گرداب-
با گسترش روزافزون سلطه "فضای سایبر" بر عرصههای مختلف زندگی و در اصطلاح
سایبریشدن زندگی بشر امروز، این فضا و متعاقب آن نقشآفرینان و
تصمیمسازان آن، قدرتی بیش از پیش یافتهاند تا آن جا که "جوزف نای" از
نظریهپردازان اصلی در زمینه قدرت نرم، در توصیف قدرت این فضا آورده است:
«تکان دادن کوهها و دریاها کار آسانی نیست، اما در فضای مجازی با فشار یک کلید میتوان همه چیز را تغییر داد.» در
این شرایط کشورهای موثر در این عرصه از جمله آمریکا و روسیه پیش از سایرین
به لزوم دستیابی به فهم مشترک در این زمینه پی برده و گام نخست در این
زمینه را برداشتهاند.
با توجه به آن که این عرصه نسبتا نوظهور است،
اقدام به تعریف اصطلاحات مربوط به آن، به آمریکا و روسیه این شانس را
میدهد که به راحتی ابتکار عمل در این فضا را در دست گیرند و جهان در این
زمینه نیز مانند بسیاری از زمینههای دیگر، مطابق میل و در راستای تامین
منافع این کشورها به پیش رود.
شاید رسیدن به تعاریف مشترک بر سر
برخی اصطلاحات کلیدی این عرصه را بتوان گامی همسو با توصیه نای دانست که
از کشورهای مختلف جهان خواسته است، دور میز مذاکره بنشینند و برای جنگ در
فضای مجازی چارهای بیاندیشند.
در همین راستا، "انستیتو شرق - غرب"
آمریکا و "انستیتو اطلاعات دانشگاه دولتی مسکو" در اقدامی مشترک، به شرح
اصطلاحات مهم و موثر در فضای سایبر پرداخته و این تعاریف را با عنوان
"مبانی اصطلاحات حیاتی" منتشر کردهاند. در این سند، عبارات به زبان
انگلیسی و روسی تعریف شدهاند.
در این مجموعه که مولفان آن را گام
نخست از پروژه بزرگتری در این زمینه عنوان کردهاند، 20 اصطلاح در سه حوزه
"بستر"، "شیوههای تهاجم" و " مهارتهای موثر در حوزه سایبر" و بر اساس
طبقهبندی زیر شرح داده شده است:
بستر:
فضای سایبر (Cyberspace)
زیرساخت سایبری (Cyber Infrastructure)
خدمات سایبری(Cyber Services)
فضای سایبری حیاتی (Critical Cyberspace)
زیرساخت سایبری حیاتی (Critical Cyber Infrastructure)
خدمات سایبری حیاتی (Critical Cyber Services)
شیوههای تهاجم:
جرم سایبری (Cyber Crime)
تروریسم سایبری (Cyber Terrorism)
مناقشه سایبری (Cyber Conflict)
جنگ سایبری (Cyber War)
امنیت سایبری (Cybersecurity)
مهارتهای موثر در حوزه سایبر:
جنگ منحصرا سایبری (Cyber Warfare)
حمله سایبری (Cyber Attack)
حمله متقابل سایبری (Cyber Counter-Attack)
ضدعملیات دفاعی سایبری (Cyber Defensive Countermeasure)
دفاع سایبری (Cyber Defense)
توانایی دفاعی سایبری (Cyber Defensive Capability)
توانایی تهاجمی سایبری (Cyber Offensive Capability)
استثمار سایبری (Cyber Exploitation)
بازدارندگی سایبری (Deterrent Cyber)
این بخش به تعاریف مورد توافق برای 5 عبارت باقیمانده از حوزه مهارتهای موثر در حوزه سایبر، شامل:"دفاع
سایبری"، "توانایی دفاعی سایبری"، "توانایی تهاجمی سایبری"، "استثمار
سایبری" و "بازدارندگی سایبری" میپردازد.
دفاع سایبری (Defense Cyber)
تواناییهای سازماندهی شده برای محافظت در برابر حملات، کاستن از خسارات ناشی از آنها و بازگشت سریع به وضعیت عادی در مقابل حمله سایبری است.
*توضیحات
ملاحظات مهم در مورد این واژه شامل موارد زیر است:
دفاع سایبری به فعالیتهایی اشاره دارد که از سوی یک طرف برای محافظت از منافعش در تمهید در برابر یک حمله، صورت میگیرد.
گنجاندن این عبارت در این دستهبندی اولیه مرتبط با دفاع، دارای اهمیت است زیرا کمک میکند تا تمایل به حق دولت- ملتها برای سرمایهگذاری در راستای توسعه تواناییهایی که ممکن است برای دفاع از منافعشان مورد نیاز باشد، تشریح شود.
دفاع موثر در سیستمهای الکترونیکی اغلب بر مبنای تشخیص، جدا[مجزا]سازی، گزارشدهی، بازگشت به وضعیت عادی و خنثیسازی قرار دارد.
توانایی دفع یک حمله، میتواند استراتژی دفاعی موثری باشد.
یک حمله تنها هنگامی موثر است که یک ضعف واقعی را مورد هدف قرار دهد.
توانایی دفاعی سایبری (Cyber Defensive Capability)
توانایی دفاع موثر و دفع یا حمله سایبری که میتواند برای بازدارندگی سایبری مورد استفاده قرار گیرد.
*توضیحات
ملاحظات مهم در مورد این واژه شامل موارد زیر است:
گنجاندن این عبارت در این دسته بندی اولیه مرتبط با دفاع، دارای اهمیت است؛ زیرا کمک میکند تا تمایل به حق دولت-ملتها برای سرمایهگذاری در راستای توسعه تواناییهایی که ممکن است برای دفاع از منافعشان مورد نیاز باشد، تشریح شود.
توانایی تهاجم سایبری (Cyber Offensive Capability)
توانایی برای آغاز یک حمله سایبری که ممکن است برای بازدارندگی سایبری مورد استفاده قرار گیرد.
*توضیحات
ملاحظات مهم در مورد این واژه شامل موارد زیر است:
وزارت دفاع آمریکا، تعریف مرتبطی در این زمینه دارد: "عملیاتهای فضایسایبری" که به این صورت تعریف شدهاند: "به کارگیری تواناییهای سایبری در جایی که هدف اولیه به دست آوردن اهداف در فضای سایبری یا از طریق آن است. چنین عملیاتهایی شامل عملیاتهایی مبتنی بر شبکه کامپیوتری و فعالیتهایی برای عملی کردن و دفاع از "شبکه جهانی اطلاعات"(Global Information Grid) است.
استثمار سایبری (Cyber Exploitation)
استفاده از امتیاز یک فرصت در فضای سایبری برای دستیابی به یک هدف است.
*توضیحات
ملاحظات مهم در مورد این عبارت شامل موارد زیر است:
امتیاز در این جا میتواند تقویت طرف در حال انجام فعالیت یا آسیبپذیری دشمن باشد.
اعضای تیم روسی اعلام کردند این واژه در روسیه مورد استفاده قرار نمیگیرد.
"آژانس استانداردسازی ناتو" (NSA)، "استثمار شبکه کامپیوتری" (CNE) را "کاری که با هدف استفاده از یک کامپیوتر یا شبکه کامپیوتری و همچنین اطلاعاتی که بر روی آن قرار دارد، برای به دست آوردن امتیاز" تعریف کرده است.
بازدارندگی سایبری (Deterrent Cyber)
مکانیزم آشکاری که در بازداشتن از مناقشه سایبری یا فعالیت تهدیدآمیز در فضای سایبری، موثر فرض میشود.
*توضیحات
ملاحظات مهم در مورد این عبارت شامل موارد زیر است:
مکانیزمهای بازدارندگی سایبری شامل سیاست، موضعگیری، سلاح، توانمندی یا هم پیمانی میشود.