به گزارش
گرداب، در تاریخچه ارتباطات زمانی پیام دهنده‌ها از دود و طبل برای انتقال پیام خود استفاده می‌کردند، با پیشرفت علم رفته‌رفته خطوط تلفن، رادیو، تلویزیون و کامپیوتر به عنوان وسایل نوین ارتباطی جایگزین وسایل سنتی ارتباطی شناخته شدند. مخابـرات که به عنوان یکی از درگاه‌های انتقال پیام و اطلاعات شناخته می‌شود، مجرایی را میان دو یا چند نقطه فراهم کرده تا با فاصله کم یا زیاد در قالب سینگال ارتباط برقرار شود.
پس از گذشت چهل سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)، عرصه ارتباطات و مخابرات هم‌سو با سایر علوم و فناوری‌ها، یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی بود که توانست دستاوردهای قابل‌قبولی را هم‌رده با کشورهای پیشرفته دنیا به دست آورد. پیشرفت مخابرات دیگر در تعداد مشترکان تلفن ثابت خلاصه نشده و فراتر از آن حالا دیگر مشترکان تلفن همراه در عصر ارتباطات مطرح شده‌اند که علاوه بر امکان برقراری تماس، انتظار دسترسی به سرعت بالای اینترنت برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مختلف را دارند.
پیش از انقلاب اسلامی تلفن به عنوان یکی از درگاه‌های ارتباطی مهم پس از تلگراف و نامه شناخته می‌شد. توسعه‌ی مخابرات پیش از انقلاب اسلامی در استفاده از تلفن‌ثابت و دسترسی به آن خلاصه می‌شد اما امروز علاوه بر توسعه تلفن‌ثابت در حوزه مخابرات که دسترسی همگان به این وسیله ارتباطی را فراهم کرده، شاهد پیشرفت در عرصه‌های مختلف مخابراتی هستیم. پیشرفت مخابرات در عرصه‌های ماهواره‌ای، نظامی و سایبری جلوه‌ای از پیشرفت در حوزه فناوری‌های نوین است.
پیش‌تر رضا تقی‌پور وزیر اسبق ارتباطات و عضو شورای عالی فضای مجازی در هفدهمین ویژه برنامه شنبه انقلاب که با موضوع دستاوردهای انقلاب در حوزه فناوری اطلاعات و فضای مجازی برگزار شده بود گفت: «در طول چهار دهه گذشته از عمر انقلاب اسلامی، پیشرفت‌هایی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات اتفاق افتاده که با قبل از انقلاب غیرقابل مقایسه است. قبل از انقلاب در ۳۱۲ روستا فقط یک خط ارتباطی داشتیم و کشور از نظر ارتباطات در حوزه مخابرات و تلگراف بسیار محدود بود اما اکنون در این حوزه در جهان حرف‌های بسیار زیادی داریم.
تاریخچه تلفن در ایران
تلفن نخستین بار در دستگاه دولتی ایران و در عصر ناصری به راه افتاد ولی اعطای نخستین امتیاز تلفن و رواج آن در عصر مظفری بود. ناصرالدین شاه در یادداشت‌های خود، در شرح وقایع جمادی الاخری ۱۳۰۲، به تلفنی اشاره می‌کند که ره‌آورد سفر فرنگ معین الملک (سفیر ایران در عثمانی) بود و از آن برای برقراری تماس از شمس‌العماره تا باغ سپهسالار استفاده می‌شد و ظاهراً این نخستین تماس تلفنی در ایران بود.
نخستین بار تلفن ثابت در سال ۱۲۶۹ هجری خورشیدی یعنی حدود چهارده سال پس از اختراع تلفن در سال ۱۸۷۶ میلادی توسط گراهام بل به تهران رسید و بین دو ایستگاه ماشین دودی و شهر ری راه‌اندازی شد. این تاریخ را می‌توان لحظه آغاز ورود فناوری ارتباطات به ایران دانست.
براساس اسناد و شواهد موجود پیش از انقلاب اسلامی حوزه صنعت فناوری ارتباطات در کشور وجود نداشت و تکنولوژی به صورت ۱۰۰ درصدی از دیگر کشورهای دنیا وارد ایران می‌شد. پس از انقلاب تلاش جهادگرانه مهندسان و جوانان انقلابی در گذر عمر چهل ساله انقلاب اسلامی سبب شد تا امروز بتوانیم در سطح جهانی در صنعت فناوری ارتباطات حرفی برای گفتن داشته باشیم. باید توجه داشت که پیشرفت ایران در حوزه مخابرات به تعداد تلفن ثابت خلاصه نشده بلکه ایران در این بازه چهل ساله توانسته در حوزه‌های فضایی موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کند. تولید ماهواره‌های پیشرفته از دستاوردهای حوزه فضایی ارتباطات و مخابرات است. ایران برای اولین بار ماهواره امید را در ۱۵ بهمن سال ۱۳۸۷ مقارن با سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به فضا پرتاب کرد.
تقی‌پور در یکی از سخنان خود با اشاره به حضور مستشاران خارجی در ایران در زمان پهلوی، به قیاس فناوری‌های موجود در زمان پهلوی با فناوری‌های موجود پس از انقلاب پرداخت و گفت: «در زمان پهلوی اگر می‌خواستیم قطعه‌ای تعویض کنیم، باید فرم‌هایی به نام ECN را پر می‌کردیم تا آن‌ها برای ما تعویض کنند ولی الآن همان قطعات کوچک در کشور تولید می‌شود. امروز ایران فناوری‌های روز مانند VLF ,LF, VHF, UHF و ماکرویو را خودش تولید می‌کند و این اتفاق بزرگی است. امروز جمهوری اسلامی قادر است هر چیزی را که در حوزه ارتباطات نیاز دارد تولید کند و این بزرگ‌ترین دستاورد در این ۴۰ سال به حساب می‌آید.
براساس آمار در سال ۱۳۵۷ و هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد ۸۰۵ هزار خط تلفن در کشور وجود داشت و ضریب نفوذ تلفن (تعداد تلفن به ازای ۱۰۰ نفر جمعیت) برابر ۲.۳۴ درصد بود اما امروز یعنی در سال۱۳۹۷،تعداد ۵۹ میلیون خط تلفن ثابت در کشور وجود دارد.
پیش از انقلاب تعداد افرادی که به خطوط تلفن ثابت دسترسی داشتند، بسیار محدود بود اما پس از انقلاب اسلامی با وجود تحریم‌های ظالمانه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، نسل جهادگر و انقلابی پای کار ایستادند و محدودیت‌ها را شکستند، تا جایی که توانستند به تولید داخلی برخی از تجهیزات تخصصی دست یابند. در سال‌های اخیر سامانه‌ی ثبت‌نام اینترنتی تلفن ثابت برای تسهیل ثبت‌نام تلفن ثابت در سایت مخابرات راه‌اندازی شده است. پیش از این ثبت‌نام خطوط تلفن ثابت به صورت پیش‌ثبت‌نام و بدون واریز وجه انجام می‌شد و متقاضیان با ارائه فرم پیش ثبت‌نام در نوبت واگذاری قرار می‌گرفتند اما در حال حاضر شرکت مخابرات ایران موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ درخواست تقاضای مشترکان، خط تلفن ثابت تقاضا شده را دایر کند و به مشترک تحویل دهد.
در آستانه چهلمین سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی می‌توان دستاوردهای مخابراتی پس از انقلاب را در قیاس با وسایل ارتباطی محدود در زمان پهلوی که تنها در اختیار صاحبان قدرت یعنی دربار و وابستگان به آن ارزیابی کرد. دیگر دغدغه مردم دسترسی به تلفن ثابت نیست چراکه نیاز مشترکان آن چنان اشباع شده که دل‌نگرانی اصلی حال حاضر آن‌ها به دسترسی به سرعت اینترنت و امکان دسترسی به پیام‌رسان‌ها خلاصه شده است.
