دیروز داشتم کیهان فرهنگی مجلد شده سال ٧١ را ورق می‌زدم تا مطلبی را که دنبالش می‌گشتم پیدا کنم. در شماره مربوط به ویژه نامه دهه فجر یعنی شماره یازدهم سال نهم، گزیده‌ای از نظرات رهبر عزیز انقلاب را درباره موضوعات هنری چاپ کرده بودند از جمله شعر و موسیقی و قصه و تئاتر و سینما و خود ِ هنر.لذت بردم وقتی نظریات ایشان را درباره موسیقی می‌دیدم و می‌دیدم فاصله آن با برخی دیدگاههایی که آن را از اساس حرام معرفی می‌کنند چقدر است؛ دیدگاههایی که تصادفاً همین روزها زیاد مطرح می‌شود. این سه برش از نظرات آقا را در اینجا می‌آورم:
* ... غنا که در شرع اسلام حرام است، اشاره به شکل ندارد؛ بلکه اشاره به محتوا می‌کند. اصلاً وقتی می‌خواهید دنبال غنا بگردید، آن آهنگ را از لحاظ شکل مطالعه نکنید تا بگویید حرام است یا حلال است؛ بلکه آهنگ را به لحاظ محتوا مطالعه کنید. یعنی غنا یک امر محتوایی است، نه یک امر قالبی.(در دیدار اعضای واحد فرهنگی روزنامه جمهوری اسلامی - ٢۶/١١/١٣۶٠).
*... آن چیزی که در اسلام حرام است، غناست نه موسیقی. موسیقی هر آهنگ و صدایی است که از حنجره یا از وسیله‌ای، به یک شکل حساب شده بیرون می‌آید. اما آن چیزی که حرام است، نوع خاصی از موسیقی است که غنا باشد.
علت اینکه نظرات (در باب موسیقی)، مختلف است این است که در مورد غنا، ما آیات و روایات صریحی که مشخص کند غنا چگونه چیزی است نداریم؛ لذا استنباط فقهی از غنا متفاوت است.
غنا آن چیزی است که مخصوص مجالس لهو باشد. (صحبت پس از اجرای برنامه سرود خوانی در استانداری شیراز - ٧/٩/١٣۶۶).
* آنچه مطرح است، این است که از قول امام (خمینی) نقل شد: ایشان در مورد بعضی از آهنگهایی که حتی با ساز همراه بود فرمودند این مقدار اشکالی ندارد ... چنین استنباط کردیم که نظر امام بر این است که ساز به طور مطلق حرام نیست و ترانه هم همین طور. یعنی ترانه‌ای که محتوای درستی دارد و با یک ساز ملایمی همراه است، این اشکالی ندارد. اما اگر یک ساز جلفی بود و محتوای نادرستی هم داشت، هر کدامش موجب حرمت می‌شود (در دیدار اعضای واحد فرهنگی روزنامه جمهوری اسلامی - ٢۶/١١/١٣۶٠).
مرتبط:
- متن کامل اظهارات رهبر انقلاب در دیدار دست‌اندر کاران موسیقی صدا و سیما.
- پاسخهای رهبر انقلاب به استفتائات درباره موسیقی، غنا و شنیدن صدای زن.
آب و آتش