امروزه می‌توان تاثیر مثبت یا مخرب تکنولوژی و ابزار‌های دیجیتال را در زندگی افراد به خوبی مشاهده کرد.
به گزارش گرداب، این روز‌ها زندگی انسان‌ها در بسیاری از جوامع، یا به جرأت می‌توان گفت در تمام دنیا، سبک و سیاقی متفاوت از چند دهه‌ی قبل پیدا کرده است. مهم‌ترین تفاوت زندگی امروز با گذشته، دیجیتالی شدن امور و وابستگی به فناوری‌های نوین است. در جوامع امروزی زندگی بدون ابزار‌های دیجیتالی، به ویژه ابزار‌هایی مثل تلفن همراه هوشمند و کامپیوتر و بدون دسترسی به فناوری‌هایی مثل اینترنت غیر قابل تصور است. گسترش و انتشار تکنولوژی در حال حاضر با سرعتی باورنکردنی به پیش می‌رود و انسان‌ها هرروزی که بدون یادگیری و آموزش به سر ببرند، به همان اندازه از قافله‌ی عصر دیجیتال جا می‌مانند. برای بررسی بهتر انتشار تکنولوژی در عصر دیجیتال و پیامد‌های مرتبط با آن، لازم است که ابتدا تعاریف دقیق‌تری از تکنولوژی و عصر دیجیتال داشته باشیم.
«تکنولوژی» را مجموعه‌ای از ابزارها، اطلاعات و تجربه‌های به دست آمده از علم می‌دانند که در طراحی و توسعه‌ی سیستم‌ها و فرآیند‌های گوناگون و ارائه‌ی خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. تکنولوژی فقط در سخت‌افزار خلاصه نمی‌شود و هویت‌های تکنولوژیکی دیگری مثل نرم‌افزار و مهارت‌های انسانی نیز در این حوزه قرار می‌گیرند.
در تعریف «عصر دیجیتال» نیز می‌توان به تعریف فرهنگ لغت کمبریج از این عبارت اشاره کرد؛ بر این اساس عصر دیجیتال به زمان حاضر اطلاق می‌شود که در آن بسیاری از امور از طریق کامپیوتر انجام می‌شود و حجم زیادی از اطلاعات از طریق فناوری یا همان تکنولوژی در دسترس عموم قرار گرفته است. در واقع برهه‌ای از تاریخ که در آن استفاده از فناوری‌های دیجیتال در سرتاسر دنیا رایج شده و وابستگی بشر به این دست فناوری‌ها به بالاترین حد خود رسیده است به عنوان عصر دیجیتال شناخته می‌شود.
اکنون و بعد از دقیق شدن روی این تعریف‌ها می‌توان به جوانب انتشار تکنولوژی در عصر دیجیتال پرداخت. روز به روز اتفاقات جدیدی در دنیای فناوری رخ می‌دهد و هر روزه گام‌های بزرگتری برای ماشینی‌تر شدن زندگی برداشته می‌شود. این انتشار تکنولوژی عواقب و نتایجی نیز دارد؛ مثل بهره‌برداری انسان از طبیعت که در عصر حاضر عواقب آن قابل لمس است و عواقب بدتری نیز برای آینده پیش‌بینی می‌شود. پس همان طور که استفاده از طبیعت به مراقبت از آن نیز نیازمند است، انتشار تکنولوژی و لذت استفاده از آن در زندگی روزمره نیز باید همراه با شناخت سایر عواقب آن باشد.
برای مثال، گسترش تکنولوژی در عصر حاضر موجب تغییراتی بزرگ در مدل کسب و کار‌ها می‌شود. انسان‌ها اگر تا دیروز در فروشگاه کوچک خود به راحتی و به صورت دستی دادوستد می‌کردند، امروزه باید برای مدیریت کسب و کار خود با دستگاه‌های کارتخوان، ترازو‌های دیجیتال، نرم‌افزار‌های حسابداری و شاید ده‌ها نرم‌افزار دیگر آشنا باشند. این ابزارها شاید کار را در بسیاری از موارد برای صاحبان مشاغل راحت‌تر کرده باشد، اما استفاده‌ی گسترده از آن‌ها نیازمند ایجاد دانش استفاده در میان کارکنان و عموم مردم است. در این فرآیند به تدریج مشاغل یدی از بین می‌رود و به جای آن موقعیت‌های شغلی برای توانایی‌های دیجیتال ایجاد می‌شود؛ فرآیندی که می‌تواند بحران‌های متعددی را، حداقل در ابتدای مسیر پدیدار کند. در نتیجه‌ی چنین تغییراتی افراد مسن جامعه، بی‌سواد‌ها و افرادی که تکنولوژی را جدی نگرفته‌اند، بیشترین آسیب را می‌بینند و خیلی دیرتر از سایر افراد جامعه می‌توانند خود را با این تغییرات وفق دهند.
در کنار این‌ها، به نظر می‌رسد که گسترش تکنولوژی در عصر حاضر فاصله‌های طبقاتی را هم بیشتر می‌کند و البته طبقه‌های اجتماعی و اقتصادی جدیدی ایجاد می‌کند. برای مثال، در پی گسترش تکنولوژی جامعه به چند طبقه تقسیم می‌شود که در آن عده‌ای با تکنولوژی‌های روز بسیار راحت هستند و به راحتی کار خود را به پیش می‌برند و حتی توسعه‌ی دیجیتالی به آن‌ها کمک هم می‌کند. طبقه‌ی متوسط، اما در این دسته‌بندی افرادی هستند که نه با تکنولوژی غریبه هستند و نه آن‌قدر تخصص دارند که بتوانند از آن به عنوان یک مزیت در زندگی خود یاد کنند. عده‌ای دیگر نیز در جامعه حضور دارند که مثل جامعه‌ی بی‌سوادان به صورت کلی با تکنولوژی غریبه هستند و حتی توانایی انجام کار‌های ضروری خود را نیز با استفاده از تکنولوژی ندارند.
توسعه‌ی تکنولوژی این شکاف را در وضعیت اقتصادی جامعه نیز ایجاد می‌کند. با قدرت گرفتن بازاریابی و فروش اینترنتی، بزرگان بازار و کسب و کار‌های سنتی جای خود را به نخبگان فضای مجازی عوض می‌دهند. در حوزه‌ی اقتصادی عواملی مثل تسلط بر ابزار‌های دیجیتال و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها و همچنین انحصاری بودن بازار‌ها در دنیای ارز‌های دیجیتال و بلاکچین، موجب ایجاد شکاف بین طبقات مختلف جامعه می‌شود. برای مثال، در دنیای رمزارز بیت‌کوین افرادی تحت عنوان نهنگ بیت‌کوین (Bitcoin whale) شناخته می‌شوند که حجم بالایی از بیت‌کوین‌های استخراج شده را در اختیار دارند و به راحتی می‌توانند روی بازار تاثیر داشته باشند. طبق بررسی‌ها حدود هزار نهنگ بیت‌کوین وجود دارد که روی هم حدود ۴۰ درصد از مجموع بیت‌کوین ایجاد شده را در اختیار دارند و ۶۱ درصد از مجموع بیت‌کوین‌های موجود در دنیا فقط در ۰.۷ درصد از مجموع کیف‌پول‌های ایجاد شده قرار دارد. آماری که انحصار بزرگی را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که برخلاف ادعا‌های موجود مبنی بر عدالت‌دوست بودن ارز‌های دیجیتال، شکاف اقتصادی بزرگی از این طریق در جامعه اتفاق می‌افتد.
از سوی دیگر انتشار بی وقفه‌ی تکنولوژی روی مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز تاثیر بسزایی دارد. می‌توان تاثیر مثبت یا مخرب تکنولوژی و ابزار‌های دیجیتال را در زندگی افراد به خوبی مشاهده کرد. در اینجا همه چیز به مراکز قدرت، یعنی کشور‌های قدرتمند در حوزه‌ی دیجیتال و فناوری بستگی دارد. در عصر دیجیتال همه‌ی کشور‌ها به یک اندازه پیشرفت نکرده‌اند؛ اما می‌توان گفت که همه‌ی آن‌ها مشتری و خواهان خدمات ارائه شده از سوی کشور‌های صاحب سبک هستند. برای مثال، دنیای بازی‌های رایانه‌ای یک دنیای بسیار وسیع و تاثیرگذار است که البته همه‌ی کشور‌ها در آن تولیدکننده نیستند. در این میان کشور‌های تولیدکننده می‌توانند فرهنگ و حتی فرهنگ‌های مخرب مد نظر خود را در لایه‌های زیرین آثار تولید شده به کشور‌های جهان سوم تحمیل کنند. در چنین حالتی روز به روز استفاده از محصولات تولیدی کشور‌های دارای قدرت در کشور‌های تحت سلطه بیشتر خواهد شد و طبیعتا به مرور زمان شاهد تاثیرات مخرب آن‌ها خواهیم بود.
در نهایت، باید گفت که توسعه و گسترش تکنولوژی در عصر دیجیتال یک امر انکارناپذیر است. در این عصر هر ابداعی در حوزه‌ی تکنولوژی مجموعه‌ای از محصولات و ابزار دیجیتالی جدید را به دنبال دارد. پیشرفت تکنولوژی به یک رودخانه‌ی جاری می‌ماند که ممکن است در مقابل آن سد‌هایی ساخته شود؛ اما هرگز نمی‌توان به صورت کامل مانع جریان آن شد. نکته‌ی مهم در اینجا توجه به عواقب و تاثیرات گسترش تکنولوژی است. از هر منظری که به گسترش تکنولوژی نگاه کنیم، متوجه پیامد‌های مثبت و منفی، چالش‌ها و سوال‌هایی خواهیم شد که بهتر است به آن‌ها پاسخ داده شود و به صورت جدی در مورد آن‌ها پژوهش و مطالعه اتفاق بیفتد تا همگام با توسعه‌ی تکنولوژی در عصر دیجیتال، آگاهی و آمادگی جوامع بشری نیز توسعه یابد.
