طراحی شبکه‌های اجتماعی فعلی مبتنی بر نگاه لیبرال است

به گزارش گرداب، دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سلسله نشست‌های بزم اندیشه با موضوع «فناوری‌های هوشمند مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، با تسلیت به مناسبت شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی، خاطرنشان کرد:‌ آن‌چیزی که تأثیر اصلی را بر زندگی افراد برجای گذاشته و در جامعه بر جای می‌ماند،‌ همان عمل صالح است.

وی خاطرنشان کرد:‌ جنس دلتنگی که بابت شهادت سردار سلیمانی داشتیم از جنس دلتنگی بود که در زمان ارتحال امام (ره) بوجود آمد و دلیل آن نیز در این‌است که سردار سلیمانی همواره در فکر عمل صالح بودند و ‌سردار سلیمانی شخصیتی بزرگ بود که می توان او را سردار تعلیم و تربیت نامید.

دکتر عاملی با اشاره به راهبردهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش گفت:‌ مقام معظم رهبری (مدظله-العالی) بارها بر اهمیت این سند تأکید داشته‌اند و اجرایی‌سازی مؤلفه‌های این سند جزو اولین سفارش‌های ایشان به وزرای آموزش و پرورش کشور بوده است.

وی افزود:‌ تلاش‌های زیادی برای استقرار راهبردها و مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صورت گرفته است و باید توجه داشت که این سند با نگرش راهبردی بر تقویت فرهنگ اسلامی در آموزش و پرورش تمرکز دارد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران یادآور شد:‌ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تقریباً 6 ماه از وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی را در 15 جلسه به خود اختصاص داده است و نهایتاً در 7 مهرماه 1390 این سند در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید و ابلاغ شد.

وی خاطرنشان کرد:‌ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با 23 هدف عملیاتی و 131 راهبرد اجرایی تدوین شده است و نگاهی که مبتنی بر این سند در زمینه تحول آموزش و پرورش وجود دارد، نگاهی همه جانبه است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با رویکرد مدرسه-محوری، معلم‌محوری، آموزش محوری و توسعه ابعاد تربیت‌محور تلاش داشته تا بنیان‌های آموزش و پرورش را در تمامی ابعاد متحول سازد، خاطرنشان کرد: در رویکرد مدرسه‌محور اختیاراتی به مدرسه داده شده است که تنوع آموزشی و مدرسه با معیارهای جدید در آن لحاظ شود و تدوین کتب درسی با تمرکز بر خلاقیت و نوآوری و تنوع‌بخشی  مورد توجه قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه معلم‌محوری یکی  دیگر از اهداف عملیاتی مورد توجه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است تصریح کرد:‌ در زمینه معلم‌محوری، به قدرتمندسازی نهاد معلم و توانمندسازی آن به عنوان فردی متخلق به اخلاق اسلامی در این سند توجه شده است.

دکتر عاملی با تأکید بر اینکه تحول در آموزش و پرورش به عنوان نهادی بزرگ در کشور نیازمند اقدامات دقیق و حساب شده است، تصریح کرد:‌ شش ساحت تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تدوین شده است که شامل ساحت‌های تربیت اخلاقی-عبادی، تربیت سیاسی-اجتماعی، تربیت علمی-فناورانه، تربیت هنری-زیبایی‌شاختی، تربیت اقتصادی و تربیتی زیستی-بدنی می‌باشد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در تبیین نسبت بین فناوری‌های جدید و تعلیم و تربیت اسلامی خاطرنشان کرد:‌ فناوری‌های جدید عرصه متفاوتی از ارتباطات انسانی را فراهم کرده‌اند و عرصه صنعت ارتباطات همزمان توضیح دهنده فناوری‌های جدید است که آغاز آن به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد.

وی افزود:‌ صنعت ارتباطات همزمان با توسعه ارتباطات انسان با انسان، ‌انسان با ماشین و ماشین با ماشین پایه بنیادین فناوری‌های جدید را ایجاد کرد و با مفهوم فرامکانی شدن و فرازمانی‌شدن بسیاری از پیشرفت‌های تکنولوژی کنونی را به ارمغان آورده و پایه جهانی‌شدن به معنای جدید محسوب می‌شود.

دکتر عاملی ادامه داد:‌ فضای مجازی فضای مکملی بود که توانست در عِدل فضای واقعی ایجاد ظرفیت کند و این صنعت به سمت فنآوری یگانه (Technological Singularity) حرکت می کند که در واقع تجمیع تمامی فناوری‌ها نرم و هوش مصنوعی محسوب می‌شود، که با نظامند کردن ایده های حقوقی اسلام می تواند زمینه‌ساز تحول در نظام‌واره‌های اسلامی در تعلیم و تربیت اسلامی شود که بنیان آن بر توحید و رفع استیلاست.

وی افزود:‌ قالب فناوری‌های یگانه با هوش مصنوعی تدوین شده است و تا کنون ایالات متحده آمریکا در دوران دو رئیس جمهور قبلی تا کنون سه سند راهبردی هوش مصنوعی نگاشته است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران خاطرنشان کرد:‌ هوش مصنوعی معادل هوش انسان‌ها و در واقع همان بازنمایی مغز آدمی است.

وی افزود:‌ هوش مصنوعی با مراجعه به تمامی داده‌ها و الگوریتم‌سازی آن، اقدام به یکپارچه‌سازی عرصه فضای مجازی کرده با ایجاد ارتباط میان عرصه فضای مجازی و عرصه واقعی تلاش می کند به توسعه و تسهیل امور زندگی کمک کند.

به گزارش سیتنا، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه لازم است بنیان‌های توحیدی را در فناوری‌های جدید نیز ایجاد کرد، خاطرنشان کرد:‌ ما اگر بتوانیم در جامعه به اقامه توحید اقدام کنیم تمامی بنیان‌های مورد نظر تعلیم و تربیت اسلامی در جامعه نهادینه خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه رفع استیلا از انسان یکی از بروزهای توحیدی است، یادآور شد:‌‌ یکی از قابلیت‌های بزرگ فناوری‌های جدید این است که استیلای یک انسان بر دیگر انسا‌ن‌ها را رفع کرده انسان به عنوان یک کاربر فعال به صورتی خودانتخابگر مسیر پیش روی خود را برمی‌گزیند و گرفتن خدمات فردی و اجتماعی نظامند می شود و سیستم ها وظایف مرتبط با حقوق انسانی را تامین می کنند.

دکتر عاملی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) که فرهنگ را همانند هوا تلقی می‌کنند، خاطرنشان کرد: ما باید که در بستر فرهنگ اسلامی-اجتماعی فضا ایجاد کنیم تا جامعه هوای پاک و طیب را استنشاق کنند و از هوای الهی زندگی بهره بردار باشند.  

وی با نقد اینکه ما بدون توجه به بنیان‌های فرهنگی‌مان در تولید نرم‌افزارها از روش‌های غربی تقلید می‌کنیم افزود:‌‌ اگر بتوانیم نرم‌افزارها را بر اساس سازه‌های تعلیم و تربیت اسلامی بسازیم، هوای مورد نظر را سالم‌سازی کرده‌ایم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد:‌ طراحی شبکه‌های اجتماعی فعلی مبتنی بر نگاه لیبرال طراحی شده است،‌ حال آنکه نگاه اسلامی با قاعده‌های مد نظر خود برای سلامت روانی و اجتماعی بشریت به مفیدتری عمل خواهد کرد.

وی با تأکید اینکه فناوری‌های جدید هوای زندگی درست می‌کنند و این هوا هم می‌تواند بد باشد و هم خوب باشد، ادامه داد: نمی‌توان فناوری را به عنوان یک امر خنثی و ابزاری تلقی کرد.

دکتر عاملی ادامه داد:‌ فناوری‌ها که خود محصولی انسانی هستند،‌ می‌توانند با نوآوری‌های خلاقانه و مبتنی بر مؤلفه‌های اسلامی و بومی در جهت تولید همان هوای خوب و براساس نیازهای جامعه ساخته شوند.

وی افزود:‌ فضای مجازی ادامه ذهن آدمی است که به عنوان عنصری فرامکان و فرازمان به طور همزمان می-تواند عرصه‌های مختلفی را پیش رو داشته باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با نقد اینکه عده‌ای فناوری‌های جدید را صرفاً به عنوان مصداق ابزار شیطانی تلقی می‌کنند، تصریح کرد:‌ فناوری‌ها اساساً ماهیتی دوگانه دارند که هم می‌تواند به تولید مؤلفه‌های زندگی خوب اقدام کنند و هم می‌توانند به تولید مؤلفه‌های زندگی بد بپردازند.

وی افزود: فناوری‌های جدید آینده جدیدی را تصویر می‌کنند و اگر نتوانیم مؤلفه‌های اسلامی را در فناوری-های جدید لحاظ کنیم، متوجه ضرر بزرگی خواهیم شد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: زمانی 75 درصد داده‌های فضای مجازی در مرکز داده آمریکایی بود ولی امروز این استیلا به کمتر از 50 درصد رسیده است و کشورهای دیگر همچون چین، روسیه و دولتهای اروپایی نیز برای صیانت از داده‌های ملی‌شان فعال شده‌اند.

وی تصریح کرد: شبکه ملی اطلاعات برای صیانت از داده‌های اطلاعاتی ما باید تدارک شود. بر روی شبکه ملی اطلاعات باید نرم‌افزاها و اپلیکیشن‌هایی تعبیه شود که مبتنی بر دکترین دینی و اسلامی باشد.

وی افزود:‌ نگاه ابزارگرا که درگذشته با تلقی فاوا در کشور رایج بود، پلتفرم‌ها را از شبکه‌های غربی برمی‌داشت و داده‌های خودمان را برروی آن سوار می‌کرد، حال آنکه این نگاه روش غلطی را به همراه دارد و نگاه صحیح این است که به طور همزمان حرکت کنیم و در عین حال آسیب‌ها را بشناسیم و در صدد رفع آن باشیم.

دکتر عاملی ادامه داد:‌ با رویکرد دو فضایی و بر مبنای اکوسیستم خودمان بایستی به تولید داده‌ها و نظام زیست بوم دینی، جغرافیای و فرهنگی خودمان اقدام کنیم که آثار مناسب زیستی و اجتماعی- فرهنگی بسیاری را داراست.

وی با اشاره به توسعه عرصه فضای مجازی از بستر وب 1 تا وب 5 ادامه داد:‌ در فضای وب 5  فضای واقعی با فضای مجازی یکپارچه شده احساس اینجا و آنجا رفع می‌شود .

به گزارش سیتنا، استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: در بستر فضای مجازی یکپارچه و صنایع واقعیت گسترده(Extended reality) امر بر طبیعی‌سازی امر صنعتی شده متمرکز است و بستری را ایجاد می‌کند که فرد فضا را کاملاً واقعی تلقی می‌کند.

وی افزود:‌ دکترین واقعیت گسترده به دنبال این است که واقعیت را به امری طبیعی تبدیل کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد:‌ فضای مجازی علیرغم ویژگی‌های مثبتی که داراست،‌ نوعی اعتیاد کشنده هم دارد و در دنیا امروزه درمانگاه‌های مبارزه با اعتیاد به اینترنت داریم.

وی افزود:‌ فناوری با تأمین استقلال فردی سعی می‌کند به فردی‌شدن جهان ذهنی کمک به سزایی کند.

دکتر عاملی با تأکید بر روی اهمیت جامعیت نگاه اسلام نسبت به ادیان گذشته خاطرنشان کرد:‌ جامعیت دین اسلام جزو ویژگی‌های اصلی آن است.

وی افزود:‌ در عین توجه به جامعیت نگاه اسلام، نیازمند ایجاد نظام‌واره‌هایی هستیم که برمبنای آن بتوان پیام‌های جهانی اسلام را فارغ از سن، ‌جنس، قومیت و جغرافیا با دو رویکرد عقلانیت‌گرایی و معنویت‌گرایی به صورت همزمان ارائه کرد.

دکتر عاملی در پاسخ به سؤالی پیرامون مقوله اسلامی کردن نرم‌افزارها در بستر فضای مجازی گفت:‌ فناوری‌های جدید برای جامعه ارتباط با همه را تسهیل می‌کند و به دنبال آن نیز ابزار لازم را تأمین می‌کند که در حال حاضر با بسترهای فرهنگی ما منطبق نبوده و معتقدیم که باید برای بستر ارتباطات مرزهای مشخص و مبتنی بر سازوکارهای اسلامی قائل بود.

وی افزود:‌ می‌توان منطبق با سازوکارهای اجتماعی ابزارهای ارتباطی متعلق به دیدگاه اسلامی را توسعه بخشید.

دکتر عاملی در پاسخ به سؤال دیگری پیرامون چگونگی امکان بهره‌گیری از مؤلفه‌های عقلانیت و معنویت توسط هوش مصنوعی خاطرنشان کرد:‌ بروز معنویت در انسان و روابط اجتماعی تحقق پیدا می‌کند و اگر در سیستم اداری ما فساد و رشوه وجود داشته باشد و هوش‌ مصنوعی بتواند در زمینه جلوگیری از آن فساد و رشوه عمل کند، طبیعتاً در جهت عقلانیت و معنویت حرکت کرده است.

وی افزود:‌ عقلانیتی که بر مبنای ایجاد ارتباط میان نظام علی و معلولی است را هوش مصنوعی می‌تواند محقق کند و اگر هوش مصنوعی بتواند عقلانیت را در جامعه توسعه دهد می‌توان با هدف الهی ظرفیت گسترده‌ای را در جهان توسعه داد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی به هیچ وجه به معنای تعطیل کردن هوش انسان نیست، تصریح کرد:‌ در بستر فضای مجازی ظرفیت‌هایی وجود دارد که اگر بخواهیم با نگرش خود نسبت به آن اقدام کنیم و‌آن را در مسیر الهی قرار دهیم، قطعاً نتایجی منطبق با آن به دست می‌آید.

به گزارش سیتنا، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به سؤال دیگری پیرامون موضوع هوش مصنوعی و لزوم راه‌اندازی ‌هوش مصنوعی ملی خاطرنشان کرد:‌ ستاد علوم و فناوری‌های شناختی که یکی از ستادهای مصوب دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، روی هوش مصنوعی کار می‌کند و دانشگاه تهران نیز چند سالی است که با تعبیه آزمایشگاهی در زمینه هوش مصنوعی فعالیت داشته است.

وی افزود:‌ اخیراً شورای عالی انقلاب فرهنگی در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور در حال بررسی برای تشکیل ستاد هوش مصنوعی در کشور است تا بتوانیم از ظرفیت‌های هوش مصنوعی استفاده کنیم.

دکتر عاملی در تبیین ظرفیت‌های هوش مصنوعی گفت:‌ در کشاورزی هوش مصنوعی ظرفیت دارد جلوی هدر رفت آب را گرفته در استفاده از بذر گیاهان کارآمدی داشته باشد.

وی افزود:‌ امروز نزدیک به دو تریلیون دلار کسب و کار هوش مصنوعی در جهان داریم و با توجه به ظرفیت های توانمند کشور شایسته است که امروزه با استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی جلوتر از مرزهای دانش حرکت کرده در این زمینه به تقویت قابلیت‌های موجود اقدام کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد:‌ آموزش و پرورش در این زمینه نیز می‌تواند کمک به سزایی کند و با ظرفیت قوی موجود در کشور اگر که بتوانیم تمدن‌سازی نوین اسلامی را در بستر هوش مصنوعی مورد توجه قرار دهیم، سازواره‌های قدرتمندی را در آینده پیش رو خواهیم دید.