گرداب- در روابط آزاد زن و مرد، اگر تمایل آنان به یکدیگر دو سویه و متقابل باشد، به پیوندهای مشروع و نامشروع ختم میشود، اما اگر تمایل یک طرفه باشد و زن علاقه و تمایلی به ایجاد رابطه نداشته باشد، در بسیاری موارد پدیده ای با نام تجاوز و خشونت جنسی و در مواقعی آزار جنسی رخ مینماید. این پدیده در کشورهای صنعتی غرب در دهههای اخیر همواره رو به افزایش بوده است. جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی علت اساسی این پدیده را رابطه آزاد زن و مرد و به ویژه تحریکات زنانه معرفی کردهاند.
"دانیل سیلورمن" (1978) از مشاوران بحران تجاوز درباره زنانى که مورد خشونت و تجاوز جنسى قرار گرفتهاند، مىگوید: «چنین زنانى پس از مدت کمى دچار پشیمانى شده و خود را سرزنش مىکنند و پیوسته این جملات را بر زبان جارى مىکنند: اى کاش آن لباس را نپوشیده بودم تا جلب توجه کنم! اى کاش به او لبخند نزده بودم! ...»
1
واقعیتهاى موجود نیز فرضیه فوق را تایید مىکند. بررسىها و تحقیقات اجتماعى در کشورهاى صنعتى غرب نشان مىدهد در اینگونه جوامع که روابط زن با مرد آزاد است، زنان از پوشش مشابه مردان برخوردارند و هیچ محدودیتى ندارند، آمار خشونت جنسى و تجاوز به عنف رو به افزایش است.
"میشل اوبرمن" در مقالهاى در نشریه حقوق زنان برکلى به این نتیجه مىرسد که اگر سقط جنین به صورت قانونى متوقف شود، زنان اصلًا نمىتوانند زنده بمانند. علتش این است که فرهنگ آمریکا فرهنگ تجاوز است؛ فرهنگى که در آن زندگى زنان به خاطر ترس از خشونت جنسى همه جا حاضر، محدود شده است ... همه زنان با خطر تهاجم جنسى مردان زندگى مىکنند و با خطر حاملگى ناخواسته. 2
طبق آمارهاى سال 1992 در هر شش دقیقه یکبار، یک تجاوز جنسى در آمریکا صورت مىگیرد. در برخى شهرهاى آمریکا همچون "سنت لوئیز" آمار تجاوز گزارش شده به زنان نسبت به هر یک صد هزار نفر از جمعیت در سال 1992، 1733 مورد بوده است که آمار بسیار بالایى است. در شهرهایى همچون "والاس"، "هرستون" و "نیویورک" نیز آمار جنسى نسبت به دیگر ایالات بسیار بالا بوده است. 3
از پیامدهاى ناگوار خشونت و تجاوز جنسى براى فرد و جامعه همین بس که زنان قربانى تجاوز، از فشار روانى، عصبانیت و احساس گناه شدیدى رنج مىبرند. "بورکس" و "لینداهلموستروم" که در این زمینه به مطالعه و تحقیق پرداخته و اثر تجاوز را با عنوان "سندرم ضربه تجاوز" مطرح کردهاند، واکنش قربانى را در اثر تجاوز به 2 مرحله تقسیم مىکنند:
1. مرحله حاد
2. مرحله تجدید سازمان
در مرحله حاد، حالتى از گسیختگى و بى نظمى روانى در شیوه زندگى زن مورد تجاوز بروز مىکند و احساساتى از قبیل ترس، شوک، نگرانى و احساس گناه شدید دیده مىشود. حادترین واکنش قربانى در برابر تجاوز، سردرگمى است. زنان پس از تجاوز، خود را کالاى صدمه دیدهاى مىدانند که از جامعه اخراج شدهاند و جایى براى رفتن ندارند. در مطالعه وسیعى که در آمریکا صورت گرفت و در سال 1990 گزارش شد، "ینفیلد" و همکارانش بین تهاجم جنسى و افسردگى رابطه معنادار 93/ 12 درصد یافتند.
اما در مرحله تجدید سازمان، زن مىکوشد آنچه را بر او گذشته است را فراموش کند و براى تحقق این هدف، خود را به کارهاى عادى مشغول مىنماید. مهمتر آنکه نگرش جامعه و به ویژه مردان به اینگونه زنان تغییر مىکند و با آنان به عنوان کالاى آسیب دیده برخورد مىکنند. عکس العمل پدران با دختران خود که مورد تجاوز قرار گرفتهاند، این است که آنها را باید از خانه اخراج کرد یا اینکه براى مدتى در منزل زندانى شوند. "سیلورمن"، در این باره مىنویسد: اغلب این زنان مورد تنفر و سرزنش همسران واقع شدهاند و از نظر شوهرانشان زنانى سهلانگار و بىارادهاند. 4
پیامد دیگر آن بر جامعه زنان به گفته جامعه شناسان و آسیب شناسان غرب، ایجاد فضایى از ترس، نگرانى و اضطراب بر جامعه زنان کشورهاى صنعتى است؛ به همین سبب، کشورهاى صنعتى غرب به ویژه آمریکا از شعارهاى اولیه خود در باره حضور فیزیکى آزاد و برابر زنان در اماکن عمومى دست برداشتند و براى مصونیت و حفاظت از زنان، تدابیر و محدودیتهاى اجتماعى را وضع و توصیه کردند. آنچه در زیر مىآید، فهرستى از "بایدها و نبایدها" براى زنانى است که سعى دارند خطر تجاوز جنسى را کاهش دهند.
این فهرست را یکى از سازمانهاى زنان در ایالات متحده آمریکا منتشر کرده است:
1. خانه خود را تا آنجا که ممکن است ایمن کنید؛ قفلها، پنجرهها، و درها باید در وضع مناسبى باشند. اگر به آپارتمان یا خانه جدیدى نقل مکان کردید، قفلها را عوض کنید. واحد پیشگیرى جنایت پلیس محلى مىتواند در مورد ضرورت ضد دزد کردن محل سکونت و در نتیجه ضد تجاوز کردن آن، شما را راهنمایى کند.
2. اگر تنها زندگى مىکنید:
الف) چراغها را روشن بگذارید تا تصور شود که بیش از یک نفر در خانه زندگى مىکند.
ب) هنگامى که به زنگ در جواب مىدهید، وانمود کنید که مردى در خانه است (با صداى بلند بگویید: "من نمىبینم چه کسى زنگ مىزند.")
ج) نام کوچک خود را روى زنگ در یا دفتر تلفن ننویسید، در عوض از حرف اول آن استفاده کنید.
3. به طور کلى، از غریبهها دورى کنید و هرگز در را به روى یک غریبه باز نکنید. همیشه از ماموران تحویل اجناس یا کارگران خدمات کارت شناسایى بخواهید (کارت شناسایى آنها مىتواند از زیر در به داخل انداخته شود) اگر بچهها در خانه زندگى مىکنند، مواظب باشید که آنها در را به روى غریبه باز نکنند.
4. اگر در یک خانه آپارتمانى زندگى مىکنید، تنها وارد یک زیرزمین متروک، گاراژ، یا اتاق رختشویى نشوید یا تنها در آنجا نمانید.
نگاهى دیگر:
اگر به روابط زن و مرد از دیدگاه قرآن و اسلام بنگریم:
1. شخصیت و حقوق زن قابل احترام است. 5
2. روابط دختر و پسر قانونمند است و روابط نامشروع زن و مرد جایز نیست. 6
3. حریم خانواده محترم است.
4. اسلام به ازدواج و تولید نسل تشویق مىکند.
5. شغل متناسب با روحیه و وقت خانمها با توافق شوهر جایز است.
در نتیجه در جوامع اسلامى مشکلات فوق کمتر مشاهده میشود و معمولًا در مواردى که زنآزارى و مشکلاتى از این قبیل وجود دارد، در اثر عدم رعایت قوانین و اخلاق اسلامى است.
پینوشت:
1- فمینیسم جهانى و چالشىهاى پیش رو، ص 83
2- زنان، جنون و پزشکى، ص 164
3- جنگ علیه زنان، ص 326
4- رفتارهاى جنسى انسان، ص 158
5- ر. ک: سوره نساء، بقره
6- ر. ک: سوره نور و قصص
منبع: برهان