ساعت‌ها در يک اتاق خلوت در پشت ميز رايانه نشسته و به دکمه‌هايي که او را به خود فرا مي‌خوانند و به دريچه رنگي‌اي که چهره ديگري از دنيا را به او نشان مي‌دهند، مي‌نگرد...
گرداب- نوجوان و جواني كه کم حوصله است، گوشه‌اي از اتاق به دور از خانواده نشسته و در افکار خود غوطه‌‌ور است؛ دلش مي‌خواهد ساعت تندتر بگذرد و او هر چه زودتر به خلوت اتاقش برگردد، او به دنبال راه فراري از کنار خانواده خود است. ساعت از 3 نيمه شب گذشته، همه اعضاي خانواده، خواب و او تنهاست؛ ساعت‌ها در يک اتاق خلوت، پشت ميز رايانه نشسته و به دکمه‌هايي که او را به خود فرا مي‌خوانند و به دريچه رنگي‌اي که چهره ديگري از دنيا را به او نشان مي‌دهند، مي‌نگرد. او بي‌قرار اين دنياي مجازي است.
جذابيت استفاده از رايانه و اينترنت، نه به خاطر نو بودن آن بلکه به دليل غرق شدن در دريايي از ارتباطات و اطلاعات است. دنيايي رؤيايي که تنها با فشردن چند دکمه به آرامي به آن قدم مي‌گذاريم؛ در اين بين کودکان، نوجوانان و جوانان بيش از هر رده سني ديگري شيفته جست‌و‌جو و برقراري ارتباط با دنياي جديد هستند، ترديدي نيست که ذهن پوياي آنها مستعد گرايش به سوي ناشناخته‌هاست، ناشناخته‌هايي که گاه شناخت آنها به بهاي نابودي و تباهي آنها مي‌انجامد.
اينترنت در سال‌های اخیر به جاذبه‌اي ويژه براي کودکان، جوانان، نوجوانان و حتي بزرگسالان تبديل شده است. جاذبه‌اي که به نسبت کاربري بالا، خطر فراواني را نيز در پي دارد. در اين ميان آگاهي كم والدين، ناتواني آنان از نحوه استفاده فرزندانشان از اينترنت را به همراه دارد، در حقيقت آنها به خوبي نمي‌توانند ارتباطات اينترنتي فرزندانشان را کنترل کنند و اين به نگراني حاد در ميان والدين تبديل شده که در اين بين نقش مؤثر و کارساز مديران و مربيان مدارس را نبايد ناديده گرفت. شناخت و آگاهي از خطرها و آسیب‌هاي ناشي از استفاده اين فضاي مجازي بين نوجوانان و جوانان، نقش اوليا و مربيان مدارس همچنين مشاوران تربيتي در کاهش خطرها و آشنايي والدين در نحوه صحيح و استفاده درست از فضاي مجازي اينترنت به منظور کاهش سوءاستفاده جوانان از اين عدم آگاهي مهم‌ترين محورهاي گزارش پيش روست.
اعتياد به اينترنت
رشد روزافزون کاربران اينترنت در جهان، زندگي انسان‌ها را دگرگون ساخته، از اين ميان طيف وسيعي از کاربران اينترنت در منازل را، کودکان و نوجوانان تشکيل مي‌دهند. اينترنت با جذابيت‌هاي منحصر به فرد خود بسياري از نوجوانان و جوانان جامعه را به خود جذب کرده است.
به اعتقاد جامعه شناسان دو عامل باعث تسلط بيشتر نسل جديد بر دنياي فن‌آوري و اطلاعات ديجيتال است، اول اين که در اين گروه يادگيري رايانه به مسئله‌اي ضروري بدل شده و بدون داشتن تسلط کافي بر رايانه و اينترنت کار و زندگي امکان پذير نيست. عامل دوم اين است که کودکان و نوجوانان نسبت به افراد ميان‌سال از اشتياق و جرئت بيشتري براي کنجکاوي در رايانه و اينترنت برخوردارند و راحت‌تر با پندارها و باورهاي متعارف کنار مي‌آيند.
اينترنت مزايا و امکانات بي‌شماري را فرا روي عموم، به ويژه قشر جوان قرار مي‌دهد و از سوي ديگر داراي تأثيرات منفي بی‌شماری نيز هست که در صورت توجه نکردن به آن، سلامت اين نسل و در نهايت سلامت جامعه به خطر خواهد افتاد.
دکتر احمد حبيبيان جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار ما ضمن اشاره به اين که هنوز بسياري از خانواده‌هايي که امکان دسترسي به اينترنت را براي کودکان و نوجوانان خود فراهم کرده‌اند، تصور صحيحي از خطرهاي اين موضوع ندارند، خاطر نشان مي‌کند: «علت اين امر نا‌آگاهي خانوادههاي ما از خطرهاي بالقوه اينترنت است. تهديدي که از طريق وب متوجه وضعيت فرهنگي خانواده‌هاست و هنوز چنان که بايد شناخته شده نيست.»
اين جامعه‌شناس در ادامه به برخي از اين خطرها اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «اعتياد به اينترنت از مواردي است که بسياري از کاربران را اسير خود مي‌سازد. جذابيت‌هاي خاص اينترنت باعث مي‌شود تا نوجوانان مجذوب آن شده و ساعت‌ها وقت خود را پاي رايانه بگذارند و از ديگر فعاليت‌هاي اجتماعي خود باز بمانند.»
دکتر حبيبيان اضافه مي‌کند: «امروزه وب‌سايت‌هاي غيراخلاقي به معضلی جدي در اينترنت تبدیل شده‌اند. این سايت‌ها با ارائه مطالب و تصاوير غيراخلاقي سلامت رواني جوامع را در معرض خطر قرار داده‌اند. همچنين اتاق‌هاي گفتوگو يا چت‌روم‌ها که بسيار مورد استفاده نوجوانان قرار مي‌گيرد، محل مناسبي براي ملاقات و گفتوگو با ساير کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است. سوءاستفاده بسياري از افراد شياد، سودجو و دشمنان داخلي و خارجي در اين اتاق‌ها صورت مي‌گيرد که از جمله آنها مي‌توان به ارائه اطلاعات نادرست، سوءاستفاده از ديگران، به دام انداختن نوجوانان، جوانان و انحراف فکر و عقيده آنان از طریق برقراري ارتباط با ديگران و گذاشتن قرار ملاقات‌هاي نامشروع و ناشايست اشاره کرد.»
اين استاد دانشگاه با اشاره به امکان گمنامي در اينترنت، تصريح مي‌کند: «اين مسئله باعث مي‌شود تا برخي افراد به ارائه اطلاعات نادرست به ديگران و گمراه کردن آنها بپردازند. ضمن اين که آشنايي و شناخت افراد در اينترنت و دنياي مجازي سطحی و عمیق نيست. اين نوع ارتباط فاقد مشخصه‌هايي همانند مجاورت مادي، تماس منظم، اثرگذاري عميق و تبادل اطلاعات درباره بافت اجتماعي است.»
وی در ادامه با اشاره به اين که کودکان نسل امروز با طرز کار وسايلي که راهي بازار مي‌شوند، آشنا شده و به راحتي طرز کار آنها را فرا مي‌گیرند، تاکید می‌کند: «نسل آينده، نسلي است که با رايانه، اينترنت و ديگر فن‌آوري‌هاي نوين ارتباطي بزرگ و به شدت به آنها وابسته می‌شود، لذا والدين و برنامه‌ريزان بخش‌هاي مختلف فرهنگي و آموزشي از هم اکنون باید به فکر چاره انديشي در خصوص اثرهاي منفي اين فن‌آوري باشند که مهم‌ترين کار، آگاهي‌دهي و اطلاع رساني والدين در زمينه استفاده از اينترنت و رايانه است. همچنين وظيفه اوليا و مربيان مدارس در اين ميان نيز از اهميت بالايي برخوردار است.»
ابزار در ذات خود نه مثبت‌اند نه منفي
بستر اينترنت يک بستر ابزاري است و ابزار در ذات خود نه مثبت‌اند و نه منفي. ما به واسطه استفاده از آن ابزار، براي آنها ارزش گذاري مي‌کنيم.
دکتر محمدرضا کرمي مسئول ساماندهي مرکز جوانان در گفتوگو با گزار‌شگر ما با اشاره به اين که اينترنت پر از مطالب قابل استفاده است، اظهار می‌کند: «برخی مطالب در اينترنت في نفسه ارزش خاصي ندارند، ارزش گذاري آن به نحوه استفاده آنها برمي‌گردد. شايد يك مطلب در اينترنت با شرايط سني نوجوان و جوان متناسب نبوده و براي او مضر باشد، اما همان مطلب نه تنها براي يک فرد ديگر مضر نيست، بلکه مفيد هم واقع مي شود.»
وي مي‌گويد: «سطح بندي دسترسي به اينترنت، كمبود جدي است که ما در كشور با آن مواجه هستيم و اگر متوليان فرهنگي بخواهند اين بسته و فضاي مجازي به خوبي و در جهت مثبت در اختيار کاربران و به خصوص نسل نوجوان و جوان قرار گيرد، بايد به سراغ توليد و تهيه برنامه‌هاي متناسب با هر سن و هر فرد بروند و آن را طراحي کنند. به عنوان مثال براي دانش آموزان مقطع دبيرستان كه سطحي از معلومات و دانش را آموخته‌اند، نياز به مقداري سرگرمي، بازي و مطالب علمي روز و جامعه شناسي است و باید خوراک‌هاي فرهنگي لازم در اختيار آنها قرار گيرد.»
وي يکي از دلايل انحراف نوجوانان و جوانان در اينترنت را دسترسي به مطالبي که متناسب با سن آنها نیست، ذکر مي‌کند و مي‌گويد: «البته اين مسئله منافاتي با انحرافي بودن مطالب در اينترنت ندارد، اما خطر اطلاعات غلط و ناسالم خيلي بيشتر از اطلاعات انحرافي است، چون خط مشي ذاتي اطلاعات غلط بر همگان روشن است. افرادي که به وب‌سايت‌هاي انحرافي سَرَك مي‌كشند، با علم به غلط بودن حرکت خود، اين کار را انجام مي‌دهند. اما افرادي که ناآگاهانه به این سایت‌ها هدایت می‌شوند و يا نوجوان و جواني که از روي کنجکاوي اطلاعات ناقص خود را تکميل مي‌کند، اگر در فضاي صحيح و درست قرار گيرد، هرگز خطري او را تهديد نمي‌کند.»
دکتر کرمي با اشاره به اين که مسئولان فرهنگي باید به فراخور نیاز مخاطب در اينترنت به تولید محتوا بپردازند، مي‌گويد: «به طور قطع خانواده‌ها و جوانان نيز از اين پايگاه‌ها استقبال خواهند کرد، نمونه موفق اين نوع پايگاه اينترنتي، وب‌سايت (تبيان) است که مخاطب بسيار بالايي دارد و براي همگان هم قابل دسترسي است.»
وي در ادامه به نقش مؤثر مربيان تربيتي و اولياي مدارس در آشنايي نوجوان و جوانان با فضاي اينترنت و نحوه صحيح استفاده از آن اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «اولين قدم، آشنايي کامل مربيان تربيتي با فضاي اينترنت است و در اين ميان شاهد آن هستيم که دانش‌آموزان هميشه چند قدم از مربيان خود جلوتر هستند. دوستان و همکاران فرهنگي باید سايت‌هاي مفيد را شناسايي کرده و اشراف کامل به اين فضاي مجازي داشته باشند تا در قدم بعدي بتوانند به عنوان مشاور و معلم راهنما، نقش تربيتي خود را به خوبي ايفا کند.»
وي مي‌گويد: «متأسفانه برخي از نيروهاي آموزش و پرورش در عرصه تربيتي، از سايت‌هاي مستهجن آگاهي نداشته و حتي اطلاعات ابتدايي نيز از فيس بوک و چت‌روم‌ها ندارند که اين خود آغاز انحراف است و چون از موضوع فارغ هستند نمي‌توانند مشاور خوبي هم باشند، لذا قدم اول، بالا بردن ميزان آگاهي خود مربيان از فضاي اينترنت و سپس اطلاع‌رساني در بين دانش‌آموزان و خانوادههاي آنان است. ضمن اين که برخورد خشن در اين مورد به هيچ وجه کارساز نيست.»
دکتر کرمي مي‌گويد: «راه درست، معرفي خطرها و آسيب‌هايي است که از اين وب‌سايت‌ها به وجود مي‌آيد. به عنوان مثال بيان دوستي‌هايي که تبديل به خيانت و هزاران خطاي ديگر مي‌شود، نتيجه مثبتي را به دنبال دارد. ضمن اين که اوليا و مربيان مدارس بايد بدين نكته واقف باشند که فهم و اطلاعات دانش‌آموزان بسيار بالاست و برخوردهاي خشن هرگز کارساز نيست، بلکه بالا بردن سطح آگاهي خود مربيان به طور قطع نتيجه بهتري در تربيت نسل جوان به دنبال دارد.»
نوجوانان از والدين و مربيان خود جلو هستند
معاون سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان کشور، مي‌گويد: «خواسته و ناخواسته جامعه ما به سوي استفاده از اينترنت پيش مي‌رود و در هر خانه‌اي يک رايانه وجود دارد، تا اينجا مشکلي نيست. اما نقطه ضعفي که در اينجا به چشم مي‌خورد اين است که نوجوانان در استفاده از رايانه از پدر و مادرهاي خود بسيار جلوتر هستند و هزاران تأسف اين که آنها به دلايل توانمندي بالا در استفاده از اينترنت و یا ارتباطات اینترنتی با افراد مطلع به راحتي فيلترها را دور مي‌زنند.»
مهندس غلامرضا عسگري با بيان این مطلب به اقدام‌ها و کارهاي صورت گرفته در انجمن اوليا و مربيان کشور براي آشنايي خانواده‌ها با اينترنت و نحوه برخورد صحيح مربيان تربيتي با دانش‌آموزان و نسل جديد و آينده‌ساز کشور، مي‌گويد: «در اين مرکز از پتانسيل 20 هزار (مدرس آموزش خانواده) جهت آشنايي اوليا در سراسر کشور با برنامه‌ها و مسائل روز جامعه از جمله اينترنت و کاربردهاي رايانه استفاده شده و اميد است تا مهر سال آينده اين تعداد به 25 هزار نفر برسد.»
وي مي‌گويد: «اين مدرسين خانواده، آموزش‌هاي لازم را در کلاس‌هاي آموزشي کسب کرده و جهت هماهنگي با خانواده‌ها از هيچ کوششي فروگذار نمي‌كنند. ضمن اين که مدرسان آموزش خانواده با داشتن گواهينامه و کارت مخصوص از سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان اجازه فعاليت دارند. همچنين خوشبختانه در سرفصل جديد سازمان بحث اينترنت و فضاي مجازي هم اضافه شده و چگونگي استفاده مثبت و منفي از رايانه جزء محورهاي مهم ما قرار گرفته و مهم‌ترين هدف، آگاهي دادن به خانواده‌هاست.»
وی با اظهار تأسف از اين که پل ارتباطي بين خانه و مدرسه پل چوبي و سستي است، خاطر نشان مي‌کند: «اميد است با تلاش‌هاي همکاران ما و ياري رساندن والدين، شاهد مستحكم‌تر شدن اين پل ارتباطي باشيم تا بتوانيم مربيان را در کنار والدين در جهت تربيت موفق‌تر نسل آينده قرار دهيم.»
وي با اشاره به اين که 154 مرکز راهنمايي مشاوره در سراسر کشور براي خانواده‌ها و رسيدگي به مشکلات تربيتي فرزندان آنها داير است، مي‌گويد: «طبق تحقيقات سازمان ملل، خانواده‌ها به اين مراکز اعتماد زيادي دارند و ما در همين جا از والدين دعوت مي‌کنيم جهت حل مشکلات فرزندان خود به اين مراکز مراجعه کرده و اطلاعات لازم را در زمينه نحوه برخورد با نوجوانان و جوانان و چگونگي استفاده از رايانه و اينترنت بالا ببرند.»
مهندس عسگري در ادامه به ديگر فعاليت‌هاي جنبي سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان جهت آگاهي بخشي خانواده‌ها با مسائل روز جامعه اشاره مي‌کند و مي‌افزايد: «چاپ ماهانه 320 هزار نسخه (نشريه پيوند) در سراسر کشور، وجود 100 هزار انجمن اوليا و مربيان با 5 تا 9 نفر عضو، ساخت يک فيلم مستند در هفته پيوند به منظور آشنايي خانواده‌ها با عملکرد سازمان و برقراري ارتباط قوي‌تر والدين با انجمن، چاپ 20 عنوان کتاب هر عنوان در 3 تا 4 هزار تيراژ از ديگر فعاليت‌هاي سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان است. اين سازمان پتانسيل تخصصي فراواني در جهت سرويس‌دهي به خانواده‌ها در درون خود ايجاد نموده و اين امر در صورتي محقق مي‌شود که خانواده‌ها همکاري خود را با انجمن اوليا و مربيان مدارس فرزندانشان بيشتر کنند و نظارت مؤثرتري بر عملکرد فرزندان خود داشته باشند و فضاي مجازي را تهديدي جدي براي فرزندان خود به حساب آورند که ارتباط قوي‌تر مدرسه، اوليا و مربيان در کاهش و جلوگيري از آسيب‌هاي اجتماعي در خانواده‌ها، مؤثر و سازنده خواهد بود.»
م. خيرانديش
جذابيت استفاده از رايانه و اينترنت، نه به خاطر نو بودن آن بلکه به دليل غرق شدن در دريايي از ارتباطات و اطلاعات است. دنيايي رؤيايي که تنها با فشردن چند دکمه به آرامي به آن قدم مي‌گذاريم؛ در اين بين کودکان، نوجوانان و جوانان بيش از هر رده سني ديگري شيفته جست‌و‌جو و برقراري ارتباط با دنياي جديد هستند، ترديدي نيست که ذهن پوياي آنها مستعد گرايش به سوي ناشناخته‌هاست، ناشناخته‌هايي که گاه شناخت آنها به بهاي نابودي و تباهي آنها مي‌انجامد.
اينترنت در سال‌های اخیر به جاذبه‌اي ويژه براي کودکان، جوانان، نوجوانان و حتي بزرگسالان تبديل شده است. جاذبه‌اي که به نسبت کاربري بالا، خطر فراواني را نيز در پي دارد. در اين ميان آگاهي كم والدين، ناتواني آنان از نحوه استفاده فرزندانشان از اينترنت را به همراه دارد، در حقيقت آنها به خوبي نمي‌توانند ارتباطات اينترنتي فرزندانشان را کنترل کنند و اين به نگراني حاد در ميان والدين تبديل شده که در اين بين نقش مؤثر و کارساز مديران و مربيان مدارس را نبايد ناديده گرفت. شناخت و آگاهي از خطرها و آسیب‌هاي ناشي از استفاده اين فضاي مجازي بين نوجوانان و جوانان، نقش اوليا و مربيان مدارس همچنين مشاوران تربيتي در کاهش خطرها و آشنايي والدين در نحوه صحيح و استفاده درست از فضاي مجازي اينترنت به منظور کاهش سوءاستفاده جوانان از اين عدم آگاهي مهم‌ترين محورهاي گزارش پيش روست.
اعتياد به اينترنت
رشد روزافزون کاربران اينترنت در جهان، زندگي انسان‌ها را دگرگون ساخته، از اين ميان طيف وسيعي از کاربران اينترنت در منازل را، کودکان و نوجوانان تشکيل مي‌دهند. اينترنت با جذابيت‌هاي منحصر به فرد خود بسياري از نوجوانان و جوانان جامعه را به خود جذب کرده است.
به اعتقاد جامعه شناسان دو عامل باعث تسلط بيشتر نسل جديد بر دنياي فن‌آوري و اطلاعات ديجيتال است، اول اين که در اين گروه يادگيري رايانه به مسئله‌اي ضروري بدل شده و بدون داشتن تسلط کافي بر رايانه و اينترنت کار و زندگي امکان پذير نيست. عامل دوم اين است که کودکان و نوجوانان نسبت به افراد ميان‌سال از اشتياق و جرئت بيشتري براي کنجکاوي در رايانه و اينترنت برخوردارند و راحت‌تر با پندارها و باورهاي متعارف کنار مي‌آيند.
اينترنت مزايا و امکانات بي‌شماري را فرا روي عموم، به ويژه قشر جوان قرار مي‌دهد و از سوي ديگر داراي تأثيرات منفي بی‌شماری نيز هست که در صورت توجه نکردن به آن، سلامت اين نسل و در نهايت سلامت جامعه به خطر خواهد افتاد.
دکتر احمد حبيبيان جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار ما ضمن اشاره به اين که هنوز بسياري از خانواده‌هايي که امکان دسترسي به اينترنت را براي کودکان و نوجوانان خود فراهم کرده‌اند، تصور صحيحي از خطرهاي اين موضوع ندارند، خاطر نشان مي‌کند: «علت اين امر نا‌آگاهي خانوادههاي ما از خطرهاي بالقوه اينترنت است. تهديدي که از طريق وب متوجه وضعيت فرهنگي خانواده‌هاست و هنوز چنان که بايد شناخته شده نيست.»
اين جامعه‌شناس در ادامه به برخي از اين خطرها اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «اعتياد به اينترنت از مواردي است که بسياري از کاربران را اسير خود مي‌سازد. جذابيت‌هاي خاص اينترنت باعث مي‌شود تا نوجوانان مجذوب آن شده و ساعت‌ها وقت خود را پاي رايانه بگذارند و از ديگر فعاليت‌هاي اجتماعي خود باز بمانند.»
دکتر حبيبيان اضافه مي‌کند: «امروزه وب‌سايت‌هاي غيراخلاقي به معضلی جدي در اينترنت تبدیل شده‌اند. این سايت‌ها با ارائه مطالب و تصاوير غيراخلاقي سلامت رواني جوامع را در معرض خطر قرار داده‌اند. همچنين اتاق‌هاي گفتوگو يا چت‌روم‌ها که بسيار مورد استفاده نوجوانان قرار مي‌گيرد، محل مناسبي براي ملاقات و گفتوگو با ساير کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است. سوءاستفاده بسياري از افراد شياد، سودجو و دشمنان داخلي و خارجي در اين اتاق‌ها صورت مي‌گيرد که از جمله آنها مي‌توان به ارائه اطلاعات نادرست، سوءاستفاده از ديگران، به دام انداختن نوجوانان، جوانان و انحراف فکر و عقيده آنان از طریق برقراري ارتباط با ديگران و گذاشتن قرار ملاقات‌هاي نامشروع و ناشايست اشاره کرد.»
اين استاد دانشگاه با اشاره به امکان گمنامي در اينترنت، تصريح مي‌کند: «اين مسئله باعث مي‌شود تا برخي افراد به ارائه اطلاعات نادرست به ديگران و گمراه کردن آنها بپردازند. ضمن اين که آشنايي و شناخت افراد در اينترنت و دنياي مجازي سطحی و عمیق نيست. اين نوع ارتباط فاقد مشخصه‌هايي همانند مجاورت مادي، تماس منظم، اثرگذاري عميق و تبادل اطلاعات درباره بافت اجتماعي است.»
وی در ادامه با اشاره به اين که کودکان نسل امروز با طرز کار وسايلي که راهي بازار مي‌شوند، آشنا شده و به راحتي طرز کار آنها را فرا مي‌گیرند، تاکید می‌کند: «نسل آينده، نسلي است که با رايانه، اينترنت و ديگر فن‌آوري‌هاي نوين ارتباطي بزرگ و به شدت به آنها وابسته می‌شود، لذا والدين و برنامه‌ريزان بخش‌هاي مختلف فرهنگي و آموزشي از هم اکنون باید به فکر چاره انديشي در خصوص اثرهاي منفي اين فن‌آوري باشند که مهم‌ترين کار، آگاهي‌دهي و اطلاع رساني والدين در زمينه استفاده از اينترنت و رايانه است. همچنين وظيفه اوليا و مربيان مدارس در اين ميان نيز از اهميت بالايي برخوردار است.»
ابزار در ذات خود نه مثبت‌اند نه منفي
بستر اينترنت يک بستر ابزاري است و ابزار در ذات خود نه مثبت‌اند و نه منفي. ما به واسطه استفاده از آن ابزار، براي آنها ارزش گذاري مي‌کنيم.
دکتر محمدرضا کرمي مسئول ساماندهي مرکز جوانان در گفتوگو با گزار‌شگر ما با اشاره به اين که اينترنت پر از مطالب قابل استفاده است، اظهار می‌کند: «برخی مطالب در اينترنت في نفسه ارزش خاصي ندارند، ارزش گذاري آن به نحوه استفاده آنها برمي‌گردد. شايد يك مطلب در اينترنت با شرايط سني نوجوان و جوان متناسب نبوده و براي او مضر باشد، اما همان مطلب نه تنها براي يک فرد ديگر مضر نيست، بلکه مفيد هم واقع مي شود.»
وي مي‌گويد: «سطح بندي دسترسي به اينترنت، كمبود جدي است که ما در كشور با آن مواجه هستيم و اگر متوليان فرهنگي بخواهند اين بسته و فضاي مجازي به خوبي و در جهت مثبت در اختيار کاربران و به خصوص نسل نوجوان و جوان قرار گيرد، بايد به سراغ توليد و تهيه برنامه‌هاي متناسب با هر سن و هر فرد بروند و آن را طراحي کنند. به عنوان مثال براي دانش آموزان مقطع دبيرستان كه سطحي از معلومات و دانش را آموخته‌اند، نياز به مقداري سرگرمي، بازي و مطالب علمي روز و جامعه شناسي است و باید خوراک‌هاي فرهنگي لازم در اختيار آنها قرار گيرد.»
وي يکي از دلايل انحراف نوجوانان و جوانان در اينترنت را دسترسي به مطالبي که متناسب با سن آنها نیست، ذکر مي‌کند و مي‌گويد: «البته اين مسئله منافاتي با انحرافي بودن مطالب در اينترنت ندارد، اما خطر اطلاعات غلط و ناسالم خيلي بيشتر از اطلاعات انحرافي است، چون خط مشي ذاتي اطلاعات غلط بر همگان روشن است. افرادي که به وب‌سايت‌هاي انحرافي سَرَك مي‌كشند، با علم به غلط بودن حرکت خود، اين کار را انجام مي‌دهند. اما افرادي که ناآگاهانه به این سایت‌ها هدایت می‌شوند و يا نوجوان و جواني که از روي کنجکاوي اطلاعات ناقص خود را تکميل مي‌کند، اگر در فضاي صحيح و درست قرار گيرد، هرگز خطري او را تهديد نمي‌کند.»
دکتر کرمي با اشاره به اين که مسئولان فرهنگي باید به فراخور نیاز مخاطب در اينترنت به تولید محتوا بپردازند، مي‌گويد: «به طور قطع خانواده‌ها و جوانان نيز از اين پايگاه‌ها استقبال خواهند کرد، نمونه موفق اين نوع پايگاه اينترنتي، وب‌سايت (تبيان) است که مخاطب بسيار بالايي دارد و براي همگان هم قابل دسترسي است.»
وي در ادامه به نقش مؤثر مربيان تربيتي و اولياي مدارس در آشنايي نوجوان و جوانان با فضاي اينترنت و نحوه صحيح استفاده از آن اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «اولين قدم، آشنايي کامل مربيان تربيتي با فضاي اينترنت است و در اين ميان شاهد آن هستيم که دانش‌آموزان هميشه چند قدم از مربيان خود جلوتر هستند. دوستان و همکاران فرهنگي باید سايت‌هاي مفيد را شناسايي کرده و اشراف کامل به اين فضاي مجازي داشته باشند تا در قدم بعدي بتوانند به عنوان مشاور و معلم راهنما، نقش تربيتي خود را به خوبي ايفا کند.»
وي مي‌گويد: «متأسفانه برخي از نيروهاي آموزش و پرورش در عرصه تربيتي، از سايت‌هاي مستهجن آگاهي نداشته و حتي اطلاعات ابتدايي نيز از فيس بوک و چت‌روم‌ها ندارند که اين خود آغاز انحراف است و چون از موضوع فارغ هستند نمي‌توانند مشاور خوبي هم باشند، لذا قدم اول، بالا بردن ميزان آگاهي خود مربيان از فضاي اينترنت و سپس اطلاع‌رساني در بين دانش‌آموزان و خانوادههاي آنان است. ضمن اين که برخورد خشن در اين مورد به هيچ وجه کارساز نيست.»
دکتر کرمي مي‌گويد: «راه درست، معرفي خطرها و آسيب‌هايي است که از اين وب‌سايت‌ها به وجود مي‌آيد. به عنوان مثال بيان دوستي‌هايي که تبديل به خيانت و هزاران خطاي ديگر مي‌شود، نتيجه مثبتي را به دنبال دارد. ضمن اين که اوليا و مربيان مدارس بايد بدين نكته واقف باشند که فهم و اطلاعات دانش‌آموزان بسيار بالاست و برخوردهاي خشن هرگز کارساز نيست، بلکه بالا بردن سطح آگاهي خود مربيان به طور قطع نتيجه بهتري در تربيت نسل جوان به دنبال دارد.»
نوجوانان از والدين و مربيان خود جلو هستند
معاون سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان کشور، مي‌گويد: «خواسته و ناخواسته جامعه ما به سوي استفاده از اينترنت پيش مي‌رود و در هر خانه‌اي يک رايانه وجود دارد، تا اينجا مشکلي نيست. اما نقطه ضعفي که در اينجا به چشم مي‌خورد اين است که نوجوانان در استفاده از رايانه از پدر و مادرهاي خود بسيار جلوتر هستند و هزاران تأسف اين که آنها به دلايل توانمندي بالا در استفاده از اينترنت و یا ارتباطات اینترنتی با افراد مطلع به راحتي فيلترها را دور مي‌زنند.»
مهندس غلامرضا عسگري با بيان این مطلب به اقدام‌ها و کارهاي صورت گرفته در انجمن اوليا و مربيان کشور براي آشنايي خانواده‌ها با اينترنت و نحوه برخورد صحيح مربيان تربيتي با دانش‌آموزان و نسل جديد و آينده‌ساز کشور، مي‌گويد: «در اين مرکز از پتانسيل 20 هزار (مدرس آموزش خانواده) جهت آشنايي اوليا در سراسر کشور با برنامه‌ها و مسائل روز جامعه از جمله اينترنت و کاربردهاي رايانه استفاده شده و اميد است تا مهر سال آينده اين تعداد به 25 هزار نفر برسد.»
وي مي‌گويد: «اين مدرسين خانواده، آموزش‌هاي لازم را در کلاس‌هاي آموزشي کسب کرده و جهت هماهنگي با خانواده‌ها از هيچ کوششي فروگذار نمي‌كنند. ضمن اين که مدرسان آموزش خانواده با داشتن گواهينامه و کارت مخصوص از سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان اجازه فعاليت دارند. همچنين خوشبختانه در سرفصل جديد سازمان بحث اينترنت و فضاي مجازي هم اضافه شده و چگونگي استفاده مثبت و منفي از رايانه جزء محورهاي مهم ما قرار گرفته و مهم‌ترين هدف، آگاهي دادن به خانواده‌هاست.»
وی با اظهار تأسف از اين که پل ارتباطي بين خانه و مدرسه پل چوبي و سستي است، خاطر نشان مي‌کند: «اميد است با تلاش‌هاي همکاران ما و ياري رساندن والدين، شاهد مستحكم‌تر شدن اين پل ارتباطي باشيم تا بتوانيم مربيان را در کنار والدين در جهت تربيت موفق‌تر نسل آينده قرار دهيم.»
وي با اشاره به اين که 154 مرکز راهنمايي مشاوره در سراسر کشور براي خانواده‌ها و رسيدگي به مشکلات تربيتي فرزندان آنها داير است، مي‌گويد: «طبق تحقيقات سازمان ملل، خانواده‌ها به اين مراکز اعتماد زيادي دارند و ما در همين جا از والدين دعوت مي‌کنيم جهت حل مشکلات فرزندان خود به اين مراکز مراجعه کرده و اطلاعات لازم را در زمينه نحوه برخورد با نوجوانان و جوانان و چگونگي استفاده از رايانه و اينترنت بالا ببرند.»
مهندس عسگري در ادامه به ديگر فعاليت‌هاي جنبي سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان جهت آگاهي بخشي خانواده‌ها با مسائل روز جامعه اشاره مي‌کند و مي‌افزايد: «چاپ ماهانه 320 هزار نسخه (نشريه پيوند) در سراسر کشور، وجود 100 هزار انجمن اوليا و مربيان با 5 تا 9 نفر عضو، ساخت يک فيلم مستند در هفته پيوند به منظور آشنايي خانواده‌ها با عملکرد سازمان و برقراري ارتباط قوي‌تر والدين با انجمن، چاپ 20 عنوان کتاب هر عنوان در 3 تا 4 هزار تيراژ از ديگر فعاليت‌هاي سازمان مرکزي انجمن اوليا و مربيان است. اين سازمان پتانسيل تخصصي فراواني در جهت سرويس‌دهي به خانواده‌ها در درون خود ايجاد نموده و اين امر در صورتي محقق مي‌شود که خانواده‌ها همکاري خود را با انجمن اوليا و مربيان مدارس فرزندانشان بيشتر کنند و نظارت مؤثرتري بر عملکرد فرزندان خود داشته باشند و فضاي مجازي را تهديدي جدي براي فرزندان خود به حساب آورند که ارتباط قوي‌تر مدرسه، اوليا و مربيان در کاهش و جلوگيري از آسيب‌هاي اجتماعي در خانواده‌ها، مؤثر و سازنده خواهد بود.»
م. خيرانديش