هر کس که زنی را به همسری می‌گیرد پس اکرام و احترام او نیز بر وی واجب است.
گرداب- پاک و منزه است آن خدایی که جمال مطلق است و جلوه ای از جمال خویش را در خلقت زن به نمایش گذاشته است که "زن ، در آئینه جمال و جلال"1 گاه می شود مریم مطهره، گاه می شود آسیه مؤمنه، گاه می شود خدیجه کبری و گاه فاطمه زهرا صلوات الله علیهن که کوثر اعطایی حضرت حق به بهترین مخلوقاتش است.
آفرینش زیبای زن
در باب آفرینش زن، گاهی کج اندیشان و مغرضان و ناآگاهان خواسته اند که به اهانت به این مخلوق گرامی بپردازند و این در حالی است که صادق آل محمد علیه السلام از اینگونه سخن ها شکایت می کند و خداوند را منزه از این گونه نسبت ها بیان می فرماید و او را در نادرستی آنها به داوری می گیرد که "زراره" در یک حدیث زیبا نقل می کند که از امام صادق عليه السلام درباره آفرينش حوّا سوال شد كه برخي مي گويند خداوند حوا را از دنده پايين و چپ آدم آفريد، امام فرمودند:
«خدا منزه و برتر است از اين نسبت، آن كس كه چنين مي گويد مي پندارد كه خداوند قدرت نداشت براي آدم همسري از غير دنده اش بيافريند، اينان راه را بر خرده گيران باز مي كنند... اينها چه مي گويند؟ خداوند ميان ما و آنان داوري مي كند. خداوند بزرگ آنگاه كه آدم را از خاك آفريد و به ملائكه فرمان داد تا او را سجده كنند، خوابي عميق بر او چيره ساخت، سپس مخلوقي جديد بيافريد... كه وقتي به حركت در آمد، از حركت او به خود آمد، چون بدان نگريست ديد زيباست و همانند خود اوست، جز اينكه زن است... آدم در اين هنگام گفت: خداوندا اين مخلوق زيبا كيست كه من نسبت به او چنين احساس انس مي كنم؟ خداوند گفت: اين بنده من حوّاست...»2
مقام روحی و عقلی زن
کرامت و بزرگی و نزدیکی به خدای رحمان و رحیم نه در قوت بازو است و نه در قامت بلند و ماهیچه های در هم پیچیده و پهن بلکه الا و لابد نزدیکی به خدا در زلالی روح و بارش مهر و عطوفت بر خلق خداست که این مایه به وفور در خلقت زن به ودیعت نهاده شده است.
با توجه به سخنان علما و بزرگان در باب مراتب عقل زن، باید با اطمینان کامل و ضرس قاطع گفت که آن عقلی که مایه امتیاز در پیشگاه خداست که "ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان"3 است؛ هیچ فرقی در زن و مرد ندارد بلکه انسانیت و کمالات انسانی مربوط به روح است و روح مذکر و مؤنث ندارد.
قرآن کریم نیز برخلاف برخي نظريات تحقيرآميز كه زن را در مقام استعدادهاي روحاني هم رديف مرد نمي دانند، دوشادوش مردان بزرگ از زنان بزرگ نيز ياد مي كند چنانچه از همسران آدم و ابراهيم عليهما السلام و از مادران موسي و عيسي عليهما السلام در نهايت تجليل نام برده است. به عنوان نمونه در سوره آل عمران آمده است:
یا مَرْیَمُ اِنَّ اللّهَ اصْطَفیکِ وَ طَهَّرَکِ وَاصْطَفیکِ عَلی نِساءِ الْعالَمین4
اي مريم! خدا تو را برگزيده و پاك ساخته و بر تمام زنان جهان برتري داده است.
فهم و فقه و درک و حکمت در زنان
فهم و درک زنان اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر از آنان نیست که امام صادق عليه السلام در مبحث زني كه مي خواست به نيابت از مردي به حج برود فرمودند:
ربّ امراة افقهُ من رجل5
چه بسا زناني كه از مردان فقيه تر باشند.
و درباره دوران ظهور و تشكيل جامعه آرماني نيز از والايي زنان در عرصه فقاهت و دين شناسي در حديثي آمده است:
قال الباقر عليه السلام: و تؤتَون الحكمة َفي زمانه حتي ان المراة لتقضي في بيتهابكتاب الله تعالي و سنة رسول الله.
در زمان حكومت حضرت مهدي عليه السلام، زنان در خانه ها، با كتاب خدا و سنت پيامبر صلی الله علیه و آله قضاوت كنند.6
توصیه به مردان
اخلاق خاصان درگاه خدا و اولیای الهی و پیامبران صلوات الله علیهم اجمعین در گرامی داشتن و بزرگداشت این مخلوق زیبای خداوند بوده است که امام صادق علیه اسلام می فرمایند: «من اخلاق الانبياء صلي الله عليهم حبّ النساء .7
در دل انبیا که خانه مقدس خدای تعالی است محبت به این مخلوق زیبای خدا نیز جایگاهی معلوم داشته که موجبات خشنودی صاحب خانه دل فراهم می آورده است.
و نیز پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: مَن اِتخذ زوجة فلْیُکرمها8
هرکس که زنی را به همسری می گیرد پس اکرام و احترام او نیز بر وی واجب است.
پس باید در طریق این بزرگان که طریق راستی و سعادت و کمال است گام نهاد و به زنان و همسران عشق ورزید و ایشان را گرامی داشت که در مقام و منزلت جنس زن همین بس که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از زنان است که خداوند جل جلاله فرمود: اگر فاطمه نبود خاتم پیغمبران و امیرمؤمنان صلوات الله علیهما را خلق نمی نمودم.9
پی نوشت:
1. اشاره به کتاب حضرت علامه جوادی آملی که به همین عنوان است.
2.بحار الانوار ج11 ص221.
3. العقل ما عبد به الرّحمن و اكتسب به الجنان. عقل آنچه که خدای رحمان با آن عبادت می شود و بهشت به وسیله آن کسب می شود، است.كافى، ج 1، ص 11
4. سوره آل عمران،آيه 42
4.1. در مورد این آیه حدیث زیبایی وارد شده است که لازم به ذکر است:
قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: «... ابنتى فاطمه، و انها لسيده نسا العالمين فقيل: يا رسول اللَّه! هى سيده نسا عالمها؟ فقال: ذاك لمريم بنت عمران، فاما ابنتى فاطمه فهى سيده نسا العالمين من الاولين و الاخرين و انها لتقوم فى محرايها فيسلم عليها سبعون الف ملك من الملائكه المقربين و ينادونها بمانادت به الملائكه مريم فيقولون يا فاطمه! ان اللَّه اصطفيك و طهرك و اصطفيك على نسا العالمين. (اصول كافى، ج 1، ص 437، ح 4: ما من نبى جا قط الا بمعرفه حقنا و تفضيلنا على من سوانا)
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: دخترم فاطمه سرور زنان عالميان است. از او سئوال شد يا رسول اللَّه! سرور زنان زمان خودش؟ فرمودند: اين امتياز محدود، مربوط به حضرت مريم است، ولى دخترم فاطمه برترين زن عالميان از اولين و آخرين است. او هنگامى كه در محراب عبادتش قرار می گيرد، هفتاد هزار ملائكه از مقربين درگاه الهى بر او سلام و درود مى فرستند و او را مخاطب قرار مى دهند، با آن جمله اى كه مريم را مخاطب قرار داده بودند و چنين مى گويند: اى فاطمه! خداوند تو را برگزيده و پاك ساخته و تو را بر تمام زنان عالميان برترى داده است.
5. وسائل الشيعه 8/124
6. غيبت نعماني ص 239.
7. كافي ج5 ص 320
8. حقوق در اسلام/محسن فقیه/انتشارات امامت/ص99
9. يا أحمد لولاك لما خلقت الأفلاك، ولولا علي لما خلقتك، ولولا فاطمة لما خلقتكما) (الجنة العاصمة : 148 ، مستدرك سفينة البحار: 3 / 334 عن مجمع النورين : 14 ، عن العوالم : 44 . الأسرار الفاطمية - الشيخ محمد فاضل المسعودي - ص 231) هذا الحديث من الأحاديث المأثورة التي رواها جابر بن عبد الله الأنصاري عن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم عن الله تبارك و تعالى
اي احمد اگر تو نبودي افلاک را نمي آفريدم و اگر علي نبود تو را نمي آفريدم و اگر فاطمه نبود شما دو تن را خلق نمي کردم. اين روايت از رواياتي است که از جابر بن عبد الله الانصاري آن را از رسول خدا از خداوند نقل کرده است.
سرباز صفر جنگ نرم
آفرینش زیبای زن
در باب آفرینش زن، گاهی کج اندیشان و مغرضان و ناآگاهان خواسته اند که به اهانت به این مخلوق گرامی بپردازند و این در حالی است که صادق آل محمد علیه السلام از اینگونه سخن ها شکایت می کند و خداوند را منزه از این گونه نسبت ها بیان می فرماید و او را در نادرستی آنها به داوری می گیرد که "زراره" در یک حدیث زیبا نقل می کند که از امام صادق عليه السلام درباره آفرينش حوّا سوال شد كه برخي مي گويند خداوند حوا را از دنده پايين و چپ آدم آفريد، امام فرمودند:
«خدا منزه و برتر است از اين نسبت، آن كس كه چنين مي گويد مي پندارد كه خداوند قدرت نداشت براي آدم همسري از غير دنده اش بيافريند، اينان راه را بر خرده گيران باز مي كنند... اينها چه مي گويند؟ خداوند ميان ما و آنان داوري مي كند. خداوند بزرگ آنگاه كه آدم را از خاك آفريد و به ملائكه فرمان داد تا او را سجده كنند، خوابي عميق بر او چيره ساخت، سپس مخلوقي جديد بيافريد... كه وقتي به حركت در آمد، از حركت او به خود آمد، چون بدان نگريست ديد زيباست و همانند خود اوست، جز اينكه زن است... آدم در اين هنگام گفت: خداوندا اين مخلوق زيبا كيست كه من نسبت به او چنين احساس انس مي كنم؟ خداوند گفت: اين بنده من حوّاست...»2
مقام روحی و عقلی زن
کرامت و بزرگی و نزدیکی به خدای رحمان و رحیم نه در قوت بازو است و نه در قامت بلند و ماهیچه های در هم پیچیده و پهن بلکه الا و لابد نزدیکی به خدا در زلالی روح و بارش مهر و عطوفت بر خلق خداست که این مایه به وفور در خلقت زن به ودیعت نهاده شده است.
با توجه به سخنان علما و بزرگان در باب مراتب عقل زن، باید با اطمینان کامل و ضرس قاطع گفت که آن عقلی که مایه امتیاز در پیشگاه خداست که "ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان"3 است؛ هیچ فرقی در زن و مرد ندارد بلکه انسانیت و کمالات انسانی مربوط به روح است و روح مذکر و مؤنث ندارد.
قرآن کریم نیز برخلاف برخي نظريات تحقيرآميز كه زن را در مقام استعدادهاي روحاني هم رديف مرد نمي دانند، دوشادوش مردان بزرگ از زنان بزرگ نيز ياد مي كند چنانچه از همسران آدم و ابراهيم عليهما السلام و از مادران موسي و عيسي عليهما السلام در نهايت تجليل نام برده است. به عنوان نمونه در سوره آل عمران آمده است:
یا مَرْیَمُ اِنَّ اللّهَ اصْطَفیکِ وَ طَهَّرَکِ وَاصْطَفیکِ عَلی نِساءِ الْعالَمین4
اي مريم! خدا تو را برگزيده و پاك ساخته و بر تمام زنان جهان برتري داده است.
فهم و فقه و درک و حکمت در زنان
فهم و درک زنان اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر از آنان نیست که امام صادق عليه السلام در مبحث زني كه مي خواست به نيابت از مردي به حج برود فرمودند:
ربّ امراة افقهُ من رجل5
چه بسا زناني كه از مردان فقيه تر باشند.
و درباره دوران ظهور و تشكيل جامعه آرماني نيز از والايي زنان در عرصه فقاهت و دين شناسي در حديثي آمده است:
قال الباقر عليه السلام: و تؤتَون الحكمة َفي زمانه حتي ان المراة لتقضي في بيتهابكتاب الله تعالي و سنة رسول الله.
در زمان حكومت حضرت مهدي عليه السلام، زنان در خانه ها، با كتاب خدا و سنت پيامبر صلی الله علیه و آله قضاوت كنند.6
توصیه به مردان
اخلاق خاصان درگاه خدا و اولیای الهی و پیامبران صلوات الله علیهم اجمعین در گرامی داشتن و بزرگداشت این مخلوق زیبای خداوند بوده است که امام صادق علیه اسلام می فرمایند: «من اخلاق الانبياء صلي الله عليهم حبّ النساء .7
در دل انبیا که خانه مقدس خدای تعالی است محبت به این مخلوق زیبای خدا نیز جایگاهی معلوم داشته که موجبات خشنودی صاحب خانه دل فراهم می آورده است.
و نیز پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: مَن اِتخذ زوجة فلْیُکرمها8
هرکس که زنی را به همسری می گیرد پس اکرام و احترام او نیز بر وی واجب است.
پس باید در طریق این بزرگان که طریق راستی و سعادت و کمال است گام نهاد و به زنان و همسران عشق ورزید و ایشان را گرامی داشت که در مقام و منزلت جنس زن همین بس که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از زنان است که خداوند جل جلاله فرمود: اگر فاطمه نبود خاتم پیغمبران و امیرمؤمنان صلوات الله علیهما را خلق نمی نمودم.9
پی نوشت:
1. اشاره به کتاب حضرت علامه جوادی آملی که به همین عنوان است.
2.بحار الانوار ج11 ص221.
3. العقل ما عبد به الرّحمن و اكتسب به الجنان. عقل آنچه که خدای رحمان با آن عبادت می شود و بهشت به وسیله آن کسب می شود، است.كافى، ج 1، ص 11
4. سوره آل عمران،آيه 42
4.1. در مورد این آیه حدیث زیبایی وارد شده است که لازم به ذکر است:
قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: «... ابنتى فاطمه، و انها لسيده نسا العالمين فقيل: يا رسول اللَّه! هى سيده نسا عالمها؟ فقال: ذاك لمريم بنت عمران، فاما ابنتى فاطمه فهى سيده نسا العالمين من الاولين و الاخرين و انها لتقوم فى محرايها فيسلم عليها سبعون الف ملك من الملائكه المقربين و ينادونها بمانادت به الملائكه مريم فيقولون يا فاطمه! ان اللَّه اصطفيك و طهرك و اصطفيك على نسا العالمين. (اصول كافى، ج 1، ص 437، ح 4: ما من نبى جا قط الا بمعرفه حقنا و تفضيلنا على من سوانا)
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: دخترم فاطمه سرور زنان عالميان است. از او سئوال شد يا رسول اللَّه! سرور زنان زمان خودش؟ فرمودند: اين امتياز محدود، مربوط به حضرت مريم است، ولى دخترم فاطمه برترين زن عالميان از اولين و آخرين است. او هنگامى كه در محراب عبادتش قرار می گيرد، هفتاد هزار ملائكه از مقربين درگاه الهى بر او سلام و درود مى فرستند و او را مخاطب قرار مى دهند، با آن جمله اى كه مريم را مخاطب قرار داده بودند و چنين مى گويند: اى فاطمه! خداوند تو را برگزيده و پاك ساخته و تو را بر تمام زنان عالميان برترى داده است.
5. وسائل الشيعه 8/124
6. غيبت نعماني ص 239.
7. كافي ج5 ص 320
8. حقوق در اسلام/محسن فقیه/انتشارات امامت/ص99
9. يا أحمد لولاك لما خلقت الأفلاك، ولولا علي لما خلقتك، ولولا فاطمة لما خلقتكما) (الجنة العاصمة : 148 ، مستدرك سفينة البحار: 3 / 334 عن مجمع النورين : 14 ، عن العوالم : 44 . الأسرار الفاطمية - الشيخ محمد فاضل المسعودي - ص 231) هذا الحديث من الأحاديث المأثورة التي رواها جابر بن عبد الله الأنصاري عن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم عن الله تبارك و تعالى
اي احمد اگر تو نبودي افلاک را نمي آفريدم و اگر علي نبود تو را نمي آفريدم و اگر فاطمه نبود شما دو تن را خلق نمي کردم. اين روايت از رواياتي است که از جابر بن عبد الله الانصاري آن را از رسول خدا از خداوند نقل کرده است.
سرباز صفر جنگ نرم