گرداب- ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا از تهدیدات جهانی به وسیله "جیمز کلاپر" رئیس اطلاعات ملی آمریکا در تاریخ 16 فوریه 2012 برای تحویل به کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا آماده شد و به طور مشروح به عوامل دولتی و غیر دولتی، تحولات سیاسی، اقتصادی و نظامی و گرایشات فراملی پرداخته که همه آن ها بر چشمانداز راهبردی و تاکتیکی آمریکا اثرگذار است.
تهدید ناشی از ایرانطرح ترور سفیر سعودی در ایالات متحده در سال ۲۰۱۱ نشان میدهد که برخی مقامات ایران محاسبات خود را تغییر دادهاند و اکنون بیشتر مایل به انجام حمله در ایالات متحده در واکنش به اقدامات واقعی یا فرضی آمریکا برای تهدید نظام ایران هستند. ما همچنین نگران برنامهریزی ایران برای اقدام علیه منافع آمریکا یا همپیمانانش در خارج از مرزهایمان هستیم.
تمایل ایران به حمایت از حملات آتی در ایالات متحده یا علیه منافع ما در خارج از مرزهایمان احتمالا به واسطه ارزیابی تهران از هزینههای تحمیلی به خاطر سوءقصد علیه سفیر و همچنین تلقی رهبری ایران از تهدیدات آمریکا علیه حکومت این کشور شکل میگیرد.
اشاعهتلاش دولت-کشورها برای توسعه، دستیابی یا اشاعه تسلیحات کشتار جمعی (WMD) و سامانههای پرتابی آن ها تهدید عمدهای برای امنیت کشور آمریکا، نیروهای مستقر ما و همپیمانانمان است. تهدید و اثر بیثباتکننده اشاعه هستهای، همچنین تهدید ناشی از اشاعه مواد و فناوریهایی که میتواند به برنامههای موجود و آتی تسلیحاتی شیمیایی و بیولوژی کمک کند، از جمله نگرانیهای اصلی ماست.
به شکل سنتی، بازدارندگی و دیپلماسی بسیاری از دولت کشورها را از دستیابی به تسلیحات بیولوژیک، شیمیایی یا هستهای بازداشته، اما این محدودیتها ممکن است در بازداشتن گروههای تروریستی از طی چنین مسیری بیاثر باشد. زمانی که فقط چند دولت به خطرناکترین فناوریها دسترسی داشتند، سپری شده است. مواد و فناوریهای بیولوژیک و شیمیایی که تقریبا همیشه دارای کاربری دوگانه هستند، به راحتی در اقتصاد جهانی شده در تردد است و همین گزینه در خصوص پرسنل دارای دانش علمی برای طراحی و استفاده از آنها نیز صدق میکند. تازهترین کشفیات در دنیای علوم به سرعت و به صورت جهانی منتشر میشوند.
ارزیابی ما این است که هیچ دولت-کشوری همکاری با گروههای تروریستی برای تولید سلاح کشتار جمعی نداشته و هیچ بازیگر غیر دولتی سایتهای تسلیحات کشتار جمعی را در کشورهای دستخوش ناآرامی هدف نگرفتهاند. گرچه دولتها رو به بیثباتی و گذار گذاشتهاند و مواد مرتبط با تسلیحات کشتار جمعی ممکن است در صورتی که حفاظت از آن ها دچار فرسایش شود، در برابر بازیگران غیر دولتی آسیبپذیر شوند.
برنامه هستهای ایرانارزیابی ما این است که ایران گزینه توسعه تسلیحات هستهای را باز نگه داشته، بخشی از این کار از طریق توسعه ظرفیتهای مختلف هستهای صورت میگیرد تا بتواند جایگاه بهتری را برای این کشور در صورت تصمیمگیری برای تولید چنین تسلیحاتی، فراهم آورد. گرچه ما نمیدانیم که آیا ایران نهایتا تصمیم به تولید تسلیحات هستهای خواهد گرفت یا خیر.
با این حال، ایران در حال توسعه ظرفیتهای خود در زمینه غنیسازی اورانیوم است که میتواند از آنها برای مقاصد غیرنظامی یا تسلیحاتی استفاده کند. آن گونه که در گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درج شده، ایران تا اواخر اکتبر ۲۰۱۱ حدود ۴۱۵۰ کیلوگرم LEUF6 با غنای ۳.۵ درصد و حدود ۸۰ کیلوگرم UF6 با غنای ۲۰ درصد در نطنز تولید کرده است. ایران ۹ ژانویه تایید کرد که غنیسازی اورانیوم را برای نخستین بار در دومین کارخانه غنیسازی خود در نزدیکی قم آغاز کرده است.
پیشرفت فنی ایران به ویژه در غنیسازی اورانیوم، ارزیابی ما را در این خصوص تقویت میکند که ایران ظرفیت علمی، فنی و صنعتی را برای آن که نهایتا تسلیحات هستهای تولید کند، در اختیار دارد و این امر موضوع را به اراده سیاسی نیز منوط میسازد. این پیشرفتها موجب کمک به قضاوت ما در این خصوص میشود که ایران اگر بخواهد، از نظر فنی قادر به تولید اورانیوم غنی شده در سطح بالا به حد کافی برای تولید یک سلاح خواهد بود.
ایران بزرگترین مبتکر تولید موشکهای بالستیک در خاورمیانهقضاوت ما این است که ایران احتمالا ابزار پرتابی موشکی را به عنوان شیوه دارای ارجحیت برای پرتاب تسلیحات هستهای مدنظر قرار خواهد داد.
ایران هماکنون بزرگترین مبتکر تولید موشکهای بالستیک در خاورمیانه است و در حال توسعه اندازه، دسترسی و پیچیدگی نیروهای موشک بالستیک خود است و بسیاری از آن ها قادر به حمل تسلیحات هستهای هستند.قضاوت ما این است که تصمیمسازی هستهای ایران با رویکرد هزینه فایده هدایت میشود که این امر فرصتهایی را در اختیار جامعه بینالمللی برای اعمال نفوذ بر تهران قرار میدهد. دولتمردان ایران بیشک امنیت، پرستیژ و نفوذ ایران و همچنین جو سیاسی و امنیتی بینالمللی را هنگام تصمیمگیری در خصوص برنامه هستهایاش مدنظر قرار میدهند.
ابداعات فزاینده ایران در زمینه موشکهای بالستیک و دستیابی و تولید بومی موشکهای کروز ضد ناو (ASCM) ظرفیتهایی را برای افزایش اعمال قدرت این کشور تامین میکند. تهران موشکهای متعارف خود را به عنوان بخشی لاینفک از راهبرد خود برای بازدارندگی -و در صورت لزوم برای انتقامجویی علیه- نیروها در منطقه، شامل نیروهای آمریکایی، در نظر میگیرد. موشکهای بالستیک این کشور بخش لاینفک از ظرفیت پرتاب تسلیحات کشتار جمعی ایران بوده و در قالب همین راهبرد قرار میگیرد.
برنامه هستهای کره شمالیتسلیحات هستهای و برنامه موشکی کره شمالی تهدید جدی برای جو امنیتی در شرق آسیاست. صادرات موشکهای بالستیک و مواد مرتبط با آن برای کشورهای متعدد از جمله ایران و سوریه و همکاریاش با سوریه -که اکنون خاتمه یافته- در احداث راکتور هستهای (تخریب شده در سال ۲۰۰۷)، نشان از گستره فعالیتهای اشاعهای کره شمالی دارد. با وجود توافقنامه شش جانبه اکتبر ۲۰۰۷ -که در آن کره شمالی تایید کرد به انتقال ندادن مواد، فناوری یا دانش هستهای متعهد است- ما همچنان نسبت به احتمال اینکه کره شمالی احتمالا به صادرات فناوری هستهای بپردازد، هشیار هستیم.
قضاوت ما این است که کره شمالی دو دستگاه هستهای را آزمایش کرده است. آزمایش هستهای اکتبر ۲۰۰۶ مطابق با ارزیابی درازمدت ما در این خصوص است که این کشور دستگاهی هستهای را تولید کرده، گرچه قضاوت ما این است که خود آزمایش با شکست مواجه شد. آزمایش هستهای احتمالی کره شمالی در مه ۲۰۰۹ معادل انفجار حدود دو تن TNT بود که ظاهرا موفقیتآمیزتر از آزمایش ۲۰۰۶ بود. این آزمایشها ارزیابی ما در این خصوص تقویت میکند که کره شمالی تسلیحات هستهای تولید کرده است.
نوامبر ۲۰۱۰، کره شمالی تاسیسات غنیسازی اورانیومی را با ادعای استقرار ۲۰۰۰ سانتریفیوژ برای یک هیئت غیر رسمی فاش کرد که مشغول دیدار از مرکز تحقیقات هستهای یونگ بیون بودند و اظهار داشت که این تاسیسات مشغول تولید اورانیوم کم غنی شده برای تامین سوخت راکتور آب سبک در دست احداث در یونگ بیون است.
این افشاگری کره شمالی از ارزیابی درازمدت ایالات متحده در این خصوص حمایت میکند که کره شمالی دنبال ظرفیت غینسازی اورانیوم است.منبع:
فارس