به گزارش
گرداب، محمدحسین جعفریان در قدس آنلاین نوشت:
نظر
به گسترش فضای مجازی، به ویژه بر روی تلفن های همراه، این روزها بحث تأثیرهای
آن داغ است. این که برخلاف ادعای تبدیل شدن جهان به دهکده‌ای کوچک، در عمل
انسان با این ابزار تنهاتر می‌شود.
اینکه دوستان مجازی جای روابط و دوستان حقیقی را می‌گیرند.
تأثیر این
ابزار بر هسته خانواده، تربیت فرزندان، محیط های آموزشی و... توسط
کارشناسان بسیار بررسی شده است. اما یکی از نکات مغفول که کم تر در این میان
به آن پرداخته شده، سواد، دانش و خرد مجازی است.
همه روزه در گروه‌های مجازی و بر روی تلفن های همراه، میلیون ها پیام دست به
دست می‌شود. بخشی از این پیام ها تخصصی‌اند، بنابراین کشف صحت و سقم آن
آسان نیست. با این حال، پیش از آنکه معلوم شود این پیام درست است یا غلط،
میلیون ها نفر آن را دیده‌اند.
گاه شما یک پیام پزشکی دریافت می کنید مبنی بر اینکه برای پیشگیری از فلان
بیماری چه باید کرد یا فلان خوراکی چه ویژگی ها و مضراتی دارد یا علایم
سکته قلبی چیست. آن را می‌خوانید و به نظرتان جالب می‌آید و برای ده‌ها فرد
و گروه دیگر می‌فرستید و در ظرف چند ساعت این پیام را صدها هزار نفر
می‌بینند. حال آنکه هیچ کس از صحت آن یقین ندارد.
در این میان گاه این
پیام ها سر راه خود به دست یک متخصص مربوطه می‌رسد، اگر او ببیند پیام غلط و
ترویج آن به اشتباه انداختن دیگران است، حداکثر کاری که قادر است انجام
دهد، تذکر به فرستنده و شرح دقیق ماجراست. این در صورتی است که او حوصله
کند و این کار را انجام دهد. اما هرگز پیام او به سرعت تکثیر پیام غلط
پیشین دست به دست نخواهد شد. چرا؟
چون اول آنکه فرستنده پیام چون نسبت به
ارسال آن نوعی احساس مسؤولیت و مالکیت می‌کند، به سادگی اشتباه بودن آن را
نمی‌پذیرد. گاه مقابل پیام تصحیحی مقاومت می‌کند و آن قدر این لجبازی را
ادامه می‌دهد تا فردی که حرف درست می‌زند خسته شده و بحث را رها کند. حتی
اگر چنین نکند، منتشر کننده پیام غلط که ندانسته آن را باز نشر کرده، پس از
تذکر از سوی یک متخصص، حاضر به عذرخواهی و تصحیح اشتباهش در بقیه
گروه‌هایی که آن مطلب غلط را ارسال کرده نیست.
این وضعیت پیامدهای خطرناکی دارد: ناگهان شما با انبوهی از مجعولات روبه
رو می‌شوی که به شاعران، نویسندگان، متفکران و شخصیت های بزرگ نسبت داده شده
و چون با ذوق برخی سازگار است آنها هم به سرعت به انتشار آن دامن می‌زنند.
در این بین عده‌ای که خود سواد کافی در این حوزه‌ها نداشته و حوصله تحقیق
یا پرسیدن از بقیه را نیز ندارند (به ویژه در سنین پایین‌تر) این ها را به
همین شکل غلط می‌آموزند.
این دست از مخاطبان فضای مجازی در طول زمان پر
می‌شوند از مطالبی که به نوعی سواد مجازی است. چیزی هست و چیزی نیست. مثلاً
یک پند پزشکی هست اما کامل نیست. شعری هست اما غلط است یا مال شاعری که
آن ها آموخته‌اند نیست و... . این رفتار به تدریج خیلی از مسایل را در جوامع
امروزی به چالش خواهد کشید.