رضا رحیمی پژوهشگر و مدرس دانشگاه در پنجمین همایش «رایانه در زندگی من»
با هدف بررسی تاثیر شبکه‌های اجتماعی روی فرزندان با اشاره به اینکه طبق
پیش‌بینی‌هایی که موسسات معتبر اروپایی و آمریکایی داشته‌اند، ایران در
پنج سال آینده جزو شش کشور اول دنیا در استفاده از فناوری‌های دیجیتالی
است، اظهار کرد: هر اندازه فرزندان خود را محدود کنیم، باید بدانیم این
محدودیت موقتی است و وقتی او بزرگ شود دیگر نمی‌توان او را محدود کرد.
وی عنوان کرد: بحثی با عنوان «زندگی دوم» شکل گرفته و این زندگی در چند
سال آینده به شدت گسترش پیدا می‌کند و هم‌اکنون نیز مولفه‌های آن را
می‌بینیم. بازی‌های رایانه‌ای یا موبایلی مولفه‌ها و نشانه‌های زندگی دوم
است.
او افزود: خود اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌گویند راجع به زندگی دوم هیچ
چیز نمی‌دانند؛ به عبارتی فضا آنقدر مبهم است که نمی‌شود گفت خوب است یا
بد.
رحیمی با بیان اینکه تعداد گوشی‌های هوشمند ایرانیان به نسبت جمعیت بیشتر
از آمریکا و کشورهای اروپایی است، ابراز کرد: پس والدین باید اطلاع کافی
داشته باشند تا در آینده توسط فرزندان دور نخورند؛ امروزه در آمریکا و
اروپا که بستر بازتری نسبت به جامعه ما دارد برخوردهای سلبی با این مقوله
صورت می‌گیرد.
وی خاطر نشان کرد: کشور فرانسه فیلمی در مورد فضاهای مجازی با عنوان «بهشت
سیاه» ساخت و این نشان می‌دهد به این نتیجه رسیده که آسیب‌هایی دامنگیر
این کشور شده است.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: در طول 25 سال گذشته ما با چند جامعه
برخورد کرده‌ایم. نسل ما جلوی تلویزیون می‌نشست و هر چه نشان می‌داد،
می‌دید و نقشی در محتوای آن نداشت اما امروزه رغبت کودکان به این فضا کم
شده زیرا فضایی که در آن زندگی میکنند، متفاوت است. جامعه بعدی نیز دانشی
است به این معنی که فرد فقط بیننده نیست و بر آن چه می‌بیند، تاثیر
می‌گذارد.
وی اضافه کرد: وقتی فرد وارد این فضا می‌شود قدرت انتخاب دارد و یکی از
دلایلی که رغبت به سینما کم شده همین است. نسل ما پرورش یافته جامعه
اطلاعاتی است اما نسل فرزندان ما پرورش یافته این جامعه به اضافه جامعه
دانشی است یعنی از جامعه‌ای که ما داشته‌ایم خوششان نمی‌آید و دوست دارند
تاثیرگذار باشند.
رحیمی به خصوصیات فضای مجازی اشاره کرد و گفت: در فضای مجازی هر کس خود را
آنگونه که دوست دارد، معرفی می‌کند. بعد از یک مدت وقتی زمان زیادی را با
آن شخصیت مجازی سپری می‌کند قسمت زیادی از شخصیت واقعی را به خود اختصاص
می‌دهد. وقتی از آن فضا بیرون می‌آید و با واقعیت‌ها مواجه می‌شود دچار
دوگانگی شخصیت می‌گردد.
او ابراز کرد: مشکلات روحی و روانی از اینجا شکل می‌گیرد. اگر پروفایل
برخی فرزندان چک شود متوجه می‌شویم که بسیاری از آنها غیر واقعی است.
شخصیتی که آنها برای خود در فضای مجازی می‌سازند یک شخصیت آرمانی است و
هرچه زمان بیشتری را با آن شخصیت بگذرانند، برایشان بیشتر جا می‌افتد.
این کارشناس فضای مجازی در ادامه به بیان آماری از یک تحقیق موسسه
آمریکایی با عنوان «موسسه خانواده امن» پرداخت و گفت: بر اساس این تحقیق 12
درصد از سایت‌های دنیا بالاترین آمار غیر اخلاقی را دارد که دیدن آن برای
بزرگسالان هم توصیه نمی‌شود. هر سال بیش از 480 میلیون صفحه در این فضای
اینترنتی شکل می‌گیرد. 89 درصد از محتوای چت روم‌ها و شبکه‌های مجازی مثل
وایبرها و امثالهم نیز غیر اخلاقی و خشونت‌آمیز است.
وی ادامه داد: 34 درصد از کاربران اینترنت بدون اینکه بخواهند به سمت
فضاهای غیر اخلاقی می‌روند. در تحقیق ایرانی دیگری مشخص شده که کاربران به
طور متوسط در 11 سالگی وارد سایت‌های غیر اخلاقی می‌شوند. 90 درصد کودکان 8
تا 16 سال در غیاب والدین خود به سمت سایت‌های غیر اخلاقی می‌روند.
او خاطر نشان کرد: تعداد کاربران شبکه وایبر در ایران طبق آمار اعلام شده 9
میلیون نفر است. وایبر شبکه‌ای اسراییلی است و بیشتر کاربران این شبکه در
ایران هستند.
رحیمی گفت: غربی‌ها خود با این شبکه‌ها مقابله میکنند زیرا اولین نکته‌ای
که برای آنها اهمیت دارد زمان است. با گروه‌هایی که ایجاد می‌کنیم اطلاعات
را دسته‌بندی شده به آنها تحویل می‌دهیم و آنها این شبکه‌ها را به صورت
رایگان در اختیار ما قرار می‌دهند تا خیلی آسان اطلاعات ما را به دست
آورند.
این پژوهشگر در پایان به ذکر چند گام موثر برای مقابله با آسیب‌های فضای
مجازی روی فرزندان اشاره کرد و گفت: اولین گام این است که اطلاع داشته
باشیم. گام بعدی این است که اجازه ندهیم فرزندمان گوشی به دست به رختخواب
برود.
وی افزود: کامپیوتر را در اتاق خواب فرزندان قرار ندهید. هر چند وقت یکبار
سایت‌هایی که فرزندتان جستجو کرده‌اند را چک کنید. فرزندتان را به جمع‌های
سالم ببرید و اجازه ندهید خیلی با خودش تنها باشد.
رحیمی همچنین بیان کرد: با فرزندان بازی کنید تا کاملا تخلیه شوند؛ در
نهایت اگر ماهواره دارید خودتان شبکه‌هایی که مناسب نیستند را نبینید تا
فرزندانتان نیز به تماشای آنها ترغیب نشوند.