اينترنت اشياء که از آن گاهي به اينترنت اجسام نيز تعبير مي‌شود- همه چيز از جمله خود ما را تغيير خواهد داد. فراموش نکنیم اينترنت-خود به تنهايي- تا به امروز بر آموزش، ارتباطات، کسب و کار، علم، دولت و بشريت چه تاثيري بر جاي گذاشته‌است.
اينترنت اشياء[1]- که از آن گاهي به اينترنت اجسام[2] نيز تعبير مي‌شود- همه چيز از جمله خود ما را تغيير خواهد داد. اين عبارت شايد جسورانه تلقي شود اما فراموش نکنيم که اينترنت-خود به تنهايي- تا به امروز بر آموزش، ارتباطات، کسب و کار، علم، دولت و بشريت چه تاثيري بر جاي گذاشته‌است. بي‌ترديد اينترنت يکي از مهم‌ترين و قدرتمندترين مصنوعات بشر در تمام اعصار است.
اينترنت اشياء به عنوان نماينده‌ی تحول آتي اينترنت توانسته‌است با جهشي چشمگير در جمع‌آوري، آناليز و توزيع داده‌ها امکان تبديل آنها به اطلاعات، دانش و سرانجام دانايي را فراهم سازد. با چنين توصيفاتي اهميت اينترنت اشياء دو چندان خواهد شد.
پروژه‌هاي اينترنت اشياء اکنون در شرايطي قرار دارند که مي‌تواند نويدبخش پايان شکاف ميان فقير و غني، بهبود نظام توزيع منابع جهاني و شناخت بهتر زمين باشد. اين امر سبب مي‌شود تا کنشي فعالانه‌تر داشته باشيم. با اين حال موانع بسياري سرعت توسعه‌ی اينترنت اشياء را که شامل گذار به پروتکل اينترنت نسخه 6[3]، بهره‌مندي از مجموعه‌ی مشترکي از استانداردها و توسعه‌ی منابع انرژي براي ميليون‌ها –حتي ميلياردها- حسگر کوچک است؛ در معرض تهديد قرار مي‌دهند.
به هر حال با همکاري عرصه‌هاي کسب و کار، دولت‌ها، سازمان‌هاي استاندارد و دانشگاه‌ها براي حل اين چالش‌ها، اينترنت اشياء به پيشرفت خود ادامه خواهد داد. هدف اين مقاله آشنايي با اينترنت اشياء به زباني ساده و درک قابليت‌هاي آن است.
مانند بسیاری از مفاهیم نوین، منشا بنیان‌های اینترنت اشیاء نیز به موسسه‌ی فناوری ماساچوست[4] برمی‌گردد. پروژه‌ای که محصول مرکز شناسایی خودکار[5] بود. این مرکز -که در سال 1999 تشکیل شده بود- در زمینه سامانه‌ی بازشناسی شبکه‌ای با امواج رادیویی[6] و فناوری‌های نوپدید سنجش[7] متمرکز بود. آزمایشگاه‌های این مرکز متشکل از هفت دانشگاه پژوهش‌محور[8] از میان چهار قاره بود. این موسسات از سوی مرکز شناسایی خودکار برای طراحی معماری اینترنت اشیاء انتخاب شدند.[I]
پیش از بررسی
وضعیت اینترنت اشیاء لازم است به تعریفی مشترک رسید. بنابر تعریف CISCO
IBSG[9] اینترنت اشیاء زمانی محقق می‌شود که میزان
اشیاء متصل به اینترنت بیش از افراد باشد.[II]
در سال 2003 جمعیت ساکن بر زمین چیزی در حدود 6 میلیارد و 300 میلیون نفر بود در حالی که تنها 500 میلیون دستگاه متصل به اینترنت وجود داشت.[III] بنابراین با تقسیم تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت بر جمعیت به عددی کمتر از یک(0.08) می‌رسیم. مطابق با تعریف CISCO IBSG اینترنت اشیاء در سال 2003 هنوز محقق نشده بود چرا که تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت کمتر از افراد بود. البته فراموش نشود که دستگاه‌های متداولی چون تلفن‌های هوشمند هنوز عرضه نشده بودند. برای مثال استیو جابز مدیر ارشد اجرایی اپل نخستین بار در ژانویه 2007 از آی فون رونمایی کرد.[IV]
رشد فزاینده‌ی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها میزان دستگاه‌های متصل به اینترنت را در سال 2010 به عدد 12 میلیارد و 500 میلیون دستگاه رساند در حالی که جمعیت ساکن بر زمین تنها 6 میلیارد و 800 میلیون نفر بود. برای اولین بار نسبت دستگاه‌های متصل به اینترنت به افراد رقمی بیش از 1 (1.84) شد.[V]
روش شناسی
در ژانویه‌ی سال 2009 گروهی از محققان در چین به مطالعه داده‌های مسیریابی اینترنت[10] در بازه‌های 6 ماهه از دسامبر 2001 تا دسامبر 2006 پرداختند. یافته‌های آنان که منطبق بر قانون مور بود نشان داد که حجم اینترنت هر 5.32 سال یکبار دوبرابر می شود. با استفاده از این یافته‌ها است که CISCO IBSG توانسته نسبت دستگاه‌های متصل به اینترنت و جمعیت ساکن بر زمین را تخمین زند.[VI]
با بررسی بیشتر این ارقام CISCO IBSG توانسته تخمین بزند که اینترنت اشیاء زمانی میان سال‌های 2008 و 2009 "متولد شده است". در حال حاضر اینترنت اشیاء همانند ابتکاراتی چون شبکه‌ی هوشمند انرژی و وسایل نقلیه‌ی هوشمند از پیشرفت خوبی برخوردار است.[VII]
CISCO IBSG پیش‌بینی می‌کند تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت در سال 2015 به 25 میلیارد و در سال 2020 به 50 میلیارد خواهد رسید. لازم به ذکر است که این گونه پیش‌بینی‌ها فاقد توجه به تحولات آتی حوزه‌ی فناوری است و تنها بر روی شناخت فعلی ما از سرعت رشد فناوری استوار است.
علاوه بر این، نسبت دستگاه/فرد ممکن است اندک به نظر آید. این قلّت از آن جهت است که این برآورد مبتنی بر جمعیت کل جهان است؛ در حالی که همه دستگاه‌های موجود، به اینترنت متصل نیستند. با تغییر نمونه‌ی جمعیت به افرادی که واقعا به اینترنت دسترسی دارند؛ نسبت دستگاه/فرد به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت. برای مثال می‌دانیم که چیزی در حدود دو میلیارد نفر در حال حاضر از اینترنت استفاده می‌کنند. با توجه به این نکته نسبت دستگاه/فرد در سال 2010 از 1.84 به 6.25 تغییر می‌کند.[VIII]
ابتکارات و پیشرفت‌هایی همچون سامانه‌ی عصبی مرکزی برای زمینِ[11] شرکت HP و ذره‌ی هوشمند[12] قابلیت افزودن میلیون‌ها و حتی میلیاردها حسگر به اینترنت را دارا هستند.[IX] با ملحق شدن حیوانات، درختان و انسان‌ها به اینترنت اشیاء، دنیا می‌تواند تبدیل به مکان بهتری شود.
اینترنت اشیاء به مثابه‌ی ابَر شبکه
در حال حاضر اینترنت اشیاء متشکل از مجموعه آشفته‌ای از شبکه‌های مختلف است. به عنوان مثال ماشین‌های امروزی دارای شبکه‌های متعددی برای کنترل عملکرد موتور، امکانات ایمنی، سامانه‌های ارتباطی و غیره هستند. ساختمان‌های مسکونی و تجاری نیز سیستم‌های کنترلی مختلفی برای گرما، روشنایی، تهویه و امنیت دارند. با رشد اینترنت اشیاء، این شبکه‌ها ضمن اتصال به اینترنت از امنیت و قابلیت‌های مدیریتی برخوردار خواهند شد. این امر، اینترنت اشیاء را در ارائه‌ی خدمات توانمندتر خواهد ساخت.
جالب است بدانید که چنین وضعیتی نشان دهنده‌ی شرایطی است که صنعت فناوری در نخستین روزهای شبکه‌سازی با آن مواجه بوده‌است. برای نمونه Cisco در اواخر دهه‌ی 80 و اوایل دهه‌ی 90 با تجمیع شبکه‌های مختلف با استفاده از مسیریابی چند پروتکلی[13] که نهایتا منجر به IP شد؛ خود را مطرح ساخت. اینترنت اشیاء سبب شده‌است تا تاریخ تکرار شود؛ البته در مقیاسی بسیار بزرگتر.
چرا اینترنت اشیاء مهم است؟
پیش از آن که به اهمیت اینترنت اشیاء بپردازیم لازم است تفاوت‌های میان اینترنت و وب را درک کنیم. اصطلاحاتی که اغلب به جای یکدیگر به کار می‌روند. اینترنت شبکه یا لایه‌ای فیزیکی است که متشکل از روترها[14]، سویچ ها[15] و سایر تجهیزات می‌باشد. کار ویژه‌ی اصلی اینترنت انتقال سریع، مطمئن و ایمن اطلاعات از یک نقطه به نقطه‌ی دیگر است. در صورتی که وب لایه‌ی کاربرد است و فوق اینترنت عمل می‌کند. وظیفه‌ی اصلی وب ایجاد رابطی است که بتواند جریان اطلاعات را در سراسر اینترنت قابل استفاده سازد.
تکامل وب در مقایسه با اینترنت
وب مراحل تکاملی متعددی را پشت سر گذاشته‌است:
مرحله‌ی اول: وب ابتدا جنبه‌ی تحقیقاتی داشت. وب در آن زمان شبکه‌ی آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته[16] نامیده می‌شد. در طول این دوره وب عمدتا از سوی دانشگاه‌ها برای اهداف پژوهشی به کار گرفته می‌شد.
مرحله‌ی دوم: این مرحله را می‌توان مرحله‌ی بروشوری شدن وب نامید. در این مرحله شرکت‌ها توانستند اطلاعات مربوط به محصولات و خدمات خود را در وب عرضه کنند.
مرحله‌ی سوم: در این مرحله وب از مجموعه داده‌های استاتیک به مجموعه‌ای از اطلاعات تراکنشی[17] تبدیل شد. این تغییر، امکان خرید و فروش محصولات و ارائه‌ی خدمات را فراهم ساخت. در این مرحله شرکت‌هایی چون ای بی[18] و آمازون[19] درخشیدند.
مرحله‌ی چهارم: مرحله فعلی که در آن وب اجتماعی است. در این مرحله شرکت‌هایی چون فیس بوک، توئیتر و گروپ آن به واسطه‌ی ایجاد بستری برای مردم جهت ارتباط و بازنشر اطلاعاتشان به نحو چشمگیری متداول شدند و سود بسیاری کسب کردند.
اینترنت اشیاء، نخستین گام تکامل اینترنت
در مقایسه با وب، اینترنت همواره در مسیر یکنواخت رشد و توسعه بوده‌است و می‌توان گفت تغییر چندانی به خود ندیده‌است. اینترنت در حال حاضر همان وظیفه‌ای را عهده‌دار است که در دوره‌ی شبکه‌ی آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته برای آن پیش‌بینی شده بود. در ابتدای کار، پروتکل‌های ارتباطی متعددی چون Apple Talk، Token Ring و IP حضور داشتند اما در حال حاضر اینترنت تنها مبتنی بر IP است. در چنین شرایطی اینترنت اشیاء بی‌اندازه اهمیت پیدا می‌کند چرا که اولین گام تکامل اینترنت است. این جهش منجر به تولید برنامه‌های تحول‌آفرینی خواهد شد که می‌توانند شیوه‌ی زیست، یادگیری، کار و تفریح مردم را به طرز چشمگیری بهبود بخشند. تا همین حالا هم اینترنت با توسعه‌ی اینترنت در بخش هایی چون دما، فشار، لرزش، نور و رطوبت امکان کنش فعالانه‌تری برای ما فراهم آورده‌است.
علاوه بر این ، اینترنت در حال گسترش به سمت عرصه‌هایی است که تا پیش از این دست نایافتنی می نمود. بیماران برای تشخیص علل بیماری ابزارهای اینترنتی وارد بدن خود می‌کنند.[X] حسگرهای بسیار کوچک می‌توانند بر روی گیاهان و حیوانات قرار گیرند و به اینترنت متصل شوند.[XI] از طرف دیگر اینترنت قرار است به واسطه‌ی برنامه‌ی مسیریابی اینترنت سیسکو در فضا[20] به فضا نیز انتقال یابد.
ارتباط، سبب تکامل انسانی
بشر از آن رو تکامل می‌یابد که موجودی ارتباط گر است. با کشف آتش و بر ملا ساختن راز آن، دیگر نیازی به کشف دوباره‌ی آن نبود. نمونه‌ی امروزی‌تر آن، کشف ساختار مارپیچ‌گونه‌ی DNA است. مولکول‌هایی که اطلاعات ژنتیکی را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند. پس از آن که مقاله جیمز واتسون[21] و فرانسیس کریک[22] در آوریل سال 1953 میلادی در یک ژورنال علمی منتشر شد؛ رشته‌های پزشکی و ژنتیک توانستند بر اساس این اطلاعات گام‌های بزرگی به سمت پیشرفت بردارند.[XII]
اصل بازنشر اطلاعات و ابتناء بر اکتشافات پیشین را با توجه به هرم مراتب پردازش داده توسط انسان می‌توان بهتر درک نمود. هرم از پائین به بالا به ترتیب متشکل از لایه‌های داده، اطلاعات، دانش[23] و در آخر خِرد[24] است. داده ماده‌ی خامی است که پس از پردازش تبدیل به اطلاعات می‌شود. داده‌های منفرد به تنهایی چندان سودمند نیستند؛ در صورتی که انبوهی از آنها می تواند روندها و الگوها را تعیین کند. این امر و سایر منابعِ اطلاعات با یکدیگر دانش را تشکیل می‌دهند. به زبان ساده‌تر، دانش همان اطلاعات آگاهانه‌ی شخص است. خرد نیز محصول دانش و تجربه است. علی رغم تغییر دانش در طول زمان، خرد زمان‌بردار نیست و همه‌ی آنها با حصول داده شروع می‌شود.
از این نکته‌ی مهم نباید غافل شد که میان ورودی (داده) و خروجی (خرد) ارتباط مستقیمی وجود دارد. تولید داده بیشتر دانش و خرد بیشتری را عاید مردم می‌کند. اینترنت اشیاء میزان داده‌ی قابل پردازش را افزایش می‌دهد. ترکیب این ویژگی با قابلیت مبادله‌ی داده در اینترنت پیشرفت افراد را فراهم خواهد ساخت.
اینترنت اشیاء، عنصری ضروری برای پیشرفت بشر
با افزایش جمعیت زمین، حفاظت از زمین و منابع آن بیش از پیش برای انسان‌ها اهمیت یافته‌است. علاوه بر این انسان‌ها می‌خواهند زندگی سالمی توام با راحتی و کامیابی را تجربه کنند. با ترکیب قابلیت‌های نسل بعدی اینترنت در دریافت، جمع آوری، انتقال، تحلیل و توزیع داده در مقیاسی گسترده با شیوه‌ی پردازش اطلاعات از سوی مردم می‌توان انتظار داشت که بشر به دانش و خردی دست یابد که نه تنها موجب بقا بلکه سبب رشد و پیشرفت هر چه بیشتر وی گردد.
کاربرد‌های اینترنت اشیاء
گستردگی و کثرت اجسامی که می‌توانند به اینترنت متصل گردند سبب شده فرصت‌های عظیمی در حوزه‌ی برنامه‌نویسی در عرصه‌هایی چون اتوماسیون، سنجش و ارتباطات ماشین به ماشین به وجود آید. می توان گقت هر چیزی تقریبا دست‌یافتنی خواهد بود. مثال پیش رو نشان دهنده‌ی برخی قابلیت‌های اینترنت اشیاء در بهبود زندگی انسان ها است.
گاو مقدس!
به واسطه اینترنت اشیاء حتی گاوها نیز به اینترنت متصل خواهند شد. نشریه‌ی اکونومیست در گزارشی ویژه با عنوان "کسب و کار افزوده"[25] به بررسی چگونگی کنترل گاوها پرداخت. شرکت آلمانی Sparked نیز توانسته‌است حسگرهایی برای قرار دادن بر روی گوش گاوها طراحی و تولید کند. این امر برای دامداران امکان ردیابی و بررسی سلامت گاوها را فراهم ساخته‌است که منجر به تولید گسترده گوشت سالم‌تر برای عرضه به مردم می شود. هر گاو سالیانه به طور متوسط 200 مگابایت اطلاعات ایجاد می‌کند.[XIII]
بمبئی، داستان دو شهر
علاوه بر تاثیر اقتصادی مثبت مدل‌های نوین کسب و کار، جنبه‌های انسانی نیز موجب سودمندی بیشتر اینترنت اشیاء می‌گردند. یکی از عرصه‌هایی که اینترنت اشیاء قادر به ایجاد تغییر قابل توجهی در آن خواهد بود؛ خاتمه دادن شکاف فقر[26] است. دکتر پراهالد[27] در کتاب "ثروت در پایین هرم: برچیدن فقر از طریق عواید" به مقایسه‌ی داراوی[28] (فقیر ترین محله در بمبئ) با واردن رد[29] )محله خوش‌نشین‌تر نزدیک داراوی) پرداخته‌است.
ساکنان داراوی برای هر متر مکعب آب شهری 1.12 دلار می‌پردازند. در حالی که هزینه‌ی هر متر مکعب آب شهری برای اهالی واردن راد تنها 0.03 دلار است. این یک بی‌عدالتی آشکار است. ساکنان داراوی 37 برابر واردن رد نشینان برای نیاز حیاتی ای چون آب پول می‌دهند.[XIV]
علت اصلی این نابرابری را باید در هزینه‌های بالاتر ارائه‌ی خدمات عمومی به محلات فقیر جستجو کرد. بالا بودن هزینه‌ها نیز به دلیل زیرساخت ناکارآمد و مشکلاتی چون دزدی است. بنا بر تحلیلی که چندی پیش از سوی وال استریت ژورنال منتشر شد: " در هفت سال گذشته بهای بیش از 50 درصد برقی که توسط شرکت برق شمال دهلی[30] توزیع گردیده از سوی مشتریان پرداخت نشده‌است. چالش اصلی شرکت‌های برق در هند کاهش سرقت برق توسط تهیدستان است."
اینترنت اشیاء به واسطه‌ی حسگرهای متعدد و سامانه‌های متصل به اینترنت می‌تواند امکان دسترسی به اطلاعات بیشتر به منظور کنترل، شناسایی و برطرف نمودن چنین مشکلاتی را فراهم سازد. شرکت‌های ارائه کننده‌ی خدمات نیز می‌توانند ضمن سودآوری بیشتر به ارتقا زیر ساخت‌های محلات فقیر نشین بپردازند. کارآمدی بیشتر نیز سبب کاهش قیمت‌ها و نهایتا تشویق افراد بی‌بضاعت به پرداخت هزینه‌ها خواهد شد.[XV]
رفاه بیشتر برای سالمندان
جمعیت زمین در حال پیر شدن است. تا اواسط قرن فعلی چیزی در حدود یک میلیارد نفر به عنوان طبقه از کار افتاده با سن بالای 65 سال خواهیم داشت.[XVI] اینترنت اشیاء می تواند نقشی موثر در بهبود کیفیت زندگی این جمعیت فزاینده ایفا کند. برای مثال ابزاری کوچک و پوشیدنی را در نظر بگیرید که با مشاهده‌ی علائم خاصی در بدن شخص اقدام به ارسال پیام هشدار به مرکز درمانی کند.
چالش ها و موانع پیش روی اینترنت اشیاء
موانع مختلفی هستند که می‌توانند سرعت توسعه اینترنت اشیاء را با کندی مواجه سازند. موانع اصلی عبارتند از گسترش پروتکل اينترنت نسخه 6 (IPv6)، انرژی حسگرها و توافق بر روی استانداردها.
گسترش IPv6
آدرس‌های مبتنی بر پروتکل اینترنت نسخه‌ی 4 (IPv4) در فوریه‌ی سال 2010 به اتمام رسید. با توجه به نیاز میلیاردها حسگر جدید بهIP منحصر به فرد، این وضعیت می‌تواند روند پیشرفت اینترنت اشیاء را با کندی مواجه سازد. این در حالی است که IPv6 مدیریت شبکه‌ها را به واسطه‌ی امکانات پیکربندی خودکار و ویژگی‌های امنیتی پیشرفته تسهیل خواهد کرد.
انرژی حسگرها
اینترنت اشیاء تنها در صورتی به طور کامل محقق خواهد شد که از حسگرهایی خودکفا برخوردار باشد. تصور کنید برای تامین انرژی میلیاردها باتری ناچار به تعویض باتری باشیم. مسلما این امر ممکن نیست. تامین انرژی حسگرها بایستی توسط خودشان و با استفاده از عناصر زیست محیطی چون لرزش، نور و جریان هوا صورت گیرد.[XVII] در ماه مارس سال 2011 در دویست‌وچهل‌ویکمین نمایشگاه و گردهمایی ملی انجمن شیمی آمریکا[31] پژوهشگران از ساخت یک نانوژنراتور پیشرفته خبر دادند. تراشه‌ای که با استفاده از حرکات بدن انسان برق تولید می‌کند.[XVIII]
استانداردها
علی‌رغم پیشرفت‌های گسترده در زمینه‌ی استانداردها، عرصه‌هایی چون امنیت، حریم خصوصی، معماری و ارتباطات هنوز نیازمند تحقیق هستند. موسسه‌ی مهندسان برق و الکترونیک[32]تنها یکی از سازمان‌هایی است که با بررسی تناسب بسته IPv6 با گونه‌های مختلف شبکه‌ها سعی در حل معضل استاندارد دارد.
با این همه، فائق آمدن بر این چالش‌ها و موانع غیر ممکن نیست. با توجه به فواید اینترنت اشیاء این مسائل حتما برطرف خواهند شد. این امر تنها نیازمند قدری زمان است.
اقدامات آتی
طبق معمول تاریخ در حال تکرار شدن است. درست مانند روزهای نخست که شعار Cisco "علم اتصال شبکه‌ها" بود، اینترنت اشیاء در مقطعی به سر می‌برد که نیازمند اتصال شبکه‌های مجزا و حسگرهای بی شمار به یکدیگر تحت مجموعه‌ی مشترکی از استانداردها است.
این امر نیازمند تلاش و همکاری صاحبان کسب و کار، دولت ها، موسسات استاندارد و دانشگاه‌ها است.
اینترنت اشیاء نیز برای کسب مقبولیت باید به گونه‌ای برای عموم مطرح گردد که آنان قابلیت‌ها و ارزش‌های آن را به صورت ملموس در زندگی خود مشاهده کنند. اینترنت اشیاء نباید صرفا به خاطر فناوری، نماینده‌ی ترقی فناوری باشد. صنعت فناوری باید با مفاهیم انسانی ارزش خود را به مردم اثبات کند.
نتیجتا آن چه مسلم به نظر می‌رسد این است که اینترنت اشیاء نماینده‌ی نسل آتی اینترنت است. بشر نیز با تبدیل داده به اطلاعات، دانش و خرد به پیشرفت خود ادامه خواهد داد. با توجه به این واقعیت، اینترنت اشیاء می‌تواند دنیایی را که می شناسیم دگرگون سازد و دنیایی بهتر بنا کند. البته زمان تحقق این امر به ما بر می‌گردد.
[1] Internet of Things (IoT)
[2] Internet of Objects
[3] IPv6
[4] Massachusetts Institute of Technology (MIT)
[5] Auto-ID Center
[6] RFID))radio frequency identification
[7] Sensing technologies
[8] Research universities
[9] Cisco Internet Business Solutions Group
[10] Internet routing data
[11] Central nervous system for the earth(CeNSE)
[12] Smart dust
[13] Multi-protocol routing
[14] Routers
[15] Switches
[16] (Advanced Research Projects Agency Network (ARPANET
[17] Transactional information
[18] eBay
[19] Amazon
[20] (Cisco’s Internet Routing in Space (IRIS
[21] James Watson
[22] Francis Crick
[23] Knowledge
[24] Wisdom
[25] Augmented business
[26] Poverty gap
[27] C.K. Prahalad
[28] Dharavi
[29] Warden Road
[30] North Delhi Power Ltd
[31] National Meeting & Exposition of the American Chemical Society
[32] The Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE)
[I] Source: Wikipedia, 2011.
[II] Source: Cisco IBSG, 2011.
[III] Sources: U.S. Census Bureau, 2010; Forrester Research, 2003.
[IV] Source: Wikipedia, 2010.
[V] Sources: Cisco IBSG, 2010; U.S. Census Bureau, 2010.
[VI] Sources: "Internet Growth Follows Moore's Law Too,” Lisa
Zyga, PhysOrg.com, January 14, 2009,
http://www.physorg.com/news151162452.html; George Colony, Forrester Research
founder and chief executive officer, March 10, 2003,
http://www.infoworld.com/t/platforms/forrester-ceo-web-services-next-it-storm-873
[VII] Source: "Planetary Skin: A Global Platform for a New Era of Collaboration,” Juan
Carlos Castilla-Rubio and Simon Willis, Cisco IBSG, March 2009,
http://www.cisco.com/web/about/ac79/docs/pov/Planetary_Skin_POV_vFINAL_spw
_jc_2.pdf
[VIII] Source: World Internet Stats: Usage and Population Statistics, June 30, 2010.
[IX] Sources: Cisco, 2010; HP, 2010.
[X] Source: "The Networked Pill,” Michael Chorost, MIT Technology Review, March 20,
2008, http://www.technologyreview.com/biomedicine/20434/?a=f
[XI] Source: "Researchers Debut One-Cubic-Millimeter Computer, Want to Stick It in Your
Eye,” Christopher Trout, Endadget, February 26, 2011,
http://www.engadget.com/2011/02/26/researchers-debut-one-cubic-millimetercomputer-
want-to-stick-i/
[XII] Source: "The Discovery of the Molecular Structure of DNA,” NobelPrize.org.
[XIII] Source: "Augmented Business,” The Economist, November 2010.
[XIV] Source: Fortune at the Bottom of the Pyramid: Eradicating Poverty Through Profits,
Dr. C.K. Prahalad.
[XV] Source: "India Has Its Own Kind of Power Struggle,” The Wall Street Journal, Jackie
Range, August 7, 2009.
[XVI] Source: United Nations, 2010.
[XVII] Source: "Smart Dust Sensor Network with Piezoelectric Energy Harvesting,” Yee Win
Shwe and Yung C. Liang, ICITA, 2009, http://www.icita.org/papers/34-sg-Liang-
217.pdf
[XVIII] Source: "First Practical Nanogenerator Produces Electricity with Pinch of the
Fingers,” PhysOrg.com, March 29, 2011, http://www.physorg.com/news/2011-03-
nanogenerator-electricity-fingers.html