به گزارش گرداب، با توجه به همگانی شدن شبکه جهانی اینترنت و تلاش سازمان‌ها برای ارائه سرویس‌های تحت اینترنت، بسیاری در خصوص امنیت این ارتباطات نگران هستند. امروزه که عصر اطلاعات نامیده می‌شود، امنیت اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است. قانونمند بودن این فضا این امکان را به کاربران می‌دهد که با اطمینان خاطر در فضای مجازی  حضور داشته باشند و نگران در خطر قرار گرفتن اطلاعات خود نباشند.

هر شخصی با ویژگی‌هایی از دیگران متمایز می‌شود که آنها مجموعه‌ای از مشخصات فردی و ظاهری افراد است و هویت او را می‌سازند؛ در فضای مجازی نیز هر کاربر نیازمند یک هویت دیجیتال است. هویت دیجیتال مجموعه اطلاعاتی است که به‌ منظور احراز هویت اشخاص در فضای دیجیتال استفاده می‌شود. مقوله امنیت یکی از نیازمندی‌های بنیادی و اساسی در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات محسوب می‌شود.

شناسایی و احراز هویت دو هسته اصلی در بیشتر سیستم‌های قابل کنترل دسترسی هستند.

شناسایی عملی است که یک کاربر برای معرفی خود به یک سیستم اطلاعاتی استفاده می‌کند و معمولاً در قالب یک شناسه ورود یا Login ID وجود دارد.

احراز هویت عبارت از فرآیند بررسی اعتبار هویت ادعاشده است. احراز هویت نیازمند ارائه اطلاعات دیگری توسط فرد است که باید دقیقاً با هویت مذکور مرتبط باشد و یکی از مهمترین مباحث در حوزه امنیت سیستم‌های کامپیوتری است.

عدم وجود قانونی قابل استناد در این زمینه آسیب‌های متعددی به همراه دارد که هر کدام در صورت عدم برخورد قاطع می‌تواند برای جامعه بسیار مضر باشد. در ادامه به برخی از این آسیب‌ها اشاره می‌شود.

 در اولین مورد و شاید مهم‌ترین می‌توان به حضور بی‌دغدغه دلال‌ها و نقش آنها  در گرفتن نبض بازارهای آنلاین و حتی بازار آزاد، برهم زدن قیمت‌ها، تغییر نرخ ارز با یک پیامک و فعالیت اپلیکیشن‌ها و گروه‌های دلالی به عنوان تحرکات مشکوک اقتصادی یاد کرد. حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا  به دلیل نبود قانون در این زمینه امکان  پیگیری قضایی تحرکات دلالی میسر نیست.

فعالیت آزادانه علیه امنیت ملی، ایجاد اغتشاش و ناامنی و رعب و وحشت در بین مردم و عدم محدودیت فعالیت گروهک‌های تروریستی راه را برای اقدامات تنش‌زا هموار می‌کند. بر اساس گزارش‌ها سازمان تروریستی القاعده و دیگر گروهک‌های تروریستی مانند داعش، پ.ک.ک، پژاک و … با گشایش حساب‌های کاربری در انواع شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیسبوک، اینستاگرام و..… به راحتی مخاطبان را به خود جذب می‌کنند و به منظور انجام اقدامات تروریستی در مناطق مختلف از این فضا برای هماهنگی‌های اقدامات خود بدون هیچ نظارت و محدودیتی  بهره می‌برند. آنها حتی اخبار فعالیت‌های خود را در این فضا به راحتی منتشر و با تولید محتواهای خشونت‌زا فضا را متشنج می‌کنند.

در فضای مجازی ناشناس بودن و عدم آشکار شدن هویت انگیزه را برای رد کردن خطوط و حدومرزهای اخلاقی به وجود می‌آورد؛ این پدیده به عنوان اتفاقی ناخوشایند و برهم زننده نظم در شبکه‌های اجتماعی در حال رخ دادن است.

گستره جرم توهین در فضای مجازی  به موضوعی داغ و دغدغه‌مند برای همه تبدیل شده است و عدم امکان نظارت درست در این فضا به بروز هرچه بیشتر آن دامن می‌زند. بارها پیش آمده است که در فضای مجازی همانند فضای واقعی شاهد بروز انواع جرائم و جنایات بوده‌ایم. حتی ارتکاب جرم و بزهکاری در این فضا بسیار تسهیل شده است و امکان ارتکاب آن  برای همه وجود دارد. همچنین به علت تعداد زیاد کاربران امکان رد‌گیری و دستگیری مجرمان خیلی کمتر از تعقیب مجرمان در جهان واقعی است. بر این اساس، می‌توان از ویژگی‌های خاص جرائم رایانه‌ای می‌توان به گستردگی، فراوانی، فرامرزی بودن، وقوع سهل و آسان، تنوع، جذابیت و وجود ابهام حقوقی اشاره کرد.

تغییر ذائقه کاربران و ایجاد اعتیاد نسبت به مصرف محتوای غیراخلاقی از دیگر پیامدهای نامبارکی است که شبکه‌های اجتماعی  مخاطب را به سمت و سوی فساد سوق می‌دهد. علاوه بر تشویق به مسائل غیراخلاقی، تسهیل پیوستن به این گونه فعالیت‌ها از آسیب‌های جدی در این زمینه است. تبلیغات گسترده و قابل دسترس بودن از ویژگی‌های اکانت‌های ترویج فحشاست و پیامد آن نه‌تنها تولید محتوای ناسالم و غیراخلاقی برای جامعه است بلکه  از بُعد اجتماعی، فروپاشی بنیان خانواده را نیز در پی خواهد داشت.

با توجه به بستری که فضای مجازی برای ارتکاب برخی تخلفات و ایجاد مشکل برای کاربران فراهم می‌کند و آسیب‌های جدی را شامل می‌شود، طبیعتاً با ایجاد قانون و نظارت درست در این زمینه، امکان پیگیری قضایی جرائم در شبکه‌های اجتماعی را فراهم می‌کند و از ابعاد گسترده آسیب‌های آن جلوگیری خواهد کرد.

سرهنگ تورج کاظمی رئیس پلیس فتا تهران بزرگ، در این خصوص گفت: این موضوع تأثیر بسزایی در کاهش جرائم اینترنتی و امنیتی اطلاعات کاربران دارد چراکه مجرمان یکی از ویژگی‌هایی که در فضای مجازی برای کلاهبرداری از کاربران انتخاب می‌کنند، همین پنهان بودن هویتشان است.

رئیس پلیس فتا تهران بزرگ در ادامه اعلام کرد: در تلاش هستیم تا با به حداقل رساندن پنهان بودن هویت کاربران در فضای مجازی از وقوع جرائم در این فضا جلوگیری و با افراد متخلفی که به صورت پنهانی اقدام به تخلفات و جرائم می‌کنند برخورد کنیم.

سیدعلیرضا آل‌داود کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی، گفت: احراز هویت که در فضای مجازی بحث آن مطرح است، طرح بسیار خوبی است. این طرح برای مقابله با آسیب‌های فضای مجازیبه خصوص مقابله با مجرمان،کلاهبرداران، دلالان و.... بسیار مفید واقع می‌شود. احراز هویت در کشور ما باید به صورت جدی، حاکمیتی و مدیریتی اعمال شود نه به صورت «سامانه شاهکار» که ناکارآمد است؛ یعنی هر کاربر قبل یا حین اتصال به اینترنت هویتش مشخص شود, یعنی مشخص باشد به عنوان دلال یا دانشجو یا یک کاربر عادی وارد شده است. عدم احراز هویت کاربران اینترنت ما را دچار آسیب‌های جدی کرده است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال می‌توان به حضور دلال‌ها در دو اپلیکیشن دیوار و شیپور اشاره کرد که راحت قیمت‌سازی می‌کردند و کشور را دچار یک جنگ اقتصادی عمیق کرده‌اند و کار از دست متولیان خودرو و مسکن خارج شده بود و امکان پیدا کردن آنها نبود چراکه از شماره‌های ناشناس استفاده می‌کردند یا افرادی را اجیر کرده بودند تا در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها قیمت‌گذاری کنند. اگر احراز هویت انجام شود این فضا برای دلال‌ها و مجرمان محدود و بسته خواهد شد.

آل‌داود همچنین تأکید کرد: مهم‌ترین مزیت احراز هویت امن شدن فضا برای زیست مردم در این زیست‌بوم مجازی جدید است و در این صورت افراد با خیال راحت وارد آن می‌شوند و از فرصت‌های فضای مجازی استفاده می‌کنند. دومین مزیت احراز هویت این است که فضا برای کسب‌وکارهای مجازی و استارتاپ‌ها شفاف می‌شود.

با توجه به اینکه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها بر هویت‌بخشی در استفاده از ابزارهای الکترونیکی اشاره کرده و تاکید داشته است ولی با این وجود هیچ اقدام در حد انتظاری در این باره صورت نگرفته است. قطعأ با اجرایی شدن این طرح و ورود کاربران به اینترنت با هویت مشخص شاهد کاهش چشمگیر جرائم رایانه‌ای خواهیم بود.