گرداب- رسانه های اجتماعی را مرحله تکاملی رسانه های جمعی بر می شمارند و دوره آن از سال ۱۹۹۰ میلادی شروع شده است. حوزه مزبور از هفت مقوله شبکه های اجتماعی، وبلاگ ها، ویکی ها، پادکست ها، فروم ها، اجتماعات محتوایی و میکروبلاگها تشکیل می شود. ایجاد هویت شبکهای، فرازمان شدن بازخوردها، فرامکان شدن، توسعه ارتباطات افقی، تعاملی و شبکه ای شدن حوزه رسانه ای، تولید محتوا به وسیله کاربر و تقریباً رایگان شدن آن و … از ویژگی های رسانه های اجتماعی است.
شبکه های اجتماعی یکی از مهمترین مقوله های رسانه های اجتماعی محسوب می شود. به طوری که بیش از یک میلیارد کاربر در اینگونه شبکه ها فعال هستند ولی عمده کاربرانی که در شبکه های اجتماعی عضو هستند متأسفانه اعضای شبکه های اجتماعی برتر آمریکایی نظیر "فیسبوک" و "گوگل پلاس" هستند. با توجه به مزایای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وفرهنگی شبکه های اجتماعی برای گردانندگان آنها، در بعضی از کشورها تلاش هایی به عمل آمده است که در سطح ملی شبکه های اجتماعی با خصائص و ویژگی های ملی راه اندازی شوند. به جز در معدودی از کشورهای آسیایی نظیر کره جنوبی و چین موفقیت چندانی در راه اندازی شبکه های اجتماعی ملی و محلی ملاحظه نشده است.
علل زیادی برای این امر وجود دارد. اولاً: رفتار ملت ها و اقوام در فضای مجازی متفاوت است به نحوی که امروزه صحبت از راه اندازی رشته ای دانشگاهی به نام "قوم شناسی دیجیتالی" (Digital Ethnography) می شود. به طور مثال بعضی از ملت ها در فضای مجازی از هویت های مستعار استفاده می کنند یا بعضی دیگر بیش از حد، خودافشاگری در فضای مجازی دارند یا در زمینه روابط جنسیتی در ملت های مختلف رفتارهای متمایزی از خود نشان داده اند و یا بعضی به سرگرمیها بیش از اطلاع رسانی اهمیت می دهند. از جمله این رفتارها می تواند تمایل به عضویت در شبکه های اجتماعی خارج از مرزهای جغرافیایی و ملی باشد.
ثانیاً: شبکه های اجتماعی برتر نظیر فیسبوک و "لینکدین" از تعداد کاربران زیادی برخوردار هستند و این قابلیت ارتباط بخشی و ایجاد گروه های بزرگ تر و مناسب تر را فراهم می کند . هرچه شبکه اجتماعی بزرگتر باشد، گروه هایی که در آن تشکیل می شوند، می توانند از فضای بزرگتر مناسب تری برخوردار شوند . (چیزی شبیه قانون "مت کالف" که ارزش یک شبکه مخابراتی معادل مربع تعداد کاربران است . بنابراین هرچه تعداد کاربران بیشتر باشد، ارزش شبکه با توان دوم بزرگتر است.)
ثالثاً: قابلیت های فناورانه شبکه های اجتماعی برتر از لحاظ پایایی، ارائه خدمات متنوع تر، اتصال به بانک های بزرگ تر، سهولت آپلود و … آنها را مناسب تر ساخته است .
لذا پیشنهاد می شود
اگر قرار است شبکه های اجتماعی ملی در چارچوپ مرزهای جغرافیایی خودمان داشته باشیم می بایستی قابلیت هایی فراتر از شبکه های اجتماعی برتر داشته باشند. (که تقریباً محال است زیرا تعداد کاربران شبکه های ملی عمدتا ایرانیان بوده و به مراتب کمتر از کاربران شبکه های مزبور خواهند بود.) یا آنکه پاسخگوی نیاز ویژه ای باشد که در شبکه های اجتماعی مشابه وجود نداشته باشد. هنر کار آفرینان کشف همین نیازهای پنهان و ارائه پاسخ برای آنها می باشد. البته راه اندازی شبکه های اجتماعی ملی به معنی محدود سازی دسترسی به سایر شبکه های اجتماعی نیست زیرا امروزه شبکه های اجتماعی به سمت پایداری و موضوعی و تخصصی تر شدن حرکت می کنند و می توانند فرصت های مناسبی را برای کاربران ایجاد کنند.
سیدابوالحسن فیروزآبادی/منبع: خبرآنلاین