نگاهي به محورهای نقض حقوق‌بشر در آلمان

تاریخ انتشار : ۰۳ مرداد ۱۳۹۰

بررسي موارد نقض حقوق‌بشر در آلمان و نگاهي به موضع‌گيري سازمان‌هاي فعال در اين زمينه بيانگر اين است كه دولت آلمان در زمينه مهار معضلاتي همچون پديده كودكان فقر، تبعيض، نژادپرستي، شرايط دشوار مهاجران و اقليت‌هاي ديني و نيز سالمندان عملكرد نامطلوبي داشته است.

به گزارش گرداب، موارد نقض حقوق بشر در آلمان از مواردي است كه در گزارش اخير سازمان ملل متحد نيز به آن اشاره شده است. وضعيت حقوق بشر در آلمان به حدي وخيم است كه دوستان اروپايي اين كشور نيز اقدام به انتقاد از شرايط موجود در اين كشور كرده‌اند. يك ديپلمات هلندي "خشونت شديد" در زمينه اعمال مجازات را مورد توجه قرار مي‌دهد. ليختنشتاين نيز خواستار روشن شدن وضعيت 5 هزار كودك خياباني در آلمان است.

گزارش سازمان ملل درباره نقض حقوق‌بشر در آلمان
سازمان ملل متحد در گزارش خود درباره وضعيت (اجتماعي) كشورها نسبت به شرايط اجتماعي آلمان به شدت ابراز نگراني كرد و از دولت اين كشور خواست تا در زمينه حل مسائل موجود همكاري‌هاي لازم را صورت دهد.

بر اساس اين گزارش، تبعيض، نژادپرستي مانند فعاليت هاي نئونازي‌ها، فقر كودكان، نقصان مراقبت‌هاي ضروري مورد نياز براي اقشار گوناگون جامعه از جمله بيماران و سالمندان و كمبود برنامه‌هاي اساسي براي حل مسائل جامعه و نيز ناكارآمدي برنامه‌هاي ارائه شده، از جمله مواردي هستند كه در اين گزارش از آنها انتقاد شده است.

2 برابر بودن نرخ بيكاري در شرق آلمان به نسبت غرب اين كشور
در اين گزارش با اشاره به فقر كودكان آمده است كه از هر 4 كودك در آلمان يكي بدون صرف صبحانه به مدرسه مي‌رود و دولت آلمان بايد اقدامات لازم براي تغذيه صحيح كودكان را مورد توجه قرار دهد.

علاوه بر اين، مهاجران ديگر قشر حاضر در جامعه آلمان هستند كه سازمان ملل نبود برنامه‌هاي صحيح براي مبارزه با فقر، تبعيض در بازار كار و خدمات درماني اين قشر را در آلمان تائيد كرده است.
2 برابر بودن نرخ بيكاري در شرق آلمان به نسبت غرب اين كشور از ديگر مواردي است كه در گزارش سازمان ملل به آن اشاره شده است.

انتقاد دوستان اروپايي آلمان به نقض حقوق بشر در اين كشور
در اين زمينه "گرنوت ارلر" از وزارت خارجه اين كشور نيز اگر چه درباره انتقادهاي صورت گرفته از سوی ايران، كوبا و روسيه مبني بر رشد نژادپرستي در كشورش موضع گيري كرد، اما در اين زمينه به وجود مشكلاتي در جامعه آلمان اذعان مي‌كند و مواردي از جمله عدم همگرايي با خارجي‌ها، برابري حقوق زن و مرد و نيز راست گرايي افراطي را نيز به عنوان نمونه بر مي‌شمارد.

وضعيت حقوق بشر در آلمان به حدي وخيم است كه دوستان اروپايي اين كشور نيز اقدام به انتقاد از شرايط موجود در اين كشور كرده‌اند. يك ديپلمات هلندي "خشونت شديد" در زمينه اعمال مجازات را مورد توجه قرار مي‌دهد. ليختنشتاين نيز خواستار روشن شدن وضعيت 5 هزار كودك خياباني در آلمان است.

كودكان فقر در آلمان
پديده كودكان فقر معضلي است كه بنياد پژوهشي "برتلسمن" (Bertelsmann) در تحقيق جامعي كه به تازگي منتشر شده به آن پرداخته است. اين سازمان شواهدي در دست دارد كه نشان مي‌د‌هند كودكان خانواده‌هاي فقير آلماني از بخت كمتري براي تحصيل و آموزش مناسب برخوردارند.

 بر اساس اين تحقيق، آلمان در جمع 31 كشور صنعتي عضو سازمان توسعه و همكاري‌اقتصادي (OECD) رتبه پانزدهم را در زمينه پيشگيري از فقر، دسترسي عادلانه به آموزش، شغل، انسجام اجتماعي و عدالت ميان‌نسلي دارد.

بنياد "برتلسمن" در گزارش نهايي پژوهش خود يادآور شده است: در آلمان فقر نبايد به سرنوشت انسا‌ن‌ها تبديل شود و اين وظيفه سياستمداران است كه با گسترش آن مقابله كنند.

 به نظر پژوهشگران اين بنياد 2 مشكل بزرگ آلمان در راه مبارزه با فقر عبارتند از فراهم نبودن زمينه آموزش مناسب كودكان خانواده‌هاي فقير و ساختار بازاركار در اين كشور پيشرفته صنعتي.

رشد نگران كننده‌ پديده "كودكان فقر"
بايد گفت اگر چه دولت آلمان در عرصه فراهم كردن فرصت‌هاي شغلي تازه كارنامه موفقي داشته و دوران بحران اقتصادي و مالي جهان را با تدبير مديريت كرده است و نيز اين كشور در مقايسه با ساير كشورهاي صنعتي عضو سازمان توسعه و همكاري‌اقتصادي، كمترين فرصت‌هاي شغلي را از دست داده است، اما پژوهشگران بنياد "برتلسمن" معتقدند كه سايه بحران مالي هنوز بر دوش كارگراني سنگيني مي‌كند كه از تحصيلات و تخصص چنداني برخوردار نيستند. در حالي‌كه متخصصان جوياي كار آلماني به سرعت جذب بازار كار شده‌اند، كارگران ساده به حاشيه رانده شده و فرزندان اين طبقه از حمايت خانوادگي كمتري برخوردار شده‌اند.

در اين گزارش آمده است كه پديده "كودكان فقر" در آلمان در دو دهه اخير رشد نگران كننده‌اي داشته است. اين رشد تناسب شديدي با موقعيت اجتماعي خانواده كودكان دارد. در آلمان دريچه ورود كودكان به جامعه، نقش مهمي در پيشرفت اجتماعي آنها بازي مي‌كند. پژوهشگران آلماني خواستار توجه بيشتري سياستمداران به وضعيت اين كودكان هستند.

بنياد برتلسمن: افزايش شكاف ميان طبقه مرفه و فقير
بر اساس پژوهش بنياد "برتلسمن" تقسيم درآمد در آلمان در مدت دو سال گذشته به شيوه بي‌سابقه‌‌اي در مقايسه با ساير كشورهاي عضو سازمان توسعه و همكاري‌اقتصادي افزايش پيدا كرده است. به عبارت ديگر شكاف ميان طبقه مرفه و فقير اين كشور رو به افزايش است.

"يوهانس فوگل" يكي از كارشناسان تعيين سياست بازار كار آلمان مي‌گويد: «اين تحقيق نشان مي‌دهد كه ما بايد فرصت‌هاي بيشتر و چشم‌انداز روشن‌تري براي بيكاران فراهم كنيم.» فوگل عضو حزب دمكراتيك آزاد آلمان است كه در ائتلاف دولتي حضور دارد. اين حزب فعاليت خود براي سياست‌گذاري موفق‌تر در اين زمينه را افزايش داده‌ است.

از سوي ديگر "هوبرت هايل" از حزب سوسيال دموكرات -بزرگترين حزب مخالف دولت آلمان- معتقد است كه اين تحقيق بايد به يك دستورالعمل كاري براي سياستمداران آلماني تبديل شود. هوبرت هايل مي‌گويد: «ما به برنامه جامعي در سه محور اساسي نياز داريم: فراهم كردن فرصت مناسب آموزش، بازار كار فعال و تقسيم عادلانه درآمد.»

سوء استفاده جنسي از كودكان در مدارس وابسته به كليساهاي كاتوليك
موضوع نقض حقوق كودكان را مي توان در شاخه‌اي ديگر نيز بررسي كرد و آن سوء استفاده جنسي از كودكاني است كه به مدارس وابسته به كليساهاي كاتوليك مي‌روند. افشاي اين موضوع به حدي جنجال‌آفرين بود كه ضمن بروز واكنش‌هاي فراوان در جامعه سياسي و مطبوعاتي آلمان در یک سال گذشته دوري مردم آلمان از كليسا را به دنبال داشته است.

در ابتداي سال 2010 ميلادي گزارشهاي زيادي در خصوص رسوايي اخلاقي برخي كشيشهاي كليساي كاتوليك منتشر شد كه پاپ بنديكت شانزدهم هم نتوانست توضيح قانع كننده‌اي در اين خصوص بدهد. اين در حالي است كه بر اساس يك نظرسنجي انجام شده در سراسر آلمان، پديده سوء استفاده جنسي از شاگردان در تمام مدارس وابسته به كليساي كاتوليك رواج دارد.

افشاي اين مورد اگر چه به عذرخواهي "رابرت زوليچ"، اسقف اعظم شهر فرايبورگ آلمان و رئيس اسقف‌هاي اين كشور از قربانيان و نيز تلاش دولت براي درخواست از كليسا مبني بر رسيدگي به اين مورد منجر شد، اما در نهایت به رويگرداني شمار زيادي از مردم آلمان از كليسا نيز انجاميد. سرانجام پس از بحث‌هاي فراوان در هفته گذشته موضوع رسيدگي به موارد سوء استفاده جنسي از سوی موسسه تحقيقات قانوني "نيدرزاكسن " مطرح شد.

تبعيض به ويژه در زمينه حقوق اقليت‌ها، بارزترين مورد نقض حقوق‌بشر
يكي از بارزترين موارد نقض حقوق‌بشر در آلمان تبعيض به ويژه در زمينه حقوق اقليت‌هاست كه گزارش سازمان ملل متحد نيز آن را تائيد مي‌كند.

تازه‌ترين گزارش سازمان ملل نشان مي‌دهد كه در آلمان همچنان در مورد مهاجران تبعيض وجود دارد. نبود برنامه‌ جامع فقرستيزي، نابرابري در بازار كار و سياست‌هاي غيرعادلانه‌ درماني و اجتماعي از ديگر نكات مورد انتقاد هستند.

بر اساس تازه‌ترين گزارش سازمان ملل در مورد كشورها، پناه‌جويان در آلمان از امكانات اجتماعي لازم برخوردار نيستند. بر اين اساس لازم است براي اين افراد امكان دسترسي عادلانه به سيستم‌هاي تأمين اجتماعي، خدمات درماني و بازار كار هماهنگ با استانداردهاي بين‌المللي فراهم شود.

بر مبناي اين گزارش، مهاجران نيز در آلمان هم‌چنان در برخورداري از حق آموزش و كار با موانع فراواني روبرو هستند. افزون بر اين، بسياري از پيشنهادهاي پيشين اين نهاد در مورد حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي گروه‌هاي يادشده به اجرا درنيامده‌اند. اين نهاد بين‌المللي بار ديگر بر تدوين برنامه‌هاي روشن و عملي تأكيد مي‌كند تا كودكان به‌ويژه در خانواده‌هاي فقير وعده‌هاي غذايي مناسب دريافت كنند.

2,5 ميليون كودك در آلمان زير خط فقر زندگي مي كنند
به اعتقاد تدوين‌كنندگان گزارش سازمان ملل، آلمان در زمينه‌ كاهش بيكاري در ايالت‌هاي شرق آلمان كم‌كاري كرده است؛ به گونه‌اي كه شمار بيكاران در اين مناطق دو برابر بخش‌هايي است كه پيش از فروريختن ديوار برلين متعلق به آلمان غربي بودند.

شكاف بين فقير و غني در آلمان در سال‌هاي گذشته همواره رو به افزايش بوده است بنا بر گزارش يادشده، كمك‌هاي اجتماعي به افراد نيازمند در آلمان تضمين كننده‌ استانداردهاي لازم براي زندگي نيست و حوزه‌هاي كودكان، معلولان، سالمندان و بيماران نيازمند بازبيني بنيادين هستند.

تنظيم‌كنندگان گزارش هم‌چنين ابراز نگراني مي‌كند كه 13درصد جمعيت آلمان زير خط فقر زندگي مي‌كنند (از اين تعداد 5.2 ميليون كودك) و 3.1 ميليون نفر با وجود داشتن كار نياز به پشتيباني دارند. اين كميته با اشاره به اين موضوع، تدوين برنامه‌اي جامع براي مقابله با فقر را ضروري مي‌داند.

علاوه بر اين زنان در دسترسي به برخي از مشاغل با مشكل روبه‌رو هستند كه دليل آن وجود تفكرات كليشه‌اي در مورد نقش جنس‌هاي مختلف عنوان شده است.

اصلاحات ساختار بازار كار از نكات مثبتي است كه سازمان ملل متحد در گزارش خود به آن اشاره مي‌كند؛ فرايندي كه نتيجه‌ آن ثبت ركورد كم‌ترين ميزان بيكاران در 20 سال گذشته بوده است.

وزارت كار و امور اجتماعي: انتقادهاي سازمان ملل فاقد واقعيت‌هاي علمي است
وزارت كار و امور اجتماعي آلمان در واكنش به اين گزارش، انتقادهاي سازمان ملل را با استدلال فاقد واقعيت‌هاي علمي رد مي‌كند. يك سخنگوي اين وزارتخانه در برلين به پيشرفت‌هاي اجتماعي آلمان در سال‌هاي گذشته اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: جاي تأسف است كه هيئتي زير نظارت سازمان ملل تقريبا هيچ اشاره‌اي به موضع‌گيري‌هاي مفصل دولت آلمان نكرده است.

با اين حال سخنگوي "انجمن بيكاران آلمان" معتقد است: دولت آلمان سال‌هاست كه دم از عدالت اجتماعي مي‌زند، در حالي كه واقعيت حاكم بر جامعه، فقر وحشتناك و تبعيض ميان افراد است.

سخنگوي امور مهاجران: مشكل ما عدم دسترسي به موقعيت‌هاي برابر است
سخنگوي امور مهاجران و همگرايي حزب سبزهاي آلمان نيز معتقد است: در آلمان مشكل اصلي همگرايي نيست، بلكه ايراد اساسي آموزش و دسترسي به موقعيت‌هاي برابر است.

كميته‌اي كه گزارش در مورد وضعيت اجتماعي كشورها را منتشر مي‌كند، در سال 1985 با هدف رصد كردن حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي افراد در كشورهاي عضو و زير نظارت سازمان ملل تشكيل شد. كشورهاي عضو موظف‌اند هر 5 سال يك‌بار گزارشي به اين نهاد ارائه كنند. كارشناسان اين كميته، دو بار در سال (يك بار در ماه‌هاي آغازين سال و يك بار در پاییز) در ژنو گرد هم مي‌آيند.

اشپيگل: حمله به بسياري از مراكز اسلامي
در اينجا بد نيست به طور ويژه به وضعيت دشوار مسلمانان مقيم آلمان و نژادپرستي حاكم بر اين جامعه بپردازيم:
هفته‌نامه آلماني "اشپيگل‌" در گزارشي با عنوان "آيا مساجد برلين به نقطه هدف حمله مهاجمان تبديل شده‌اند؟‌" نوشت كه بسياري از مراكز اسلامي هدف حمله افرادي قرار گرفته‌اند كه قصد آتش زدن اين اماكن را داشتند و اگر چه پليس در روندي كند به بررسي و تحقيق در اين مورد مي‌پردازد، اما بسياري معتقدند كه اين اقدامات كه به صورت زنجيره‌اي صورت گرفته‌اند، ريشه در مسائلي دارد كه به همگرايي اقوام در آلمان ارتباط دارد.

پليس: شواهدي مبني بر اينكه اين حملات براي آسيب‌رساندن جدي بوده يافت نشده است!
بر اساس اين گزارش، انفجار در برابر مركز فرهنگي ايرانيان در برلين در اوايل دسامبر گذشته، حمله به مسجد "النور" و 4 حمله به مسجد "سهيتليك" از تابستان گذشته تاكنون نمونه هايي از اين دست اقدامات هستند. با اين حال "كلاوس شوبرت"، سخنگوي پليس برلين اعلام كرده است: شواهدي مبني بر اينكه اين حملات در راستاي آسيب‌رساندن جدي به اشخاص بوده يافت نشده است.

اين هفته نامه آلماني نوشت كه سال 2010 يكي از زمان‌هايي بود كه مباحث تندي درباره مشكلات موجود در همگرايي اقليت مسلمانان آلمان مطرح شد و پيشروي در اين مسئله تا حدي بود كه بسياري از صاحبنظران معتقدند، خطوط قرمز را رد كرد و به مسائل نژادي و مذهبي كشيده شد.

اين موضوع در كنار آمارهاي ديگري كه به تبعيض عليه مسلمانان در سراسر آلمان اشاره دارد، شايان توجه است به طوري كه يك نظرسنجي نشان مي‌دهد كه فقط 34 درصد آلماني‌ها ديد مثبتي درباره اسلام دارند. اين در حالي است كه اين رقم در فرانسه، دانمارك، پرتغال و هلند به بيش از 50 درصد مي‌رسد.

از اين رو "توماس هاماربرگ"، نماينده حقوق بشر در شوراي اروپا، از آلمان به دليل موضع‌گيري منفي در مسئله همگرايي ميان اقوام به شدت انتقاد كرد و گفت كه به‌شدت از اظهارات "آنگلا مركل" صدراعظم آلمان مبني بر اينكه سياست چندفرهنگي شكست خورده، شوكه شده است.

حزب سوسيال‌دموكرات آلمان از دولت خواسته بي‌طرفي مذهبي را پيگيري كند
حزب سوسيال‌دموكرات آلمان نيز طي بيانيه‌اي از دولت مركل خواست تا همكاري‌هاي دو جانبه و چندجانبه‌اي را براي آشنايي با عقايد و مذاهب آغاز كند.

در اين بيانيه از دولت خواسته شده تا بي‌طرفي مذهبي را پيگيري كند و از ديني خاص يا يك ديدگاه فلسفي ويژه جانبداري نكند.

سوسيال دموكرات‌هاي آلمان همچنين خواستار همكاري دولت با اتحاديه اروپا در مقابله با اسلام‌هراسي و بيگانه‌ستيزي شده است.

گفت‌وگو با سازمان هاي اسلامي و برخورد يكسان با مسلمانان در آلمان و حتي تربيت معلمان مذهبي از ديگر مسائلي است كه اين حزب بر انجام آنها تاكيد كرده است.

اين حزب همچنين با اشاره به اهميت آشنايي با شاخصه‌هاي مذهبي و تاثير آن در سياست، اجتماع و بحران‌هايي كه مي‌تواند به نقض حقوق‌بشر و آزادي ديني منجر مي‌شوند اعلام كرده است كه نتيجه ادامه مسائل موجود قرباني شدن اقليت‌هاي مذهبي كه مورد تبعيض قرار مي‌گيرند، خواهد بود.

افزيش سالمنداني كه در زباله‌ها اقدام به جمع‌آوري بطري مي‌كنند
خطر مبتلا شدن شمار زيادي از سالمندان به فقر، موضوعي ديگر است كه چنديست خود را در آلمان نشان داده و بسياري از اتحاديه هاي سوسياليستي در اين مورد هشدار داده‌اند. خبرگزاري آلمان به تازگي در بررسي وضعيت سالمندان آلمان به اين موضوع پرداخته است.

بر اساس اين گزارش، شمار سالمنداني كه در زباله‌ها اقدام به جمع‌آوري بطري مي‌كنند، يا درخواست دريافت صدقه دارند با توجه به رشد قابل توجه اجاره بها و هزينه‌هاي ثابت زندگي، افزيش قابل ملاحظه‌اي داشته است.

خدمات درماني ديگر كمبودي است كه افراد سالمند با آن مواجه هستند. در اين مورد "مانوئلا آنوكر"، از اتحاديه سوسياليستي (VdK) گفت: «اين موضوع كه افراد سالمند بگويند، مطمئن نيستند بتوانند نان و يا داروهاي خود را بخرند، مانند يك شوك و مسئله‌اي ناراحت كننده است.»

سازمان عفو بين الملل: آلمان به زيبا جلو دادن شرايط داخلي اقدام كرده است
بر طبق برآورد موسسه VdK بيش از 3 ميليون مستمري‌بگير در آلمان يا فقير هستند يا در معرض ابتلا به فقر قرار دارند.

اين در حالي است كه افزايش مستمري‌ها از 3 سال پيش انجام نشده و نرخ بالاي تورم به كاهش قدرت خريد مردم منجر شده است. از اين رو دولت قصد دارد پس از پايان تعطيلات تابستاني با همكاري اتحاديه‌هاي اجتماعي و كارگري و كارشناسان برنامه مبارزه با فقر را مورد بررسي قرار دهد كه بسياري درباره امكان نتيجه بخش بودن چنين اقدامي ابراز ترديد كرده‌اند.

در واقع بايد گفت كه سازمان هاي حقوق بشري همچنان از آلمان به دليل موارد نقض حقوق‌بشر انتقاد مي‌كنند. به عنوان مثال سازمان عفو بين الملل آلمان را متهم كرده است كه اين كشور اقدام به زيبا جلو دادن شرايط داخلي كرده است.

اما در اين مورد شايد اظهارات "هاينر بيله‌فلد"، رئيس موسسات حقوق‌بشر آلمان، به اندازه كافي گويا باشد. وي گفت: «‌آلمان تمايل دارد درباره موضوع حقوق‌بشر موضع راضي كننده‌اي از خود نشان دهد.»

پناه دادن به سران گروهك هاي تروريستي در اين كشور
طي ساليان گذشته كشور آلمان پناهگاه بسياري از سران گروهك هاي تروريستي از جمله پژاك، پ.ك.ك و گروهك تروريستي مجاهدين خلق در اين كشور شده است. در حالي كه حملات تروريستي مسلحانه گروهك هاي فوق سبب كشته شدن شهروندان بي‌گناه ايراني، كرد و حتي ترك شده است.

اين در حالي است كه سران گروهك هاي تروريستي فوق به راحتي و آزادانه مشغول فعاليت در اين كشور هستند. از جمله مي توان به "عبدالرحمان حاجي احمدي"، رهبر فرقه پژاك اشاره كرد.
اين در حالي كه رويكرد فوق مورد اعتراض بسياري از كشورهاي نزديك به آلمان از جمله تركيه شده است و تاكنون نيز اين اعتراضات ثمري در دستگيري و محاكمه آنان نداشته است.

منبع: فارس