ایران در تاریخ تولیدات هسته ای یک استثنا است زیرا تقریبا تمام قدرت هایی که توانسته اند به فناوری هسته ای دست یابند، از یک حامی خارجی کمک قابل توجهی دریافت کرده اند.
به گزارش گرداب روزنامه واشنگتن پست نوشت: سالها تصور می شد که تحریم های اقتصادی و سیاسی می تواند ایران را به یک طرف مذاکره انعطاف پذیر تبدیل کند اما این، یک تصور اشتباه بود.
این روزنامه آمریکایی در پایگاه اینترنتی خود افزوده است: ایستادگی ایران این نظریه را که زمانی طرفدار داشت، به وضوح تضعیف کرد و به جای آن حالتی از ابهام و بهت و حیرت گریبانگیر غرب شد. البته هنوز این امید ناگفته وجود دارد که شاید بشود با اعمال کارشکنی و خرابکاری، سرعت پیشرفت برنامه هسته ای جمهوری اسلامی را تا یافتن یک استراتژی جایگزین یا رسیدن به توافق در مورد آن، به نحوی کند کرد.
در ادامه مقاله آمده است: غرب تصور می کرد زمان به نفع اوست و تشدید فشارها می تواند بنیه علمی ضعیف ایران را از مسیر پیشرفت خارج کند، اما برخلاف چنین پیش فرض هایی، زیرساخت های علمی ایران در در دهه اخیر رشد کرد.
واشنگتن پست می افزاید: ایران در تاریخ تولیدات هسته ای یک استثنا است، زیرا تقریبا تمام قدرت هایی که توانسته اند به فن آوری هسته ای دست یابند، از یک حامی خارجی کمک قابل توجهی دریافت کرده اند. به عنوان مثال اتحاد جماهیر شوروی (سابق) نه تنها مشاوره های فنی در اختیار چین می گذاشت بلکه در ساخت راکتور هسته ای هم به این کشور کمک می کرد. چین هم به نوبه خود اورانیوم غنی شده را در اختیار پاکستان گذاشت و به این کشور در ساخت تجهیزات غنی سازی و راکتورهای پلوتونیومی کمک کرد.
فرانسه نیز اسرائیل را به یک راکتور هسته ای، یک کارخانه بازفرآوری پلوتونیوم و طراحی تسلیحاتی مجهز کرد.
هند هم که ادعا می کند برنامه هسته ای اش یک دستاورد بومی است، این حقیقت را که یک راکتور هسته ای از کانادا و ۲۰ تن آب سنگین از آمریکا دریافت کرده است، کتمان می کند.
این روزنامه امریکایی می نویسد: برخلاف کشورهای هسته ای جهان، جمهوری اسلامی ایران در روند هسته ای شدن خود هرگز از حمایت خارجی برخوردار نبوده است. علاوه بر آنکه هیچ کشور دیگری مانند ایران با چنین تلاش برنامه ریزی شده ای برای ایجاد مانع و تنش در مورد برنامه هسته ای اش از طریق ارائه نشدن فناوری مورد نیاز یا نفوذ ویروس رایانه ای مواجه نبوده است.
نویسنده ادامه داده است: اینکه ایران با موفقیت از آستانه های فن آوری عبور کرد، توانست به یک شبکه غنی سازی در حال رشد و پیشرفته دست یابد و به زودی نسل جدیدی از سانتریفیوژ را رونمایی می کند و اینها همه نشان دهنده فراست علمی ایرانیان است.
در ادامه نویسنده در پاسخ به این سوال که علت دستیابی به این موفقیت چه بوده است؟ می نویسد : دهه ۱۹۸۰ به علت حمله عراق به ایران که بخش آموزشی کشور را از دریافت بودجه و حمایت لازم محروم کرد، دهه ای پر مخاطره برای دانش ایران بود. اما این شرایط در دهه ۱۹۹۰ با وجود تحریم ها یی که پس از انقلاب ۱۹۷۹ به ایران تحمیل شده بود، با تلاش نخبگان سیاسی – علمی که به دنبال احیای تحقیقات علمی بودند، تغییر کرد.
موسسه های جدیدی مانند موسسه مطالعات پیشرفته در علوم پایه زنجان و موسسه فیزیک نظری و ریاضی تاسیس و نهادهای قدیمی مانند دانشگاه شریف احیا شدند. موسسه انرژی اتمی هم از یک گروه مدیریتی جدید و حمایت های بیشتر دولت برخوردار شد.
نویسنده می افزاید: در کشوری که معمولا سیاست در آن پر مخاطره است، همه جناحهای رقیب در تعهدشان به توسعه علمی کشور به نقطه مشترکی دست یافتند. نتیجه این تفاهم هم موثر بود: تعداد مقالات علمی محققین ایرانی در نشریه های معتبر بین المللی به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت و بسیاری از دانشگاه ها نیز از منابع لازم و تخصص کافی برای برگزاری دوره های دکتری برخوردار شدند.
دانشمندان ایرانی به نیروهای موثری تبدیل شدند که برای تجهیز کشورشان به دستاوردهای جدید فن آوری به ویژه در زمینه دانش هسته ای عزم راسخ داشتند. دانشمندان ایرانی از اینکه از سوی همکارانشان در عرصه بین المللی نادیده گرفته می شوند و از همکاری با مراکز علمی غربی محروم هستند، رنجیده خاطر و از ترور هدفمند همکارانشان نیز خشمگین اند.
واشنگتن پست تاکید می کند: در ایران امروز مسئولان و دانشمندان یک پیمان ملی بسته اند که به موجب آن دولت زمینه ها و منابع لازم را برای دانشمندان فراهم می کند و آنان نیز با تلاش بی وقفه تخصصشان را گسترش می دهند تا کشورشان در زمینه های مختلف از جمله در عرصه پر تلاطم هسته ای در ردیف کشورهای پیشرفته جهان قرار گیرد.