پایگاه داده‌ها جانشین کتابخانه‌ها

به گزارش گرداب، در چهاردهمین جشنواره ملی انتشارات روابط عمومی عصر امروز با حضور آقای سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل سازمان مدیریت صنعتی کشور برگزار شد، آقای عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ارائه سخنرانی خود تحت عنوان «نشر دیجیتال محمل ورود به همه انواع نشر: همه رسانه‌ای و چند رسانه‌ای شدن نشر روابط عمومی ها» پرداخت.

آقای عاملی با اشاره به چالش‌های موجود میان فناوری و فرهنگ در عرصه عمومی گفت: ما نیازمند نوعی تفکیک در عرصه فناوری‌ها هستیم که بر اساس آن بتوان میان آن وجه فناوری که نیازمند بومی سازی بر اساس بایسته‌های فرهنگی است و آن وجهی که می‌تواند به صورت عمومی در سطح اجتماعی فعال باشد تمایز قائل شد.

وی افزود: با نگاهی که به نیاز‌های انسان در عرصه فناوری وجود دارد می‌توان فناوری را امری انسانی تلقی کرد که دارای زیرساختی بنام معرفت است و این معرفت در یک مسیر تکاملی به دانش و الگو تبدیل شده به دنبال آن در عرصه صنعت تبدیل آن به ماشین و فناوری‌های جدید را شاهد هستیم.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: ما فناوری‌هایی داریم که با تسامح می‌توان آن را فن آوری جهانی تلقی کرد چرا که جنبه عام گرایانه‌ای دارند و می‌توان به آن‌ها فناوری‌های سخت یا سخت افزار‌های فناوری گفت.

وی افزود: این فنآوری سخت در میان همه ملت‌ها و فرهنگ‌ها مصرف مشترک دارد حال آنکه برخی فناوری‌ها به ارائه روش زندگی و سبک زندگی می‌پردازند که از جنس فناوری‌های سخت نبوده گاهی می‌تواند سبب شکاف نسلی شود چرا که این فناوری‌ها با عنوان فناوری‌های نرم مبتنی بر بنیان اجتماعی متفاوتی هستند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم رعایت مؤلفه‌های بومی در فناوری‌های مرتبط با معماری شهری خاطرنشان کرد: در طراحی معماری شهری باید به پیوستگی ویژگی‌های تاریخی توجه جدی شود.

وی افزد: همه فناوری‌های بزرگ نیازمند ملاحظات پیوست نگارانه فرهنگی و اجتماعی هستند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: روابط عمومی جدید پیوند ناگسستنی با انواع نشر الکترونیک دارد و روابط عمومی در بستر رقومی (دیجیتال) توانایی خلق انواع تنوع‌های محتوایی (از قبیل توانایی خلق الگوریتم‌های پیوند یکی به یکی، یکی به همه و همه به همه) را داراست.

وی افزود: ما با دو فضایی شدن نشر مواجه شدهایم و این نکته حائز اهمیت است که با ایجاد نشردیجیتال در مقابل نشر فیزیکی قدیم، نشر قدیم به طور کامل از بین نخواهد رفت.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: با افزوده شدن نشر الکترونیک به نشر چاپی دو فضایی شدن نشر رقم خورده است و نشر دیجیتال عرصه‌ای برای ورود به همه انواع نشر رسانه‌ای است.

آقای عاملی با ارائه تعریفی از ویژگی‌های نشر آنالوگ (فیزیکی) و نشر الکترونیک خاطرنشان کرد: نشر الکترونیک را می‌توان شیوه نوین یا انتشار مطالب دانست که در تمامی مراحل خلق، ویرایش، نقد، نشر، توزیع و خوانش تحث تأثیر ماهیت دیجیتال است.

وی افزود: اگر در گذشته کتابخانه منبع نشر بود امروز پایگاه داده‌ها چنین نقشی را پیدا کرده است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران افزود: رابطه بین نویسنده ناشر فروشنده کتابدار و خواننده در نشر دیجیتال عملکرد پیچیده تری نسبت به مدل‌های آنالوگ دارد.

آقای عاملی با ارائه تعریفی از بستر تحولات عرصه دیجیتال تأکید کرد: در بستر تحولات وب پیوستاری از تحول وب یک به وب پنج را شاهد بوده ایم.

وی افزود: وب یک وب اطلاع رسانی بود که در آن فرق چندانی با عرضه یکسویه در چرخه نشر کتاب وجود نداشت حال آنکه وب دو عرصه نشر تعامل الکترونیک است که امکان بازخورد و مشارکت را برای خواننده فراهم می‌کند.

آقای عاملی ادامه داد: در وب سه، نشر معنایی الکترونیک است که همان وب معناگراست و در آن قابلیت تحلیل انواع داده و مقرون به صرفه بودن، کنترل بیشتر و سرعت بیشتر را شاهدیم حال آنکه در وب چهار با عرصه وب هوشمند مواجهیم که در آن قدرت مدیریت محتوا، هوشمند بودن و تشخیص مخاطب از طریق ریزدوربین‌ها فراهم شده است.

وی افزود: در وب ۵ نشر یکپارچه الکترونیک داریم که در آن فاصله میان «این» و «آن» از بین میرود و این عرصه هم اکنون در حال نهادینه شدن و تکامل است.

آقای عاملی خاطرنشان کرد: نشر الکترونیک با تبدیل صدا به نوشتار و نوشتار به صدا و همچنین با ارائه اینفوگرافی تغییرات گسترده‌ای را در عرصه نشر در سطح ناشر، مخاطب، دسترسی پذیری محتوا و همچنین توسعه فهم داده‌ها و اطلاعات در قالب محتوا‌های گرافیکی فراهم کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به دسته بندی محتوای نشر به چهار دسته محتوای ایستا، محتوای پویا، محتوای تعاملی و همچنین نشر الکترونیک هوشمند بیان کرد: محتوای ایستا محتوای ثابتی است که دارای نقاط قوتی، چون ساده بودن تولید و هزینه پایین است مثل اینفوگرافی‌ها که براساس آمار آپلود هر یک اینفوگراف به طور میانگین ۱۲ درصد افزایش بازدید به همراه دارد.

وی افزود: کتاب دیجیتال نوشتاری و صوتی جزو داده‌های ایستا است و در سال ۲۰۱۶ میلادی در حدود ۶۱ درصد از ناشران کانادا کتاب‌های صوتی دیجیتال را عرضه کردند ضمن آنکه در سال ۲۱۰۷ میلادی ۳۶ درصد از جمعیت آمریکا به کتب صوتی گوش داده اند و درآمد کتاب‌های صوتی در حدود ۲.۵ میلیارد دلار است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: در دسته بندی دوم، محتوای الکترونیک پویا قرار دارد که به طور مرتب براساس جدیدترین اتفاقات و اطلاعات در دسترس درحال به روز رسانی است و نمونه آن پایگاه اطلاعات داده سیویلیکا (Civilica) است.

وی افزود: در فرآیند داده گذاری اگر بنا باشد خود سازمان عهده دار داده گذاری شود، فرآیند ارائه داده دچار اختلال می‌شود، اما اگر خود کاربران در مسیر تولید محتوا قرار گیرند، عملکرد گسترده تری به دست خواهد آمد که تحت عنوان (Crowd Sourcing) از آن یاد می‌شود و با ایجاد زنجیره بلاکچین می‌توان اعتبار تولید محتوا توسط مخاطبان را اعتباربخشی داد.

آقای عاملی ادامه داد: نشر الکترونیک تعاملی مثل ویکیپدیا براساس درگیری مشارکت و تعامل درون داد کاربر تعریف می‌شود که اغلب توسط یک فرد یا سازمان تولید نمی‌شود و نقطه قوت آن مشارکت و درگیری کاربران و همچنین هزینه پایین و سهولت استفاده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: نشر الکترونیک هوشمند ظرفیت چهارم در نشر الکترونیک است که در آن محتوا براساس خواننده تغییر می‌کند و بر محتوای شخصی شدن تأکید دارد.

وی افزود: نشر هوشمند ادامه نشر واقعیت مجازی است که امروزه در مفهوم واقعیت گسترده Extended Reality از آن تعبیر می‌شود.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: نشر هوشمند تلاش می‌کند خصیصه‌های طبیعی و انسانی را خوب فهم کند و نمونه آن پایگاه CIRCA است که یک نرم افزار خبررسان هوشمند است که به کاربران اجازه می‌دهد اخبار را در هر دستگاه هوشمندی ببینند.

وی افزود: روابط عمومی باید نقش عمق بخشی به فهم و اندیشه و تأمین فرصت تنوع نشر الکترونیک را برای جامعه ذینفعان فراهم کند تا هم تنوع و تکثر را فراهم کرده باشیم و هم استفاده مؤثر و کیفی را فراهم شده باشد.

در پایان آقای عاملی جمع بندی کرد که روابط عمومی‌ها ضمن تامین تنوع نشر الکترونیک لازم است بجای نگاهی سطحی و طوطی وار به محتوا شرایط تأمین و تعمیق فهم را دنبال کند و تنها به زیبا سازی نشر اکتفاء نکند و زیبا بینی و لایه‌های نادیده متن را تقویت کند.