به گزارش
گرداب، مجله اينترنتي "نيو ريپابليک" كه به قلم "ديويد شنکر" به تحليل اقدامات اخير آمريکا در جهت براندازي حکومت بشار اسد در سوريه پرداخته است. در اين مقاله آمده است که آمريکا بايد با همکاري اتحاديه اروپا و سازمان ملل ساير کشورها را به وارد آوردن فشار عليه سوريه تحريک کند.
اوباما: زمان کنارهگيري "بشار اسد" از قدرت در سوريه فرا رسيده استاوباما در يک سخنراني طولاني بالاخره تمايل خود را براي تغيير رژيم در سوريه اعلام و اظهار کرد که اکنون زمان آن رسيده است که بشار اسد از قدرت کنارهگيري کند. اما آيا اين درخواست در عمل هم نتيجهاي خواهد داشت؟ ژستهايي که اوباما تاکنون گرفته است، از جمله قطع واردات محصولات نفتي از سوريه (که روزانه به 6000 بشکه ميرسيد)، تنها تغييراتي نمادين در سياست هستند. از طرف ديگر هم هر چند گزينه نظامي به صورت علنی از روي ميز برداشته نشده است اما واضح است که دولت و مسلماً مردم آمريکا تمايل چنداني به شرکت در جنگي ديگر در خاورميانه ندارند.
خوشبختانه به جز بمباران دمشق، سياستهاي زياد ديگري وجود دارد تا آمريکا بتواند به کمک آنها سقوط اسد را تسريع کند. نکته بهتر اين که ميتوان اعمال اين سياستها را از همين حالا شروع کرد.
سوريه بخش اعظم نفت خود را به اروپا ميفروشد
دمشق در حال حاضر بودجه سرکوب شديد مردمش را از بخش اعظم 150 هزار بشکه نفتي تأمين ميکند که به اروپا ميفروشد و در روز درآمدي حدود 7 تا 8 ميليون دلار از آن کسب مينمايد. اگر اتحاديه اروپا نيز در تحريم انرژي سوريه با آمريکا همسو شود که به نظر ميرسد حرکت مقامات اتحاديه اروپا به همين سمت است اين همکاري موجب ضرر گستردهاي به دولت سوريه خواهد شد.
تحريم سوريه به تنهايي فايدهاي نخواهد داشتبا اين وجود تحريم دستهجمعي هم به تنهايي ممکن است کاري از پيش نبرد. حکومت سوريه بدون درآمد نفت خود، که 30 درصد از درآمد دولت را تشکيل ميدهد، مجبور خواهد شد تا از ذخاير خارجي خود بيشتر استفاده کند؛ اين ذخاير در ابتداي اعتراضات، 17 ميليارد دلار بود. اما بنا بر برخي تخمينها، پايان ذخاير خارجي سوريه حداقل يک سال طول خواهد کشيد و از آن جايي که در وضعيت کنوني هيچ نشاني از بهبود ديده نميشود، اين چارچوب زماني بيش از حد طولاني است. بدتر اين که اين تحريمها حتي اگر هم چند سال به طول بينجامد لزوماً منجر به ورشکسته شدن و سقوط دولت سوريه نخواهد شد. به عنوان مثال سازمان ملل در سال 1990 و در دوران "صدام حسين" پس از حمله عراق به کويت، اين کشور را تحريم کرد. اين تحريمها و بعدها برنامه "نفت در برابر غذاي" سازمان ملل، تا سال 2003 و هنگام سرنگوني "صدام" به وسيله نيروهاي آمريکايي ادامه داشت.
اتحاديه اروپا بايد تحريمهاي خود را از دولت سوريه به ساير مؤسسات و حوزههاي اقتصادي در اين کشور گسترش دهدبه عبارت ديگر تحريم انرژي بهترين گزينه پيش روي سياست آمريکا است؛ اما اين گزينه معجزه نميکند. واشنگتن براي کمک به سقوط اسد و افزايش فشار بر دولت سوريه بايد با همکاري اتحاديه اروپا اقدامات بيشتري انجام دهد. اتحاديه اروپا ابتدا بايد تحريمهاي سوريه را عليه مؤسسهها و حوزههاي ديگر اقتصاد در دولت اين کشور نيز اعمال کند. وظيفه دولت اوباما است که در اين زمينه تلاش و اتحاديه اروپا را متقاعد کند تا همچنين سرمايهگذاري در سوريه به ويژه در بخش انرژي را نيز ممنوع نمايد؛ شرکتهاي اروپايي بر بازارهاي اين بخش در سوريه مسلط هستند.
آمريکا بايد به تأمين بودجه تلفنهاي ماهوارهاي در سوريه کمک کند تا مخالفان بهتر بتوانند با يکديگر ارتباط برقرار کنند به علاوه آمريکا براي کمک به معترضان در سوريه بايد با رهبران آنان چه در داخل و چه در خارج از اين کشور بيشتر و مکرر ارتباط برقرار کند. در صورت درخواست مخالفان، آمريکا بايد به آنان کمک کند تا رتبهبندي ميان خود را مديريت و به طور عمومي تصويري مفصل از آينده سوريه ارائه کنند که نمايانگر کشوري روشنفکر، آزاد و دموکراتيک باشد. حمايت آمريکا از مخالفان دولت سوريه همچنين ممکن است در آينده شامل تأمين بودجهاي کم در زمينه پروژه تلفنهاي ماهوارهاي "ثريا" باشد؛ مخالفان درون کشور از طريق اين تلفنها ميتوانند بين خود و با جهان خارج ارتباط بهتري برقرار کنند. همچنين براي نشان دادن تعهد آمريکا به آينده سوريه، خود اوباما بايد به فکر ديداري در دفتر رياست جمهوري و گرفتن عکس دستهجمعي با افراد شناخته شده در ميان مخالفان باشد.
واشنگتن در مورد رژيم سوريه نيز بايد سياستي روشن را با هدف تشويق نظاميان به جدا شدن از دولت در پيش بگيرد. اوباما بايد اين پيام را به افسران نظامي سوريه دهد که اين افسران، مسئول جرائم جنگي عليه مردم سوريه هستند.
چين و روسيه تمايلي به تحريم سوريه ندارند دولت اوباما درون سازمان ملل نيز بايد برنامههاي گستردهاي را پياده کند، از جمله بايد بر شوراي امنيت فشار آورد تا به دليل تخلف سوريه از تعهداتش نسبت به آژانس انرژي اتمي تحريمها را عليه اين کشور افزايش دهد. از آن جايي که چين و روسيه به تنهايي تمايلي به تحريم رژيم اسد به دليل ناديده گرفتن حقوق بشر ندارند (اين هفته روسيه اعلام کرد که به فروش اسلحه به سوريه، ادامه خواهد داد) اما اين دو کشور احتمالاً به قطعنامه شوراي امنيت عليه دمشق ـ به دليل تلاشهايش براي دستيابي به سلاح هستهاي ـ صرفاً رأي مثبت نخواهند داد اما آن را وتو نيز نخواهند کرد.
کشورهاي خليج فارس اهرمي احتمالي براي فشار عليه سوريهبا اين حال احتمالاً بهترين اهرم احتمالي دولت آمريکا عليه رژيم اسد در خاورميانه قرار دارد. در سالهاي اخير کشورهاي خليج [فارس] (و به ويژه قطر) منابع مهمي در سرمايهگذاري مستقيم خارجي در سوريه بودهاند. واشنگتن بايد با متحدانش در خليج [فارس] همکاري و اين منابع درآمد را از سوريه سلب کند. قطر از ماه آوريل، به شکلي اميدبخش مخالفان و رهبران آنان در سوريه را در "الجزيره" معرفي کرده است.
ترکيه همسايه کليدي سوريه براي فشار آوردن به حکومت بشار اسد است مهمترين نکته در اين زمينه متقاعد کردن همسايگان نزديک سوريه است که با اين کشور روابط پيچيدهاي دارند. در اين ميان ترکيه همسايه قدرتمند سوريه در شمال کشوری کليدي است. دولت اسلامي ترکيه، به رهبري نخستوزير اين کشور، "رجب طيب اردوغان" ارتباط دائمي با اسد دارد؛ وزير خارجه ترکيه نيز چند روز پيش به دمشق سفر کرده بود. با توجه به اولتيماتومي 2 هفتهاي براي پايان اقدامات نظامي که ترکيه به سوريه داده است، به نظر ميرسد صبر آنکارا ديگر تمام شده است. موضوعي که به شکل ويژهاي براي دولت ترکيه مشکلساز و خجالتآور است اين است که دولت شيعه اسد، که بسياري از مسلمانان آن را مرتد ميدانند، در ماه مبارک رمضان در حال کشتن مسلمانان سني است. اگر ترکيه نيز به ائتلاف رو به گسترش کشورهايي بپيوندد که ارتباط خود را با رژيم اسد قطع ميکنند و این کشور را تحريم کند، اين موضوع حمايت نخبگان اقتصادي سني را از حکومت سوريه کاهش خواهد داد؛ نخبگاني که ستوني مهم براي ثبات حکومت اسد هستند.
فاصله رو به افزايش ميان آمريکا و ترکيه باعث ميشود تا آمريکا نفوذ زيادي در اين کشور نداشته باشد متأسفانه روابط کنوني ميان واشنگتن و آنکارا مانند گذشته نيستند. هر چند ترکيه يکي از شرکاي آمريکا در ناتو است؛ اما فاصله میان 2 کشور روز به روز بيشتر ميشود و در سالهاي اخير آمريکا نتوانسته است نفوذ زيادي در ترکيه داشته باشد. با اين وجود آمريکا بايد تمام تلاش خود را کند تا ترکيه نيز با اتفاق رو به افزايش آراي بينالمللي عليه حکومت سوريه هم جهت شود. حمايت ترکيه از تغيير حکومت با مديريت مردم سوريه ميتواند اقدامات آمريکا و اتحاديه اروپا را گستردهتر و تکميل کند.