در امریکا اندیشکده‌ها خواهان اجرای اندیشه‌هایی هستند که خود تئوری آنها را بنا می‌کنند. موسسات فکری نهادهایی بسیار قدرتمند و بانفوذند و برخی از آنها هدف خود را آشکارا تقویت قدرت آمریکا در جهان عنوان کرده‌اند.
برخی از تحلیلگران عقیده دارند موسسات فکری و اندیشکده‌ها در قرن 21 هدایت کننده جنگ‌ها هستند.به گزارش گرداب به نقل از شبکه تلویزیونی فرانس 24 پژوهشگران در سایه‌ٔ عضویت این اندیشکده‌ها در امریکا قدرتی واقعی دارند اما در دیگر کشورها قدرت آنان چندان زیاد نیست. آنان می‌کوشند تفکرات خود را به رهبران جهان بقبولانند و گاه قدرت آنها نامحدود می‌شود.
عملیات اشغال عراق در سال 2003 به دستور جرج بوش رئیس جمهور اسبق امریکا اجرا شد اما در حقیقت تصمیم مرتبط با اشغال آن را اندیشکده نومحافظه کار نیو امریکن گرفته بود. این موسسه امریکایی در نامه‌ای خطاب به بیل کلینتون رئیس جمهور اسبق امریکا در تاریخ 25 ژانویه سال 1998 خواهان جنگ با صدام حسین شده بود. این نامه به امضای پل ولفوویتز و دونالد رامسفلد هم رسیده بود. رامسفلد در دوران بوش وزیر دفاع بود.
در امریکا اندیشکده‌ها خواهان اجرای اندیشه‌هایی هستند که خود تئوری آنها را بنا می‌کنند. موسسات فکری نهادهایی بسیار قدرتمند و بانفوذند و برخی از آنها هدف خود را آشکارا تقویت قدرت آمریکا در جهان عنوان کرده‌اند.
هربرت لاندن رئیس اندیشکده "هادسون" میگوید: «من برای منافع عمومی کار می‌کنم و هدفم اعمال سیاست‌هایی است که به نفع مردم امریکا باشد. از دید اندیشکده هادسون منافع امریکا در این است که جهان اسلام ارزشهای غرب را بپذیرد.»
لاندن می‌افزاید: «ما می‌خواهیم اصلاح طلبان را در همه کشورهای اسلامی تشویق کنیم تا از نفوذ تندروترها در این جوامع کاسته شود.»
در این گزارش عکس‌هایی از هربرت لاندن در کنار شخصیتهایی چون پرویز مشرف و رضا پهلوی نشان داده می‌شود. وی می‌افزاید: «من مدت زمانی طولانی در اندونزی زندگی کرده‌ام. اندونزی از لحاظ جمعیتی بزرگترین کشور جهان اسلام به شمار می‌رود. من عبدالرحمن وحید رئیس جمهور پیشین را به خوبی می‌شناسم. ما موفق شدیم چیزهایی را تغییر دهیم. اگر از نزدیک به کارهای آقای وحید بنگرید می‌بینید که او از جمله رهبران اسلامی بود که برای درک دیگر ادیان و جوامع تلاش زیادی می‌کرد. او دیدگاهی مسالمت آمیز از اسلام داشت.»
اندیشکده‌ها با برگزاری مناظره و کنفرانس تعاملات خود را دو چندان می‌کنند. فرضیات و اندیشه‌های این موسسات در مقالات و گزارش‌هایی نیز منتشر می‌شود که در پایگاه‌های اینترنتی آنها قابل دسترسی است. حتی رده بندی جهانی برای مشخص کردن نفوذ آنها وجود دارد.
برخی از تحلیلگران در خصوص نفوذ این اندیشکده‌ها با احتیاط برخورد می‌کنند.
تیری دو مونبریال مدیرکل موسسه فرانسوی روابط بین الملل میگوید: «در خصوص نفوذ موسسات باید احتیاط زیادی داشت. می گویند که ما هم اعمال نفوذ می کنیم اما هرگز سیاستی بین المللی را در هیچ کجا تغییر نداده‌ایم.»
اما روسها نیز به تازگی وارد میدان شده‌اند و خواهان تغییر اوضاع هستند.
موسسه دموکراسی و همکاری که مقر آن در پاریس واقع است در سال 2008 راه اندازی شد. چندین سازمان غیردولتی روسی هزینه این موسسه را تامین می‌کنند. یکی از اعضای سابق مجلس دوما که به ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه نیز نزدیک است در راس این موسسه قرار دارد.
جان لاگلند مدیر مطالعات در موسسه دموکراسی و همکاری میگوید: «انگیزه ما ارائه دیدگاهی متفاوت از روابط بین المللی و حقوق بشر در مقایسه با گفتمان همیشگی غرب است. ما خواهان اعمال نفوذ بر بحث‌های سیاسی هستیم و می‌خواهیم صدایمان را به گوش جهانیان برسانیم و در مناظره‌ها شرکت کنیم.»
اندیشکده‌ها امروزه در رقابت برای ارائه افکار جدید شرکت دارند و همه سیاستمداران مدام به این افکار مراجعه می‌کنند.
"مارتین رویو" نویسنده کتاب "اندیشکده‌ها مغزهای متفکر جنگ افکار" نیز عقیده دارد موسسات فکری امروزه برای سران جهان اهمیت بسیار زیادی دارند. اما همه سران بلد نیستند به خوبی از این اندیشکده‌ها استفاده کنند. علاوه بر این اندیشکده‌های زیادی هم وجود دارند که از ارزشهای متفاوتی دفاع می‌کنند. سیاستمداران وقت کافی برای تامل ندارند و این وظیفه بر دوش اندیشکده‌ها گذاشته شده است. احزاب و اعضای حزب نیز به علت سرعت تحولات اوضاع نمی‌توانند فکر کنند و فکر کردن به وظیفه پژوهشگران تبدیل شده است.
نهادی چون "رند کورپوریشن" موفق شده است افرادی با افکار متفاوت را کنار هم قرار دهد و این افراد با تحلیلهای خود سیاستی نوین را ارائه می‌کنند. اندیشکده‌ها پژوهشگران خود را از درون دانشگاه‌ها پیدا می‌کنند و سپس این اندیشکده‌ها به دولت‌ها نزدیک می‌شوند.
البته باید توجه داشت که اندیشکده‌های امریکایی از بودجه های دهها میلیون دلاری برخوردارند در حالی که در کل اروپا بودجه این موسسات در مجموع به چند میلیون یورو می‌رسد.
منبع: مشرق