فضای مجازی بستری که قدرت تغییرات سیاسی دارد!

به گزارش گرداب، با افزایش سرعت اینترنت در چند سال اخیر بسیاری از کاربران به استفاده از شبکه‌های اجتماعی روی آورده‌اند و به نوعی شبکه‌های اجتماعی به عضوی جدانشدنی از زندگی افراد تبدیل شده است. شبکه‌های اجتماعی تا حدی بین مردم جا افتاده است که حتی کاربران شبکه‌های اجتماعی این پلتفرم‌ها را یک منبع خبری می‌دانند و اخبار روز را از این مراجع پیگیری می‌کنند.

شبکه‌های اجتماعی حتی روی زندگی افراد و بسیاری از تصمیمات کاربران نیز تاثیر می‌گذارد، اما در این میان بسیاری از گرایش‌های سیاسی از این فرصت استفاده می‌کنند تا در مراسم‌های مختلفی که مهم‌ترین آن‌ها به انتخابات یا برگزاری تجمعات مردم مربوط می‌شود، جهت دهند.

برگزاری انتخابات امسال ایالات متحده یکی از مهم‌ترین موضوعاتی بود که شبکه‌های اجتماعی مثل توئیتر را درگیر کرد و مسئول این شبکه اجتماعی اعلام کرد برای جلوگیری از هرگونه جهت دهی به کاربران و یا اعلام نتیجه دروغ انتخابات این کشور، محدودیت‌های خاصی را روی پلتفرم خود اعمال کرد. این پلتفرم تا جایی روی قوانین خود پایبند بود که حتی توئیت ترامپ مبنی بر برنده شدنش در انتخابات آمریکا را برچسب گذاری و اعلام کرد که پست منتشر شده از سوی ترامپ فاقد ارزش بوده و وی در حال انتشار دروغ در فضای مجازی است.

بسیاری از منتقدان حوزه شبکه‌های اجتماعی بر این باورند که افرادی که از شبکه‌های اجتماعی به عنوان منابع خبری استفاده می‌کنند غالبا در حباب‌های خبری باقی می‌مانند که این همان جهت دهی شبکه‌های اجتماعی به ذهن کاربران است که حباب نامیده می‌شود. این موضوع می‌تواند یکی از خطرناک‌ترین موضوعات برای هرجامعه‌ای باشد چرا که استفاده کاربران از شبکه‌های اجتماعی به جای رسانه‌های اصلی هر کشور می‌تواند روی بسیاری از موارد که شامل فرهنگ، دین، سیاست، اقتصاد یا حتی نحوه زندگی آن‌ها تاثیر گذار باشد.

اما نباید فواید شبکه‌های اجتماعی را نیز کنار گذاشت چرا که این فضا به محیطی تبدیل شده است که باعث می‌شود کاربران بتوانند بدون واسطه و به طور مستقیم با سیاستمداران کشور خود گفتگو کنند؛ این همان چیزی است که در اصطلاح به آن عدم فیلترینگ رسانه‌ای گفته می‌شود. در کشورهای غربی بسیاری از مشکلات مردم توسط رسانه‌ها فیلتر می‌شود و این موضوع باعث شده بسیاری از شهروندان این کشور به رسانه‌های خود کم اعتماد شوند.

از طرفی نباید فراموش کرد شبکه‌های اجتماعی به محیطی برای انتشار تبلیغات رایگان تبدیل شده است و کاربران می‌توانند حتی طرز تفکر خود را با کاربران به اشتراک بگذارند. این موضوع بر مسائل سیاسی نیز صدق می‌کند و کاربران گرایشات سیاسی خود را در هر کدام از شبکه‌های اجتماعی به یک شکل به اشتراک می‌گذارند و دولتمردان هر کشور به ویژه آمریکا نیز از این موضوع به هر نحوی استفاده می‌کنند تا بتوانند ذهن مردم را به سمت و سوی خود بکشند.

برای مثال شبکه توئیتر برای دونالد ترامپ یکی از مهم‌ترین ابزارها به شمار می‌رود چرا که وی حتی پیش از اعلام رسمی اخبار کشورش از منابع اصلی، آن‌ها را از طریق شبکه‌ اجتماعی خود به اشتراک می‌گذارد، این موضوع در آمریکا بسیار حائز اهمیت است و بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی منتقدان این کشور، برخی روزها توئیت‌های ترامپ به طور کامل اخبار آن روز را تغییر می‌دهد و صفحه توئیتری وی به یکی از مهم‌ترین منابع برای اخبار سیاسی آمریکا تبدیل شده است.

این در حالی است که در شبکه فیسبوک نیز بارها اطلاعات غلطی درباره انتخابات آمریکا منتشر شده بود اما هرگز مدیر عامل این شبکه اجتماعی تصمیم به حذف آن‌ها نگرفت و این موضوع سبب شده است بسیاری از منتقدان بر این باور باشند که فیسبوک با دولت فعلی آمریکا همکاری داشته تا طرز تفکر کاربران را به سمت خود ببرد.

مرکز تحقیقاتی Pew به تازگی آماری از میزان استفاده کاربران آمریکایی از شبکه‌های اجتماعی به عنوان منبع خبری را منتشر کرده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب، LinkedIn، Pinterest، Snapchat و توئیتر مهم‌ترین شبکه‌های مورد استفاده توسط کاربران آمریکا است. با نفوذترین شبکه اجتماعی در بین کاربران این کشور توئیتر است که بر اساس اطلاعات منتشر شده ظاهرا از هر پنج آمریکایی حداقل یک نفر در این شبکه اجتماعی عضو هستند و از آن استفاده می‌کنند.

نباید فراموش کرد که عده زیادی از افراد جهان، همچنان از رسانه‌های قدیمی مثل روزنامه و تلویزیون استفاده می‌کنند که بخش عمده‌ای از آن‌ها افراد مسن و افرادی هستند که توان کار کردن با دستگاه‌های هوشمند را ندارند. گفتنی است بر اساس اطلاعات موجود، تقریبا تمام جوانان زیر ۳۰ سال اخبار روز را از شبکه‌های اجتماعی پیگیری می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین موارد موجود در شبکه‌های اجتماعی به امکان تبلیغ یا همان بیان تفکرات مربوط می‌شود. این موضوع می‌تواند حتی معادلات و هنجارهای سیاسی از پیش تعیین شده در یک کشور را به هم زند. برای مثال در صورت عدم وجود شبکه‌های اجتماعی در ماجرای کشته شدن یک سیاه پوست توسط پلیس آمریکا، ممکن بود این موضوع بدون هیچ واکنشی از سوی شهروندان این کشور مواجه شود اما با وجود فضای مجازی کاربران توانستند با یکدیگر تعامل فکری داشته باشند و از حقوق یک فرد که به ناحق کشته شده بود دفاع کنند از طرفی هم باید گفت رایگان بودن تبلیغات در شبکه‌‌های اجتماعی باعث حضور هر چه بیشتر شهروندان در آن شده است چرا که در صورتی که یک فرد قصد توضیح درباره طرز تفکر خود در تلویزیون را داشته باشد باید تحصیلات عالی داشته باشد اما این موضوع در شبکه‌های اجتماعی صدق نمی‌کند.

 بخش عمده‌ای از کارشناسان علوم سیاسی باورد دارند بهتر است شهروندان هر کشور اخبار مهم آن کشور را از طریق رسانه‌های ملی آن کشور پیگیری کنند چرا که امکان انتشار اخبار دروغ در هر شبکه اجتماعی وجود دارد. علاوه بر این با توجه به چند قطبی شدن بسیاری از کشورها و تشکیل احزاب مختلف سیاسی در هر کشور، بسیاری از منتقدان بر این باورند که هر حزب سیاسی می‌تواند با انتشار اخبار نادرست یا با تفکرات خود، روی ذهن تمام کاربران آن شبکه اجتماعی تاثیر بگذارد و از آنجایی که در این خبر یا پست نمی‌توان درباره مسائل سیاسی یک منطقه حرف زد، انتظار می‌رود ذهن مردم به طور کامل دچار تشویش شود و افراد قدرت تصمیم‌گیری در مسائل سیاسی را نداشته باشند.