فیسبوک به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی جهان ابتدا پشتیبانی از این قالب را نپذیرفته بود؛ اما در سال 2015 مجاب به پشتیبانی از فایل های گیف شد. توئیتر نیز طی سال های اخیر امکان استفاده از فایل های گیف تا حجم 5 مگابایت را فراهم کرده است.
از جمله ویژگی های فنی این قالب گرافیکی می توان به مواردی چون رنگی بودن (در مقایسه با قالب های قدیمی تر مانند RLE که صرفا از دو رنگ سیاه و سفید پشتیبانی می کنند)، کدگذاری بهتر نسبت به قالب های گرافیکی پیشین (مانند (PCX، فشرده سازی تصویر و حجم کم، امکان ذخیره کردن چند عکس در یک فایل (تصاویر متحرک)، پیش نمایش اولیه ای از تصویر قبل از دانلود کامل فایل و امکان ذخیره کردن بخش کوتاهی از یک فیلم اشاره کرد.
افول فِلَش و درخشش دوباره گیف
برخی کارشناسان معتقدند کمرنگ شدن اقبال کاربران و توسعه دهندگان به قالب ویدئویی فلش به دلیل حفره امنیتی یکی از دلایل رواج دوباره استفاده از گیف در سال های اخیر است.
گیف تطابق فوق العاده ای با ویژگی های موردنیاز برای ذخیره و انتشار پویانمایی های ساده و کوتاه و صامت هم دارد و در این زمینه کاربرد زیادی داشته است.
پای گیف ها چگونه به شبکه های اجتماعی باز شد؟
همانگونه که گفته شد گیف قالب طراحی شده برای انتشار و تبادل تصاویر ثابت و متحرک در بستر وِب یک (غیرتعاملی) بود. استفاده از این قالب گرافیکی در بستر شبکه های اجتماعی (وب با تعامل آنی) پدیده ای مربوط به کمتر از 5 سال اخیر است. فیسبوک به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی جهان ابتدا پشتیبانی از این قالب را نپذیرفته بود و تصاویر ثابت و متحرک گیف قابل انتشار و نمایش در بستر شبکه اجتماعی نبودند اما در سال 2015 فیسبوک مجاب به پشتیبانی از فایل های گیف شد. توئیتر نیز طی سال های اخیر امکان استفاده از فایل های گیف تا حجم 5 مگابایت را فراهم کرده است.
همین فرصت کوتاه کافی بوده است تا موفقیت گیف در بستر شبکه های اجتماعی را هم شاهد باشیم. امروز این فرمت به یکی از برترین و پرکاربردترین قالب های گرافیکی در فضای مجازی تبدیل شده است.
آنچه این روزها توجه ها را در کشورمان به گیف جلب کرده است؛ رواج استفاده از این قالب گرافیکی دربین کاربران شبکه های اجتماعی است. البته حدود یک دهه پیش نیز تصاویر متحرک با فرمت گیف کاربرد زیادی بین وبلاگ نویسان ایرانی داشت و نیز بخشی از تبلیغات در وب سایت ها در ایران با استفاده از فایل های گیف بود.
آنچه در ماه های اخیر بازار استفاده از گیف را در بین کاربران ایرانی فضای مجازی داغ کرده است؛ کاربرد طنز آن (حاصل بریدن تکه ای از یک فیلم یا کنار هم قرار گرفتن چند عکس) است. البته استفاده از تکه فیلم های کوتاه یا تصاویر متحرک با فرمت گیف برای اهداف اطلاع رسانی و مدل سازی نیز همچنان معمول است.
مهمترین کاربردهای گیف در بستر شبکه های اجتماعی و پیام رسان های تلفن همراه را می توان شوخی و طنز (به خصوص طنزهای سیاسی)، بیان احساسات، یادآوری خاطرات و نوستالژی ها(برای نمونه فیلم ها و محصولات فرهنگی مشهور) و نیز تبلیغات تجاری نام برد.
بروزرسانی پیام رسان ها و نقش محوری گیف هایکی از ویژگی های بارز شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه که در دسترس کاربران قرار دارند؛ ارائه بروزرسانی های جدید و توسعه امکانات آنها است که در افزایش تعداد و ماندگاری کاربران در این شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها هم موثر است.
پشتیبانی کامل از فرمت گیف در بروزرسانی های اخیر شبکه های پرکاربر در ایران، افزوده شد. بهبود فناوری ارسال و دریافت فایل های گیف و رابط کاربری تماشای تصاویر متحرک با این فرمت به طور مداوم در برنامه بروزرسانی های این پیام رسان ها قرار داشته است.
درباره چرایی استقبال کاربران ایرانی فضای مجازی از فایلهای تصویری گیف می توان به این موارد اشاره کرد:
حجم کم: امروزه بخش زیادی از حجم و پهنای باند اینترنت در جهان صرف تماشای ویدئو می شود. در بسیاری از نقاط دنیا کیفیت تصویر تعیین کننده انتخاب فرمت مورد استفاده توسط ناشران و استفاده کنندان از محتوای ویدئو است. سرعت پایین اینترنت و قیمت بالا به ازای حجم مصرفی در کشورمان باعث می شود کاربران ایرانی به دنبال ویدئوهایی با کمترین حجم ممکن باشند. این قابلیتی است که گیف به طور مطلوبی فراهم کرده است و کیفیت متوسطی از تصاویر یک فایل گرافیکی با حجمی بسیار پایین را ارائه می کند.
زمان کم: اختصار از ویژگی هایی است که پیام های ارسالی و دریافتی کاربران شبکه های اجتماعی دارد. کاربران ترجیح می دهند پیام مدنظر خود را در کمترین زمان ممکن ارسال و دریافت کنند. این درباره جذاب ترین نوع محتوای رسانه یعنی ویدئوها هم صادق است. بنابراین گیف ها به مثابه فیلم های خیلی خیلی کوتاه کاربرد زیادی یافته اند.
زبان تصویر به جای صحبت کردن: فراهم آوردن امکان استفاده از تصاویر متحرک کوتاه بجای بیان مطلب از طریق زبان گفتار در قالب متن یا صدای خود یکی دیگر از مزیت های فایل های گیف به شمار می رود.
این تصاویر متحرک در مراودات دوستانه و صمیمی بین کاربران استفاده می شود و معمولا به دلیل داشتن بار طنز و بزرگنمایی بسیار تناسب بسیاری با این فضای ارتباطات انسانی در بستر فضای مجازی دارند.
گیف در مقایسه با دیگر قالب های چندرسانه ای
دیگر مسیر برای بررسی موفقیت گیف در بستر شبکه های اجتماعی و چرایی آن، مقایسه این فرمت با سایر قالب های محتوای چندرسانه ای است:
ایموجی ها و استیکرها به عنوان عکس واره هایی که حالات و واکنش های مختلف و پرکاربرد را نشان می دهند در مکالمات کاربران ایرانی در بستر پیام رسان های تلفن همراه کاربرد زیادی داشته و به فراخور این کاربرد، توسعه زیادی یافته اند. گیف ها نیز در ابتدای ورود به شبکه های پیام رسان تلفن همراه کارکرد مشابه آنها را داشتند و برای بیان احساسات و مطالب تکراری استفاده می شدند با این تفاوت که گیف ها تصاویر متحرک هستند و می توانند بهتر از شکلک های محدود از پیش مشخص شده(ایموجی ها) یا تصاویر و شکلک های ثابت (استیکرها) این کار را انجام دهند.
بر اساس مقایسه گیف با سایر انواع محتوای چندرسانه ای در بستر شبکه های اجتماعی به خصوص تلگرام می توان گفت فایلهای گیف به واسطه متحرک بودن تصویر از عکس ها برترند.
فضای صمیمی ویژگی خاصه تصاویر متحرک گیف است. استفاده از این تصاویر گیف در مراودات دوستانه ممکن است و استفاده در بحث های جدی و در مواجهه با افرادی که از درجه صمیمیت کمتری در روابط فی مابین برخوردارند ممکن نیست.
ویژگی دیگر گیف بی صدا بودن آن است. شما برای تماشای یک کلیپ در یک مکان عمومی محدودیت های بسیاری دارید. صدای کلیپ نظر بقیه را به شما جلب می کند و شاید شما را از تماشای آن منصرف کند این درحالی است که گیف ها قالب هایی بی صدا هستند. برای مثال افراد می توانند گل های به ثمر رسیده در یک بازی را در قالب گیف تماشا کنند این درحالی است که تماشای آن گل ها در قالب کلیپ می تواند فرد را در یک جمع عمومی مانند مترو معذب کند.
به نظر می رسد فراهم شدن امکان انتخاب فریم مدنظر از گیف برای پیش نمایش قبل از دانلود و وضوح بیشتر تصویر پیش نمایشی از گیف می تواند کاربران بیشتری را مجاب به دانلود یک فایل گیف نماید. هرچه به واسطه حجم کم، بسیاری از کاربران در تنظیمات حساب کاربری خود در پیام رسان های موبایلی فایل های گیف را در بین گزینه هایی که به طور اتوماتیک دانلود می شوند قرار داده اند.
برتری قالب گرافیکی گیف بر فرمت های ویدئویی نیز در حجم کم آن است. البته گیف از صوت بی بهره است.
نهایتا می توان از این مقایسه ها نتیجه گرفت تصاویر متحرک و فیلم های کوتاه با فرمت گیف جایگاه خاصی بین محتواهای چندرسانه ای در بین کاربران ایرانی شبکه های اجتماعی و پیام رسان های تلفن همراه دارد. استقبال از کانال ها و صفحه هایی که صرفا به تولید، جمع آوری و انتشار فایل های گیف می پردازند؛ یکی از نمودهای این موفقیت است. بسیاری از کانال و صفحات پرمخاطب شبکه های اجتماعی نیزهم به وفور از محتواهای گرافیکی با فرمت گیف استفاده می کنند که این پست ها معمولا از جمله پربازدیدترین و پرتکرارترین های فضای مجازی هستند.