روزنامه آمریکایی "هافینگتون پست" در گزارشی بر تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر مسلمانان و اعتقادات مذهبی آنها پرداخت.
به گزارش گرداب، روزنامه "هافینگتون پست" در مقاله‌ای به قلم "نیدال گوئسوم" به بررسی تاثیر فیس‌بوک و توئیتر بر اسلام پرداخت. از دست دادن "عفت مجازی"، "رفتار درست"، حفظ حریم خصوصی، اتلاف وقت و همچنین توهین به اسلام از نگرانی‌های عمده مسلمانان در مورد شبکه‌های اجتماعی است.
در واکنش به این تهدیدات، برخی از مسلمانان برای تحریم فیس‌بوک تلاش می‌کنند یا شبکه‌های اجتماعی مسلمان مانند "Muslimsocia"l، "Muxlim" یا "Naseeb" ایجاد کرده‌اند. در عین حال باید توجه داشت که رسانه‌های جدید فرصت‌های جالبی را برای تبادل نظر، مقابله با اسلام هراسی یا جهل ساده ارائه می‌دهند. اما تنها 10 تا 15 درصد مسلمانان به اینترنت دسترسی دارند.
اعتیاد جوانان به فضای مجازی
در نماز جمعه اخیر یک جوان مسلمان که در کنار من نشسته بود تلفن بلک‌بری خود را بیرون آورد و (در حالی که امام مشغول سخنرانی بود) شروع به چک کردن پیام‌های خود کرد. من کاملا حیرت کردم. سپس مرد جوان گوشی هوشمند خود را کنار گذاشت، اما 10 دقیقه بعد دوباره آن را بیرون آورد و چند چیز نوشت. این نشانه خوبی از منهتای توجه و همچنین اعتیاد او به فضای مجازی که جوانان امروزه قربانی آن شده‌اند، به من داد.
آیا از طریق توئیتر می‌توان با خدا رابطه برقرار کرد؟
من نتوانستم این صحنه کوچک را از ذهن خود پاک کنم و بنابراین عبارت "توئیتر و خدمات مذهبی"، را در گوگل جستجو کردم و با تعجب این صفحات را پیدا کردم: "توئیتینگ در طول برنامه کلیسا از دعای خیر کشیشان بهرمند می‌شود" (مقاله دو سال پیش در هوستون کرونیکل) و "آیا خدا توئیت می‌کند؟"، یک گردهمایی اینترنتی که از سوی واشنگتن پست دو سال قبل برگزار شد و در آن 16 شرکت کننده عقاید خود را مبنی بر اینکه آیا از طریق توئیتر می‌توان با خدا رابطه برقرار کرد، ارائه کردند. آیا ما دیگر قادر به آزادسازی ذهن خود نیستیم؟ نمی‌توانیم برده درون خود را آرام کنیم؟ بر روی بعد روحانی خود تمرکز کنیم و یک وضعیت دینی معنی دار ایجاد کنیم؟
من در شگفت شدم که چگونه توئیتر، فیس‌بوک و شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای وبلاگ نویسی حال حاضر و آینده می‌توانند ادیان را به طور عام و اسلام را به طور خاص تحت تاثیر قرار دهند. نگرانی من زمانی زیاد شد که یک مقاله با عنوان "25 دلیل که چرا توئیتر معنوی است"، برخورد کردم، اما هیچ یک از دلایل ابدا قانع کننده نبودند.
سوء استفاده از آزادی بیان در فیس‌بوک
فیس‌بوک چالش‌ها و نگرانی‌های دیگری را برای مسلمانان ایجاد می‌کند. اولین و مهم‌ترین مورد آزادی بیان است که می‌تواند بسیار بیشتر از آنچه که بسیاری از مسلمانان (در کشورهای خود) به آن عادت دارند، باشد و یا می‌تواند تا حد یک سخن نفرت آمیز مورد سوء استفاده قرار گیرد. هم اکنون صفحاتی وجود دارند که برای "انتقاد" علنی و گستاخانه از اسلام ایجاد شده‌اند و ماه گذشته یک فرد مصری به دلیل "توهین به اسلام" در فیس‌بوک به زندان فرستاده شد. برخی از مسلمانان برای تحریم فیس‌بوک تلاش می‌کنند فقط شبکه‌های اجتماعی اسلامی مانند Muslimsocial، Muxlim یا Naseeb ایجاد کرده‌اند.
از دست رفتن "عفت مجازی"، "رفتار صحیح" و حفظ حریم خصوصی
نگرانی دیگر بسیاری از مسلمانان در مورد فیس‌بوک از دست دادن "عفت مجازی"، "رفتار صحیح" و حفظ حریم خصوصی است. مشکل "عفت" اشاره به تصاویری است که می‌تواند خارج از نزاکت تلقی شوند. رفتار صحیح از دست دادن خویشتنداری در نحوه حضور در اینترنت را که اغلب در تضاد کامل با شخصیت روزمره فرد است و همچنین دوگانگی در ابراز دیدگاه‌ها را که کاملا از اعتقادات و شیوه‌های "زندگی واقعی" فرد متفاوت است، تقبیح می‌کند و مسئله حفظ حریم خصوصی آنلاین به خوبی شناخته شده است.
تاثیر اتلاف وقت بر روی فعالیت‌های مذهبی
در نهایت، مشکل بزرگ دیگر، اتلاف وقت در شبکه‌های اجتماعی است. دو سال پیش، یک مطالعه در میان دانشجویان "اوانجلیست" (مسیحیان صهیونیست) انجام شد، نتیجه نشان داد که این دانشجویان به طور متوسط 18 ساعت در هفته را در رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنند که نیمی از آن در فیس‌بوک است. به طور جالب توجهی، 54 درصد این دانشجویان مذهبی گزارش دادند که "با توجه به صرف بیش از حد وقت (در آن فعالیت)، آنها از جنبه‌های مهمی از زندگی خود غافل شده‌اند." از سوی دیگر، 43 درصد دانشجویان اظهار داشتند که این فعالیت در کاهش استرس در زندگی به آنها کمک کرده است، و 35 درصد گزارش دادند که روابط اجتماعی آنها به کمک رسانه‌های اجتماعی بهبود یافته است.
نویسندگان این تحقیق درباره اثرات منفی که اتلاف وقت بر روی فعالیت‌های مذهبی (نماز، مطالعه کتاب مقدس، حضور در برنامه‌های مذهبی، خدمت به دیگران، و غیره) کاربران رسانه‌های اجتماعی خواهد داشت، هشدار دادند.
صرف بیشتر وقت بر روی دعا تا کلیک کردن در فضای مجازی
"یک روحانی مهم" ایرانی اخیرا به دانشجویان خود در مقابل "خطرات و وسوسه" اینترنت هشدار داد و به آنها توصیه کرد تا "زمان بیشتری را بر روی دعا و زمان کمتری را بر روی کلیک کردن در فضای مجازی صرف کنند."
اخیرا دو کنفرانس به بررسی تأثیر "رسانه‌های جدید" در گفتمان میان مسلمانان سراسر جهان و گفتمان با جوامع دینی دیگر اختصاص یافتند.
کنفرانس آنلاین در مورد "آینده اسلام در عصر رسانه‌های جدید"
آوریل گذشته، یک کنفرانس آنلاین در مورد "آینده اسلام در عصر رسانه‌های جدید"، برگزار شد که شامل 60 سخنران بود و هر یک به مدت یک دقیقه در مورد این موضوع صحبت کردند. اکثر سخنرانان با شوق و ذوق در مورد اثرات رسانه‌های جدید بر گفتمان و فرهنگ اسلامی سخن گفتند. با این حال، برخی از شرکت کنندگان نگرانی‌های جالبی را ابراز کردند.
انبوهی از دیدگاه‌های بدون مرجع و بنیان
مهم‌ترین تاثیری که مورد تاکید قرار گرفت این بود که رسانه‌های جدید امکان بیان نظرات بیشتری را در مورد اسلام می‌دهند و به مردم آزادی‌های جدیدی برای بررسی یا بیان افکاری که اغلب از نظرها پنهان شده‌اند، می‌دهند. مسلمانان آگاهی بیشتری در مورد تنوع در درون سنت خود کسب می‌کنند و عقاید خود را آگاهانه‌تر شکل می‌دهند.
با این حال، این دموکراتیزه کردن عقاید اسلامی، به "چند پارگی" تبدیل شده است، انبوهی از دیدگاه‌های بدون مرجع و بنیان. علاوه بر این، "گتو کردن دیدگاه‌ها" رخ داده است (آنگونه که از سوی گروه‌ها یا نظرات گمنام دیگر مشاهده شده است): مردمی که نظرات مشابه دارند، با یکدیگر مرتبط شده و دیدگاه‌های یکدیگر را تقویت می‌کنند.
همچنین زنان بسیار بیشتر در بحث‌های مربوط به اسلام مشارکت می‌کنند. از آنجا که زنان مسلمان حتی در کشورهای محافظه‌کارانه‌تر به صورت بسیار مشتاقانه به وبلاگ نویسی جذب شده‌اند.
فرصت مقابله با اسلام هراسی و جهل
رسانه های جدید همچنین فرصت‌های جالبی برای تبادل نظر با دیگران ارائه می‌دهند، فرصتی برای مقابله با اسلام هراسی یا جهل ساده، به شرط آنکه هر کس از "گتو" و یا حباب نظرات مشابه خویش بیرون بیاید.
تاثیر رسانه‌های جدید بر تحصیل کرده‌های جامعه
با این حال، باید مراقب بود که به این ابزار جدید اعتبار و یا قدرتی بیشتر از آنچه که واقعا دارا هستند، نداد. مهم‌تر از همه، طبق "گزارش جهانی فناوری اطلاعات" در سال 2011، تنها کسر کوچکی (10 تا 15 درصد) از مسلمانان در سراسر جهان به اینترنت دسترسی دارند. علاوه بر این، اینترنت و رسانه‌های جدید، نیاز به سطح معینی از آموزش و مهارت دارند. بنابراین، تاثیری که در حال حاضر این رسانه‌های جدید بر دیدگاه‌ها مسلمانان و درک آنها از مذهب خویش دارند، تا حد زیادی محدود به بخش تحصیل کرده جامعه است.
واضح است که رسانه‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی تحرک جدیدی در جوامع دینی، از جمله مسلمانان ایجاد کرده‌اند. برخی از تاثیرات در حیطه عمل و نیز در فرمول بندی و درک از دین هم اکنون احساس می‌شوند. این یکی از مهم ترین تحولات زمان ما است.
منبع: فارس
در واکنش به این تهدیدات، برخی از مسلمانان برای تحریم فیس‌بوک تلاش می‌کنند یا شبکه‌های اجتماعی مسلمان مانند "Muslimsocia"l، "Muxlim" یا "Naseeb" ایجاد کرده‌اند. در عین حال باید توجه داشت که رسانه‌های جدید فرصت‌های جالبی را برای تبادل نظر، مقابله با اسلام هراسی یا جهل ساده ارائه می‌دهند. اما تنها 10 تا 15 درصد مسلمانان به اینترنت دسترسی دارند.
اعتیاد جوانان به فضای مجازی
در نماز جمعه اخیر یک جوان مسلمان که در کنار من نشسته بود تلفن بلک‌بری خود را بیرون آورد و (در حالی که امام مشغول سخنرانی بود) شروع به چک کردن پیام‌های خود کرد. من کاملا حیرت کردم. سپس مرد جوان گوشی هوشمند خود را کنار گذاشت، اما 10 دقیقه بعد دوباره آن را بیرون آورد و چند چیز نوشت. این نشانه خوبی از منهتای توجه و همچنین اعتیاد او به فضای مجازی که جوانان امروزه قربانی آن شده‌اند، به من داد.
آیا از طریق توئیتر می‌توان با خدا رابطه برقرار کرد؟
من نتوانستم این صحنه کوچک را از ذهن خود پاک کنم و بنابراین عبارت "توئیتر و خدمات مذهبی"، را در گوگل جستجو کردم و با تعجب این صفحات را پیدا کردم: "توئیتینگ در طول برنامه کلیسا از دعای خیر کشیشان بهرمند می‌شود" (مقاله دو سال پیش در هوستون کرونیکل) و "آیا خدا توئیت می‌کند؟"، یک گردهمایی اینترنتی که از سوی واشنگتن پست دو سال قبل برگزار شد و در آن 16 شرکت کننده عقاید خود را مبنی بر اینکه آیا از طریق توئیتر می‌توان با خدا رابطه برقرار کرد، ارائه کردند. آیا ما دیگر قادر به آزادسازی ذهن خود نیستیم؟ نمی‌توانیم برده درون خود را آرام کنیم؟ بر روی بعد روحانی خود تمرکز کنیم و یک وضعیت دینی معنی دار ایجاد کنیم؟
من در شگفت شدم که چگونه توئیتر، فیس‌بوک و شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای وبلاگ نویسی حال حاضر و آینده می‌توانند ادیان را به طور عام و اسلام را به طور خاص تحت تاثیر قرار دهند. نگرانی من زمانی زیاد شد که یک مقاله با عنوان "25 دلیل که چرا توئیتر معنوی است"، برخورد کردم، اما هیچ یک از دلایل ابدا قانع کننده نبودند.
سوء استفاده از آزادی بیان در فیس‌بوک
فیس‌بوک چالش‌ها و نگرانی‌های دیگری را برای مسلمانان ایجاد می‌کند. اولین و مهم‌ترین مورد آزادی بیان است که می‌تواند بسیار بیشتر از آنچه که بسیاری از مسلمانان (در کشورهای خود) به آن عادت دارند، باشد و یا می‌تواند تا حد یک سخن نفرت آمیز مورد سوء استفاده قرار گیرد. هم اکنون صفحاتی وجود دارند که برای "انتقاد" علنی و گستاخانه از اسلام ایجاد شده‌اند و ماه گذشته یک فرد مصری به دلیل "توهین به اسلام" در فیس‌بوک به زندان فرستاده شد. برخی از مسلمانان برای تحریم فیس‌بوک تلاش می‌کنند فقط شبکه‌های اجتماعی اسلامی مانند Muslimsocial، Muxlim یا Naseeb ایجاد کرده‌اند.
از دست رفتن "عفت مجازی"، "رفتار صحیح" و حفظ حریم خصوصی
نگرانی دیگر بسیاری از مسلمانان در مورد فیس‌بوک از دست دادن "عفت مجازی"، "رفتار صحیح" و حفظ حریم خصوصی است. مشکل "عفت" اشاره به تصاویری است که می‌تواند خارج از نزاکت تلقی شوند. رفتار صحیح از دست دادن خویشتنداری در نحوه حضور در اینترنت را که اغلب در تضاد کامل با شخصیت روزمره فرد است و همچنین دوگانگی در ابراز دیدگاه‌ها را که کاملا از اعتقادات و شیوه‌های "زندگی واقعی" فرد متفاوت است، تقبیح می‌کند و مسئله حفظ حریم خصوصی آنلاین به خوبی شناخته شده است.
تاثیر اتلاف وقت بر روی فعالیت‌های مذهبی
در نهایت، مشکل بزرگ دیگر، اتلاف وقت در شبکه‌های اجتماعی است. دو سال پیش، یک مطالعه در میان دانشجویان "اوانجلیست" (مسیحیان صهیونیست) انجام شد، نتیجه نشان داد که این دانشجویان به طور متوسط 18 ساعت در هفته را در رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنند که نیمی از آن در فیس‌بوک است. به طور جالب توجهی، 54 درصد این دانشجویان مذهبی گزارش دادند که "با توجه به صرف بیش از حد وقت (در آن فعالیت)، آنها از جنبه‌های مهمی از زندگی خود غافل شده‌اند." از سوی دیگر، 43 درصد دانشجویان اظهار داشتند که این فعالیت در کاهش استرس در زندگی به آنها کمک کرده است، و 35 درصد گزارش دادند که روابط اجتماعی آنها به کمک رسانه‌های اجتماعی بهبود یافته است.
نویسندگان این تحقیق درباره اثرات منفی که اتلاف وقت بر روی فعالیت‌های مذهبی (نماز، مطالعه کتاب مقدس، حضور در برنامه‌های مذهبی، خدمت به دیگران، و غیره) کاربران رسانه‌های اجتماعی خواهد داشت، هشدار دادند.
صرف بیشتر وقت بر روی دعا تا کلیک کردن در فضای مجازی
"یک روحانی مهم" ایرانی اخیرا به دانشجویان خود در مقابل "خطرات و وسوسه" اینترنت هشدار داد و به آنها توصیه کرد تا "زمان بیشتری را بر روی دعا و زمان کمتری را بر روی کلیک کردن در فضای مجازی صرف کنند."
اخیرا دو کنفرانس به بررسی تأثیر "رسانه‌های جدید" در گفتمان میان مسلمانان سراسر جهان و گفتمان با جوامع دینی دیگر اختصاص یافتند.
کنفرانس آنلاین در مورد "آینده اسلام در عصر رسانه‌های جدید"
آوریل گذشته، یک کنفرانس آنلاین در مورد "آینده اسلام در عصر رسانه‌های جدید"، برگزار شد که شامل 60 سخنران بود و هر یک به مدت یک دقیقه در مورد این موضوع صحبت کردند. اکثر سخنرانان با شوق و ذوق در مورد اثرات رسانه‌های جدید بر گفتمان و فرهنگ اسلامی سخن گفتند. با این حال، برخی از شرکت کنندگان نگرانی‌های جالبی را ابراز کردند.
انبوهی از دیدگاه‌های بدون مرجع و بنیان
مهم‌ترین تاثیری که مورد تاکید قرار گرفت این بود که رسانه‌های جدید امکان بیان نظرات بیشتری را در مورد اسلام می‌دهند و به مردم آزادی‌های جدیدی برای بررسی یا بیان افکاری که اغلب از نظرها پنهان شده‌اند، می‌دهند. مسلمانان آگاهی بیشتری در مورد تنوع در درون سنت خود کسب می‌کنند و عقاید خود را آگاهانه‌تر شکل می‌دهند.
با این حال، این دموکراتیزه کردن عقاید اسلامی، به "چند پارگی" تبدیل شده است، انبوهی از دیدگاه‌های بدون مرجع و بنیان. علاوه بر این، "گتو کردن دیدگاه‌ها" رخ داده است (آنگونه که از سوی گروه‌ها یا نظرات گمنام دیگر مشاهده شده است): مردمی که نظرات مشابه دارند، با یکدیگر مرتبط شده و دیدگاه‌های یکدیگر را تقویت می‌کنند.
همچنین زنان بسیار بیشتر در بحث‌های مربوط به اسلام مشارکت می‌کنند. از آنجا که زنان مسلمان حتی در کشورهای محافظه‌کارانه‌تر به صورت بسیار مشتاقانه به وبلاگ نویسی جذب شده‌اند.
فرصت مقابله با اسلام هراسی و جهل
رسانه های جدید همچنین فرصت‌های جالبی برای تبادل نظر با دیگران ارائه می‌دهند، فرصتی برای مقابله با اسلام هراسی یا جهل ساده، به شرط آنکه هر کس از "گتو" و یا حباب نظرات مشابه خویش بیرون بیاید.
تاثیر رسانه‌های جدید بر تحصیل کرده‌های جامعه
با این حال، باید مراقب بود که به این ابزار جدید اعتبار و یا قدرتی بیشتر از آنچه که واقعا دارا هستند، نداد. مهم‌تر از همه، طبق "گزارش جهانی فناوری اطلاعات" در سال 2011، تنها کسر کوچکی (10 تا 15 درصد) از مسلمانان در سراسر جهان به اینترنت دسترسی دارند. علاوه بر این، اینترنت و رسانه‌های جدید، نیاز به سطح معینی از آموزش و مهارت دارند. بنابراین، تاثیری که در حال حاضر این رسانه‌های جدید بر دیدگاه‌ها مسلمانان و درک آنها از مذهب خویش دارند، تا حد زیادی محدود به بخش تحصیل کرده جامعه است.
واضح است که رسانه‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی تحرک جدیدی در جوامع دینی، از جمله مسلمانان ایجاد کرده‌اند. برخی از تاثیرات در حیطه عمل و نیز در فرمول بندی و درک از دین هم اکنون احساس می‌شوند. این یکی از مهم ترین تحولات زمان ما است.
منبع: فارس