گرداب- مدت کمی است از فیسبوک زدهام بیرون و از بیرون به این پدیده شوم (!) نگاه میکنم. واقعا چیز عجیبی است. سعی میکنم از برخی اثرهای فیسبوک در زندگی اجتماعی، شخصی و حالتهای روانی و... به مرور بنویسم. فعلا فقط یک نکته کوتاه.
در فیسبوک خبر "خوشحال بودن" آدمها خیلی بیشتر از خبر ناراحت بودن آنها دیده میشود. بهتر بگویم، در فیسبوک آدمها "شادتر" از آنچه هستند به نظر میآیند. با دیدن عکسهای دوستانی که در نیویورک زندگی میکنند، یک استنفوردی "فکر میکند" که زندگی آنها در شهر بزرگ نیویورک لذتی عجیب دارد. با دیدن عکسهای کمپس استنفورد احتمالا احساسی مشابه به برخی دست میدهد. از آن جالبتر این است که وقتی در ایران هستی از دوستان خارجنشین فقط عکسهای جنگل، کوه، گلاب، رقص و... میبینی و فکر میکنی چه خبر است آنجا! همه اینها باعث میشود در فیسبوک، ما شادی دیگران را بالاتر از آنچه هست تخمین بزنیم.
خب چه اشکالی دارد؟
اشکالش اینجاست که انسانها از لحاظ روانی به شدت مشغول مقایسه خود با دیگران هستند. ما فقط نمیخواهیم خوشحال باشیم بلکه میخواهیم "خوشحالتر" باشیم یا "حداقل به اندازه دیگران" خوشحال باشیم. حال
وقتی من میبینم که دوستانم در فیسبوک از من خوشحالتر اند (دقت کنید که ناخواسته فیسبوکِ آنها را با واقعیت خودم مقایسه میکنم)،
کمی از شادیام کم میشود. این یعنی به گمانام فاصله شادیام با شادی آنها بیشتر میشود و باز ناشادتر میشوم و این حلقه مثبت ادامه پیدا میکند.
این قضیه فقط در مورد عکسهای قشنگ سفرهای دوستان نیست.
هیچکس در فیسبوک "خودش" نیست و این خطرناک است. یک مثال دیگر کتابها و فیلمهایی که هر کس دوست دارد، است. یا حتی روابط عاشقانهای که در فیسبوک کامل و بینقص به نظر میرسند. در فیسبوک موفقیتهای آدمهایی که نسبتا با آنها فاصله داری را زیاد میبینی، ولی نمیبینی که برای آن موفقیتها قبلاچه شکستهایی خوردهاند، چون دوست صمیمیشان نیستی.
در فیسبوک ازدواج زیاد می بینی، اما طلاق نمیبینی...
خبر خوب دیدن بد نیست، اما دیگران را شادتر از آنچه هستند تخمین زدن و مقایسه آنها با خودمان، خطرناک است؛ غمناک است. میتواند افسردهمان کند!
پ.ن: فکر میکنم یک آزمایش روانشناسی که میتوان در این مورد طراحی کرد این است که به نحوی نظر دو گروه افراد (آنهایی که در فیسبوک زیاد هستند و آنهایی که نیستند) را در مورد نسبت شادی زندگی خودشان به دیگران بپرسیم. این به طور خاص در مورد دوستان داخل ایران برای من بسیار جذاب است. به گمان ام دوستانی که در فیسبوک نیستند، شادی ما خارجنشینان را کمتر (واقعیتر) تخمین میزنند.
آنم آرزوست