزار، افزایش بهره‌وری آنها و اطمینان از تجربه سازندگان محصول، این نگرانی به راحتی رفع می‌شود.
با این وجود موضوع حریم خصوصی، موضوع بسیار پیچیده‌تری است. دخیل شدن اینترنت در اینترنت اشیاء، نقش بسیاری در ایجاد احساس عدم وجود حریم خصوصی در میان کاربران دارد. چرا که اطلاعات در اینترنت و فضای مجازی قرار گرفته است و به علاوه ممکن است سازندگان و شرکت‌ها، بر این عقیده باشند که این اطلاعات دارای ارزش چندانی نیستند و از اطلاعات دیگر کاربران برای تبلیغات و بازاریابی استفاده کنند. به طور کلی در زمینه‌ی حریم خصوصی و اطلاعاتی که کاربران در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند، چندگونه نگرانی وجود دارد:
1- فروش اطلاعات کاربران توسط شرکت‌ها؛ در معاملات تجاری، ممکن است اطلاعات کاربران به دیگران ارائه شود.
۲-
استفاده از اطلاعات کاربران توسط شرکت‌ها با اهداف بازاریابی و تبلیغات
این اتفاقات ممکن است از سوی شرکت‌های خدمات‌دهنده رخ دهد اما شکل دیگری از لورفتن اطلاعات شخصی کاربران، هک کردن اطلاعات مربوط به این حوزه توسط هکرها است. این هک‌ها می‌تواند به نیت بدنام کردن شرکت‌های خدمات‌دهنده در حوزه اینترنت اشیا یا مسائل مالی باشد. بنابراین، آن‌چه که بیش از هرچیزی باعث ایجاد احساس ناامنی در میان کاربران می‌شود، ترس از فاش شدن اطلاعات شخصی آنها در فضای مجازی و امکان سودجویی افراد دیگر از این اطلاعات است.
یکی دیگر از چیزهایی که می‌توان از آن به عنوان تهدیدی برای حریم خصوصی یاد کرد، این سوال است که «آیا در صورتی که دستگاه کنترل‌کننده‌ی اشیاء به دست یک فرد بیفتد، کنترل آن در دست فردی دیگر نیز قرار می‌گیرد؟»
این احتمال وجود دارد که تمام اشیایی که فردی آنها را از طریق اینترنت مدیریت و کنترل می کند توسط فردی دیگر که اطلاعات کاربری نفر اصلی را در اختیار دارد، نیز کنترل شود؛ مسئله ای که تهدید مهمی برای حریم خصوصی و امنیت به حساب می‌آید. چرا که فرد مالک، این اطمینان که در همه حال کنترل اشیاء خود رادر اختیار دارد، نداشته و همین امر ممکن است در مرحله‌ی اول مانع استفاده فرد از این تکنولوژی نوین و در مرحله‌ی دوم باعث بروز اضطراب و نگرانی در وی شود.
به طور کلی، می‌توان گفت که اینترنت اشیاء -همانند تمامی تکنولوژی‌های نوین دیگر- در مراحل اولیه ظهور و بروزشان نگرانی‌هایی را برای کاربران و متخصصان به وجود می‌آورند. این نگرانی‌ها، طیف وسیعی را -از نگرانی برای تغییر تکنولوژی‌ها گرفته تا نگرانی برای حریم خصوصی- در بر می‌گیرد. اگر تلاشی در جهت رفع این نگرانی‌ها از سوی ارائه‌کنندگان خدمات مورد نظر صورت نگیرد، نمی‌توان انتظار داشت که کاربران به استفاده از تکنولوژی جدید اقبال نشان دهند. در خصوص اینترنت اشیاء نیز همین موضوع صادق است. باگ‌های مربوط به حوزه‌ی تخصصی و یا تضمین این‌که اطلاعات شخصی مخاطب در اختیار دیگران قرار نمی‌گیرد، از جمله وظایف شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات است. در زیر، برخی راهکارهای مربوط به کاهش نگرانی‌های امنیتی را از نظر می‌گذرانیم.
راهکارهای کاهش احساس ناامنی در کاربران
در ابتدا لازم است اشاره کنیم که در موارد بسیاری عنوان خطراتی که در اینترنت اشیا متوجه مصرف کنندگان است با خطراتی که کاربران در اینترنت با آن مواجه هستند، مشابه است. موارد زیر حاوی نکاتی است که رعایت آنها برای بهبود امنیت اینترنت اشیا برای مصرف کنندگان لازم است و نیاز است شرکت های ارائه دهنده آنها را در نظر بگیرند.
۱- یکی از راهکارهایی که در افزایش اعتماد کاربران به شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت اشیاء موثر است، رجوع به شرکت‌هایی است که حفظ حریم خصوصی کاربران برای آنها اهمیت بسیاری دارد. همکاری شرکت‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت اشیاء می‌تواند در جلب اعتماد مشتریان موثر است.
۲- ارائه این تعهد و تضمین به مخاطبان که اطلاعاتی که آنها به شرکت‌ها ارائه می‌دهند، در جهت تبلیغات بازرگانی و بازاریابی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
۳- کاهش خلاهای سیستم‌های امنیتی شرکت‌ها جهت جلوگیری از هک شدن و لو رفتن اطلاعات کاربران.
4- بهبود وضعیت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری جهت افزایش احساس امنیت مخاطبان. این مهم از طریق همکاری با شرکت‌های معتبر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری.
۵- بهبود و تقویت خدمات پس از فروش و پشتیبانی مناسب در زمان بروز حوادث.
6- افزایش سواد تکنولوژیک کاربران برای استفاده صحیح از این قبیل محصولات. این مورد علاوه بر کاهش خطاهای مرتبط با سهل انگاری فردی، مواردی از قبیل بالابردن سیستم ایمنی محصولات توسط کاربران جهت جلوگیری از حملات هکرها را شامل می شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
اینترنت اشیاء یکی از جدیدترین حوزه‌ها در زمینه‌ی اینترنت و استفاده از آن است که موجبات تغییرات شگرفی در حوزه‌ی اینترنت را فراهم می‌آورد. اما همانند تمامی تکنولوژی‌های دیگر، اینترنت اشیاء نیز نگرانی‌هایی در زمینه‌ی حفظ حریم خصوصی کاربران و همین‌طور ایجاد احساس امنیت در آنها را به وجود آورده است. در این یادداشت در ابتدا به نگرانی‌هایی که در این حوزه وجود دارد پرداخته‌ایم و پس از آن، راهکارهایی را در خصوص کاهش این احساسات در مخاطبان ارائه کردیم.