تصاویر ساخته‌شده توسط هوش مصنوعی از زلزله‌ای مخرب در آمریکا در شبکه‌های اجتماعی جنجالی شد. دیگر تشخیص واقعیت یا ساختگی بودن تصویر کار راحتی نیست.
به گزارش گرداب، ابزار هوش مصنوعی میدجورنی تصاویری از زلزله‌ای ویرانگر و سونامی پس از آن در سواحل آمریکا منتشر کرده است که در سال ۲۰۰۱ صورت گرفته است. تصاویر فجایع این زلزله در روز‌های اخیر در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. اما خوشبختانه این ماجرا در واقعیت اتفاق نیفتاده است و تنها حاصل طراحی هوش مصنوعی است.
تصاویر واقع‌گرایانه از این اتفاقی که هرگز نیفتاده در انجمن میدجورنی در ردیت منتشر شد؛ در این انجمن متخصصان این حوزه آثار هنری خود را به اشتراک می‌گذارند. اما این پست بسیار فراگیر شد و به صفحات اصلی بعضی از شبکه‌های اجتماعی نیز کشیده شد. اما کاربران ناآشنا که نمی‌دانستند این تصویر به وسیله هوش مصنوعی طراحی شده، در نگاه نخست متوجه غیرواقعی بودن آن نشدند.
سازندگان این تصویر‌ها زمین‌لرزه را با قدرت ویرانگر ۹.۱ معرفی کرده بودند که در آوریل ۲۰۰۱ اتفاق افتاده است. یکی از تصاویر مربوط به ویران شدن مرکز شهر سیاتل است و دیگری نیرو‌های امدادی را نشان می‌دهد که تلاش می‌کنند افراد زیر آوار در ونکوور کانادا را نجات دهند.
این تصاویر در نگاه اول بسیار متقاعدکننده و درست به نظر می‌رسند. این تصاویر که سال ۲۰۰۱ آمریکا را نشان می‌دهند از نظر رنگ و کیفیت تصویر بسیار شبیه تصاویری است که از حادثه ۱۱ سپتامبر در جهان منعکس شد و همین مسئله باعث پذیرش آن شده است.
این که هوش مصنوعی تصاویر جعلی ایجاد کند، چیز جدیدی نیست. مدت‌هاست که تصاویری از سردمداران آمریکایی در این زمینه منتشر می‌شود. هوش مصنوعی بایدن را بار‌ها به زندان برده، مکرون را به میانه اعتراضات کشانده و ترامپ را دستگیر کرده.
اما پس از شگفت‌زده شدن در برابر این فناوری جدید، سوالی که باید از خود بپرسیم این است که حال چه پیامد‌هایی در راه خواهد بود؟ راحت‌شدن کار گرافیست‌ها، خلق راحت آثار هنری، کم شدن هزینه‌ها و ... جنبه مثبت ماجراست. اما این اتفاق سویه نگران‌کننده‌ای دارد و آن احتمال رواج تصاویر جعلی خواهد بود. تصاویری که با هدف جعل واقعیت طراحی و منتشر خواهند شد.
تنها راه ما تلاش برای شناسایی واقعیت است. هوش مصنوعی هرچند در ظاهر بی‌نقص عمل می‌کند، اما شناسایی جعلی بودن یک تصویر هنوز امکان‌پذیر است. علاوه بر ابزار‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند (به‌طور مثال ابزار شناسایی تصاویر ساخته‌شده توسط هوش مصنوعی)، توجه به دندان‌ها یا دست‌های انسان‌های در تصویر می‌تواند به ما نشان دهد که آیا پای هوش مصنوعی وسط است یا خیر.
به فراواقعیت خوش آمدید!
یکی از ماندگارترین تصاویر به‌جامانده از جنگ عراق در سال ۲۰۰۳، سرنگونی مجسمۀ صدام حسین دیکتاتور این کشور بود؛ تصویری که نمادی از پیروزی عملیات آمریکایی‌ها در عراق و آزادی مردم کشورشان شد. اما آیا واقعاً مردم عراق این مجسمه را به پایین کشیدند؟
نشریه انگلیسی گاردین در سال ۲۰۲۱ در این‌باره می‌نویسد «ماجرا بیشتر از این حرف‌ها بود، یا دقیق‌تر خیلی کمتر از این حرف‌ها بود. این افسانه‌ای بود که ارتش آمریکا ساخت» (منبع ۱).
سرنگونی مجسمۀ صدام حسین بعد از حملۀ آمریکا به عراق، در میدان فردوس بغداد، یکی از پرسروصداترین و البته فریب‌کارانه‌ترین برگ‌های تاریخ، نمایشی بود که چند سرباز آمریکایی بازی کردند و رسانه‌ها آن را به یک پایان کاملاً باور‌پذیرِ نمایشی تلویزیونی تبدیل کردند.
فیلسوف فرانسوی ژان بودریار، مدت‌ها پیش آن زمان که تلویزیون و رسانه‌های دیجیتال تازه داشت بر روزنامه غلبه می‌کرد به ابزار اصلی ارتباط انسان با جهان تبدیل میشد، از مفهومی به نام «فرا واقعیت» صحبت کرد. موقعیتی که در آن با برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی وقایع توسط گروه‌های قدرت، انسان دیگر نمی‌توانند بین واقعیت و شبیه‌سازی واقعیت تفاوتی قائل شود. با رواج این ابزار‌های جدید مرز میان واقعی و غیر واقعی مبهم و مبهم‌تر می‌شود.
شاید امروز کارشناسان و نخبگان بتوانند با دقت در ظرائف تصویر متوجه جعلی بودن آن شوند؛ اما مردم عادی، مخاطبانی که در شبکه‌های اجتماعی به دنبال وقت گذراندن و مصرف سرگرمی هستند، قطعاً فریب خواهند خورد. باید زمین بازی را شناخت. وقتی هوش مصنوعی می‌تواند زلزله‌ای به پا کند، کار‌های خطرناک‌تری نیز از دست او برخواهد آمد. تصور کنید اگر در حین اعتراضات در کشور ما یا هر کشور دیگری، تصاویری جعلی، اما به نظر واقعی از خشونت ماموران دولتی پخش شود؛ تصاویری که توسط پیشرفته‌ترین ابزار‌های روز دنیا ساخته شده باشند. وضعیت خطرناکی خواهد بود.
دولت‌هایی مانند چین به دنبال مجبور کردن ابزار‌های هوش مصنوعی به استفاده از یک رنگ خاص یا واترمارک و نشانی هستند که مشخص شود تصویر واقعی نیست. ابزار‌های شناسایی تصاویر جعلی نیز قطعا رواج بیشتری خواهند داشت. جنگ حقیقت و باطل ادامه خواهد داشت و حقیقت هیچ‌گاه مغلوب نخواهد شد. اما حال وقت آن رسیده که دیگر به طور رسمی اعلام کنیم به دنیای فراواقعیت رسیده‌ایم. دوره‌ای که دیگر به هر تصویری که از منابع مطمئن تایید نشده باشند، باید شک کرد.
منبع ۱:
https://www.theguardian.com/world/۲۰۲۱/jul/۰۸/toppling-saddam-hussein-statue-iraq-us-victory-myth
