توسعه بلاکچین در صنعت غذا از برپایی روز پیتزای بیتکوین آغاز شد و اکنون به سمت متاورس در حرکت است.
به گزارش گرداب، متاورس (فراجهان) در مرحله‌ی بسیار نوپایی است، بنابراین پیش‌بینی آینده آن دشوار است. در حال حاضر، به نظر می‌رسد بسیار شبیه به چیزی است که صنعت بازی، رسانههای اجتماعی و دیگر صنایع را به هم پیوند می‌دهد.
زندگی روزمره‌ی متاورس در مراحل اولیه احتمالا به ارائه‌ی اتاق‌های مجازی خلاصه شود که در آن می‌توانید با افراد دیگر ارتباط برقرار کنید؛ اما پس از پیشرفت‌های احتمالی بعدی، میتواند فصلی دیگر در رسانههای اجتماعی باشد که امکان تعامل مجازی بین مردم کشورها و قاره‌ها را فراهم میکند. از طرفی این پدیده تقریبا برای تمام صنایعی که مصرف‌کننده با آنها روبرو است، پیامدهای بزرگی دارد.
در حال حاضر تنوع مشاغل، افراد و نهادهایی که بالقوه میتوانند در متاورس فعالیت کنند، در حال افزایش است. مد و لباس‌های دیجیتال در خط مقدم متاورس بوده است. طراحان همچنین در حال ورود به حوزه‌ی جدید ان‌اف‌تی‌ها هستند. ان‌اف‌تی‌ها توکن‌های غیرقابل تعویض هستند که به وسیله‌ی آنها می‌توان مالکیت اشیای دیجیتال منحصر‌به‌فرد مانند نقاشی‌ها یا انیمیشن‌ها را از آن خود کرد.
کریستینا ووتن، معاون مشارکت در پلتفرم بازی روبلاکس (Roblox) در این باره می‌گوید: «متاورس نشان‌دهنده‌ی فرصتی بزرگ برای برندهایی است که زودتر وارد می‌شوند و میتوانند حضور دائمی در مقیاس واقعی جهانی را ایجاد کنند».
در طول تعطیلات هالووین، فست‌فود زنجیره‌ای مکزیکی چیپوتله (Chipotle) یک رستوران فست‌فود مجازی در روبلاکس افتتاح کرد که در نوع خود اولین نمونه بود. این برند کوپن‌هایی را برای دریافت یک وعده‌ی غذای رایگان در یک رستوران واقعی ارائه میداد.
صنایع غذایی و ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال و صنایع غذایی ممکن است چندان به هم نزدیک به نظر نرسند و به اعتقاد بسیاری از افراد نتوان ارتباط مستقیمی بین این دو صنعت متصور شد؛ اما با بازگشت به اولین روزهای کریپتو، اولین مورد استفاده از بیتکوین (BTC) در دنیای واقعی مربوط به مواد غذایی بود. در 22 می 2010، لازلو هانیچ اولین تراکنش تجاری ثبت شده بر پایه‌ی بیتکوین را انجام داد و دو پیتزای پاپاجان را به مبلغ 10000 بیتکوین خریداری کرد.
از آن پس توجهات به سمت ارتباط پنهان بین این دو صنعت جلب شد. آن روز اکنون در تقویم ارز دیجیتال به عنوان روز پیتزای بیتکوین ثبت شده است. این رویداد به خودی خود به یک جشن سالانه تبدیل شده است که رستورانهای زنجیره‌ای و شرکت‌های رمزنگاری به طور یکسان از این مناسبت به عنوان فرصتی برای بازاریابی استفاده می‌کنند. با این اوصاف، روز پیتزای بیتکوین علاوه بر این که بیتکوین را به عنوان یک وسیله‌ی مبادله‌ای معرفی کرد، همچنین سرآغازی شد بر رابطه‌ی بین کریپتو با بخش غذا؛ رابطه‌ای که شروع به شکوفایی کرده و قرار است با تصاحب وب۳ و متاورس بیشتر تقویت شود.
علیرغم روز پیتزای بیتکوین، به نظر می‌رسد دنیای ارزهای دیجیتال همیشه از مدهای مرتبط با غذا استقبال می‌کرده است.
با نگاهی اجمالی به فهرستی از رمزارزها، نمونه‌های زیادی از نشانه‌های آشپزی، از جمله بیکن‌بیتکوین (Baconbitcoin)، آنینکوین (Onioncoin)، پیتزاکوین (Pizzacoin) و باربیکیوکوین (Barbequecoin) را در میان آنها خواهید دید.
مانند بسیاری از پروژه‌هایی که در باند عرضه‌ی اولیه‌ی سکه (ICO) انباشته می‌شوند، این‌ها معمولا توکن‌هایی هستند که هیچ فناوری اساسی‌ای برای پشتیبانی از آنها وجود ندارد. با این حال، ظهور عصر دیفای، دسته‌ی جدیدی از پروتکل‌های مرتبط با مواد غذایی را آغاز کرد که بسیاری از آنها تا به امروز پیشرفت کرده‌اند سوشی‌سواپ (SushiSwap) و پنکیکسواپ (PancakeSwap) واضح‌ترین نمونه‌های این دسته از پروتکل‌ها هستند.
پلتفرم پنکیکسواپ یکی از پروتکل‌های دیفای با پس‌زمینه‌ی غذا و خوراکی است که به نوعی مشابه با پلتفرم سوشی‌سواپ در بلاکچین اتریوم است. رمز ارز کیک (CAKE) یک توکن ابزاری بومی در صرافی پنکیکسواپ است که در زمینه‌های مختلفی به‌کار می‌رود. توکن‌های کیک را یا می‌توان در مزارع زراعت بازده و یا استخرهای استیک سیروپ (Syrup) به دست آورد، یا می‌توان در قرعه‌کشی پنکیکسواپ برنده شد و یا از صرافی خریداری کرد.
به غیر از این نام‌ها، در طول سال‌ها بین عرضه‌ی اولیه‌ی سکه و بازار صعودی سال 2021، پیشرفت‌های زیادی در زمینه همگرایی بلاکچین، کریپتو و صنایع غذایی وجود داشته است. قابلیت ردیابی مواد غذایی، یکی از زمینه‌هایی است که مشخص شده برای ارتباط با بلاکچین آماده است. راهکار‌هایی مانند آی‌بی‌‌ام فودتراست (IBM Food Trust) اغلب با مواد غذایی مانند نستله و کارفور مرتبط است، اما این شرکت همچنین با زنجیره‌ای از رستورانهای غذاهای دریایی در کالیفرنیا همکاری کرده است تا شفافیت بیشتری را در مورد منشأ و نحوه‌ی برخورد آیتم‌های منوی خود قبل از رسیدن به جدول فراهم کند.
با این حال، بلاکچین و ارزهای رمزنگاری شده در حوزه‌ی ارتباط با مشتری نیز برای صنعت خدمات غذایی به وجود می‌آیند. طی سال‌های اخیر و به ویژه از زمان پاندمی کووید-۱۹، رستوران‌ها به لطف تسلط روزافزون پلتفرم‌های سفارش آنلاین غذا مانند اوبر ایتس (Uber Eats)، به‌طور فزایندهای از مشتریان خود فاصله گرفته‌اند. جای تعجب نیست زیرا مدل این پلتفرم قبلا صنایع را از حمل و نقل خصوصی (Uber) تا هتل‌ها (Airbnb) و موسیقی (Spotify) تغییر داده بود.
مدل پلتفرمی که در زمینه‌ی رستوران اعمال میشود، به این معنی است که شرکت‌های فناوری، تمام مسائل مربوط به ارتباط با مشتری از جمله فرآیند پرداخت، مدیریت داده‌ها و تدابیر مرتبط با وفاداری مشتری را در دست می‌گیرند.
اپراتورهای مواد غذایی در پس‌زمینه مشغول به کارند تا فقط محصول آنها در میان محصولات دیگر بیش از همه برای مصرف‌کننده قابل مشاهده باشد. به این ترتیب، اپراتورهای مواد غذایی در متاورس، با همان مشکلاتی دست به گریبانند که در بازار آزاد وجود دارد.
بازگرداندن تعادل
بلاکچین و کریپتو اکنون به طور فزایندهای قادر به بازگرداندن تعادل با تسهیل ارتباط مستقیم بین رستوران‌ها و مشتریان خود هستند. یک بازار مبتنی بر بلاکچین برای اپراتورهای مواد غذایی، فروشگاهی مشابه و کاربرپسند را برای یافتن انواع منوها فراهم میکند، اما به مشتری و رستوران‌دار اجازه می‌دهد آزادانه با هم تعامل داشته باشند و تاجران از استقلال کامل بر روی منوها، قیمت‌ها و شرایط خود برخوردار باشند. این بدان معناست که مصرف‌کنندگان مستقیما هزینه را به بازرگانان پرداخت می‌کنند، بدون اینکه از سوی شخص ثالث ناظری تحت کنترل باشند. در عوض، اشخاص ثالث به عنوان ارائه‌دهندگان زیرساخت برای رستوران‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی عمل می‌کنند و به آنها ابزاری میدهند تا فروشگاه آنلاین خود را بر اساس شایستگی خود راه‌اندازی کنند.
با این حال، این اکوسیستم در حال حاضر هنوز از تمام قابلیت‌ها و پتانسیل‌های خود استفاده نکرده است و این مسئله با افزایش سرعت انتقال به متاورس، خودش را نشان خواهد داد.
صنایع غذایی در متاورس
غذا در متاورس؟ مطمئناً در متاورس جایی برای فعالیت‌هایی مانند غذا خوردن واقعی وجود ندارد. مصرف دیجیتال محدودیت‌هایی دارد. همه‌ی ما می‌دانیم که نمی‌شود یک ساندویچ مجازی ساخته شده در یک جهان مجازی را واقعا در دست گرفت، به دندان کشید و قورت داد. اما همان طور که ما بیشتر و بیشتر زندگی خود را صرف حوزه‌ی دیجیتال میکنیم، صنعت غذا نیز همواره با زمان حرکت میکند. بنابراین چگونه اپراتورهای خدمات غذایی در متاورس وجود خواهند داشت و چه کاری انجام خواهند داد؟
پاسخ این است: این اپراتورهای مواد غذایی در حال حاضر، در برخی موارد به چشم می‌خورند. مثلا برای هالووین، رستورانهای زنجیره‌ای آمریکایی چیپوتله یک رستوران مجازی برای بازیکنان روبلاکس افتتاح کرد. کاربرانی که وارد رستوران می‌شدند، تجربه‌ای شبح‌وار با مضمون هالووین داشتند و سپس یک کد تبلیغاتی برای یک بوریتوی رایگان در دنیای واقعی دریافت کردند. به این ترتیب با شرکت در یک رستوران مجازی، یک کد تخفیف برای خرید یک غذای واقعی در جهان واقعی به‌دست آوردند.
تا حد زیادی، پیشرفت خدمات غذایی در متاورس ادامه‌ی یک سفر دیجیتالی است که از قبل آغاز شده است. همراه با مدل پلتفرمی که وظیفه‌ی رساندن غذا را بر عهده می‌گیرد، تجربه‌ی رستوران به صورت آنلاین با تحقیق در مورد گزینه‌ها با استفاده از گوگل یا وبسایت سفری تریپ ادوایزر (Tripadvisor) نیز به طرز فزایندهای رایج است.
ممکن است برای مشاهده‌ی منو یا دیدن تصاویر یا حتی ویدیوهای غذاها و خود رستوران به وبسایت رستوران مراجعه کنید. تصور کنید که تیم خود را در حال تماشای یک بازی بزرگ مجازی می‌بینید و تبلیغاتی را در اطراف استادیوم برای معرفی تمام مکان‌هایی که می‌توانید بعد از بازی در آن غذا بخورید، مشاهده می‌کنید. درست مانند تبلیغات‌های موجود در استادیوم فیزیکی که در حال حاضر می‌بینید، هنگامی که مسابقه تمام شد و شما گرسنه هستید و میل به غذا دارید، آواتار خود را به یک بازار غذای خیابانی مجازی می‌برید؛ جایی که می‌توانید اپراتورهای مختلف و منوهای آنها را که به عنوان غذاهای مجازی نشان داده می‌شوند، بررسی کنید. وقتی آماده‌ی سفارش هستید، فورا هزینه‌ی سفارش خود را با استفاده از کریپتو و voila پرداخت می‌کنید! ظرف نیم‌ساعت آینده غذای شما در زندگی واقعی به خانه‌ی شما می‌رسد.
یا فرض کنید می‌خواهید با یک وعده‌ی غذایی خوب در یک رستوران سطح بالا، شخص خاصی را در زندگی خود تحت تأثیر قرار دهید. می‌توانید مکان و حتی میز خود را بر اساس یک تور مجازی انتخاب کنید. حتی می‌توانید با سرآشپزهای مجازی در مورد تهیه و مواد تشکیل‌دهنده‌ی یک غذای خاص چت کنید و اطلاعات کاملی از غذایی که ممکن است مهمان شما دوست داشته باشد، به دست آورید.
پروژه‌ی فودورس (Foodverse)
یکی از پروژه‌های بازی در صنعت بلاکچین به نام وان‌ریر (OneRare) اولین فودورس یا متاورس غذا را ارائه کرده است. این موسسه برای ساخت اولین پروژه‌ی متاورس برای غذا، بازی و ان‌اف‌تی در اکوسیستم بلاکچین، ۲ میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کرد.سرمایه‌گذاران این پروژه نسبت به چشم‌انداز بلندمدت وان‌ریر برای تبدیل شدن به بزرگترین پروژه‌ی متاورس در صنعت بلاکچین بسیار خوش‌بین هستند. وان‌ریر اولین بازی بلاکچین غذایی است که متاورس غذا را جشن می‌گیرد و به همه اجازه می‌دهد تا به سادگی با رشد محصولات کشاورزی و جمع‌آوری دستورالعمل‌های غذا، توکن کسب کنند.
راه‌اندازی شبکه‌ی آزمایشی ثابت میکند که بازی یک قدم به دستیابی چشم‌انداز خود نزدیک‌تر است و این امر موج بعدی پذیرش بلاکچین را تسهیل میکند. این پروژه ماموریت دارد تا یک موضوع غذایی را که برای همه جذاب باشد، ایجاد کند و در نتیجه دسترسی جهانی به صنعت غذای پرطرفدار تسهیل شود.
بازی وان‌ریر صرفا یک بازی نیست که فقط در مورد دستورالعملها و مواد غذایی صحبت کند.ساپریت راجو، مدیرعامل وان‌ریر، در یک مصاحبه بیان میدارد که این بازی برای دستیابی به مخاطبان گستردهتر، تجلیل از فرهنگ جهانی غذا، تنوعها و ایجاد جامعهای مشتاق از آشپزها و غذاخوریهای پرشور ساخته شده است و هدفی بزرگتر از این مسائل دارد.
غذا یک زبان جهانی است که فراتر از سن، جنسیت و جغرافیاست. از آنجا که همه ممکن است در مورد غذا نظری داشته باشند، شکی نیست که غذا نقش مهمی در جشنها، میهمانیها، مناسبتهای خاص و غیره دارد.
غذا از یک غذای ساده‌ی پخته شده در آشپزخانهای شخصی، به یکی از بزرگترین محرکهای محتوا در رسانههای چاپی و غیرچاپی تبدیل شده است. به گفته‌ی تیم موسس، ظهور کووید-۱۹ علاقه و توجه بیشتری را به توسعه‌ی بازی وان‌ریر برانگیخت. وقتی همه در خانههای خود قرنطینه شده بودند، قرار بود یک بازی هیجانانگیز ارائه شود که نه تنها همه را درگیر خود نگه میداشت، بلکه افراد را در معرض غذاهای محلی، آن هم درست در کنار میز کارشان، قرار میداد.
بازیکنان چیزهای بیشتری برای جستجو در بازی وان‌ریر دارند. تنها مزیت این پلتفرم کسب یک ان‌اف‌تی نیست؛ اما این ان‌اف‌تی‌ها همچنین به بازیکنان این امکان را میدهند که سرآشپزهای مشهور، برندهای غذایی و رستورانهای مطرح را ملاقات کنند. علاوه بر این، دارندگان ان‌اف‌تی میتوانند توکن‌های خود را در وان‌ریر خود با وعدههای غذایی در رستورانهای سراسر جهان تعویض کنند.
سوپریت راجو می‌گوی: «ما خوشحالیم که با متخصصان صنعت غذا و نوشیدنی، سرآشپز آرنولد پوئرنومو، سرآشپز سارانش گویلا، و سرآشپز جیمی وان هیژه کار میکنیم. ما میخواهیم مفهوم فودورس را با کمک این پیشگامان آشپزی توسعه دهیم».
پروژه‌ی وان‌ریر در حال نفوذ به متاورس و بلاکچین است و میتواند نقطه‌ی عطفی بزرگ در این حوزه باشد. این پروژه از تعداد فزایندهای از علاقمندان به گیم‌فای (GameFi) و جامعه‌ی رو به رشدی از دوستداران غذا در نقاط مختلف جهان استفاده میکند تا مفهوم قلمرو مجازی را دوباره تعریف کند. وان‌ریر به عنوان اولین متاورس برای مواد غذایی که بر روی بلاکچین اجرا میشود، در حال گسترش در سراسر مرزهای مختلف است و در آن غذا به عنوان یک زبان وحدتبخش عمل میکند.
نتیجه‌گیری
همه‌ی این سناریوها بیشتر از سمت مشتری متصورند. اگر از نقطه نظر رستوران نگاه کنیم نیز فرصت‌ها بسیار زیاد است. به عنوان مثال، اگر شخصی پس از یک تور مجازی، میزی رزرو کند، رستوران میتواند با استفاده از یک سیستم امانی مبتنی بر قراردادهای هوشمند، درخواست واریز رزرو به صورت رمزنگاری کند. این امر در برابر یکی از بزرگترین مشکلات صنعت رستوران یعنی رزروهای بدون مراجعه محافظت میکند. قرارداد هوشمند به سادگی وجوه را به صورت امانی به رستوران منتقل میکند.
صنعت مواد غذایی تاکنون لزوما از چگونگی تغییر دیجیتال سود نبرده است. تا به امروز کاربرد متاورس برای صنایع غذایی صرفا به صورت بازاریابی و تبلیغات بوده است که شرکت‌های مواد غذایی و رستوران‌ها از آن به عنوان پلتفرمی برای جلب توجه مصرف‌کننده‌ها و بزرگ کردن بازار هدف مشتریان خود استفاده کرده‌اند. در حالی که طبق گمانه‌زنی‌ها متاورس قرار نیست صرفا پلتفرمی جدید و پیشرفته برای تبلیغات و بازاریابی باشد و احتمال دارد با پیشرفته‌تر شدن هر چه بیشتر متاورس و آواتار افراد، تجربه‌ی رستوران‌ها و مصرف‌کننده و به طور کلی صنایع غذایی نیز به فصل جدیدی برسد؛ با این حال، در جهان بعد از کووید-۱۹ و تعطیلی رستوران‌ها و بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌های مواد غذایی، بلاکچین و رمزارز فرصتی را برای بازسازی و جبران آسیب‌های رابطه‌ی بین کارگزاران مواد غذایی و مشتریان فراهم می‌کنند.
