وبلاگ "سیاست روز"

لغت شناسی "فتنه" در قرآن كريم

تاریخ انتشار : ۰۴ تير ۱۳۹۰

امام صادق عليه السلام مي فرمايند: «كسي كه حقيقت را از طريق قرآن نشناسد، از گزند فتنه ها بر كنار نماند.»

گرداب- فتنه در اصل به‌معناي قرار دادن طلا در آتش براي ظاهر شدن ميزان خوبي آن از بدي است و به‌گفته بعضي، گذاشتن طلا در آتش براي خالص شدن از ناخالصي‌ها است. واژه فتنه و مشتقات آن در قرآن مجيد 60 بار ذكر شده و در معاني گوناگون به‌كار رفته است.

گاهي به‌معناي آزمايش و امتحان (عنكبوت-آیه2)، گاه به‌معناي فريب دادن (اعراف-آیه27)، گاه به‌معناي بلا و عذاب (ذاريات-آیه13) گاه به‌معناي گمراهي (مائده-آیه41) و گاه به‌معناي شرك و بت پرستي يا سد راه ايمان آورندگان، ولي به‌ظاهر تمام اين معاني به همان مفهوم اصلي فتنه كه گفته شد باز مي گردد. زيرا اين واژه با توجه به معناي اصلي اش كه قرار دادن طلا در زير فشار آتش براي خالص يا جدا كردن سره از ناسره است، در هر مورد كه نوعي فشار و شدت وجود داشته باشد به‌كار مي رود.

مانند امتحان كه معمولا با فشار و مشكلات همراه است، عذاب كه نوع ديگري از شدت و فشار است، فريب و نيرنگ كه تحت فشار و شدت است و همچنين شرك يا ايجاد مانع در هدايت خلق كه هر كدام متضمن نوعي فشار و شدت است. (منبع: تفسير نمونه ج2 ص21)

علامه طباطبايي هم در اين باره مي فرمايند: «فتنه در اصل به معناي اين عمل بوده كه طلا را در آتش كنند تا خوبي و بدي‌اش معلوم شود . آنگاه استعمالش را توسعه داده، داخل كردن هر چيز در آتش و يا سوزاندنش را فتنه خواندند

فتنه به‌معناي هر چيزي است كه نفوس بدان آزمايش مي شوند. قهرا بايد فتنه چيزي باشد كه بر نفوس، گران مي آيد ولكن بيشتر در پيش آمدهاي جنگي و نا امني‌ها و شكستن پيمان‌هاي صلح استعما مي شود. ( منبع: تفسير الميزان ج9 ص116)

امام صادق عليه السلام مي فرمايند: «كسي كه حقيقت را از طريق قرآن نشناسد، از گزند فتنه ها بر كنار نماند.» (ميزان الحكمه، حديث 16586)

سیاست روز