دات آی آر بیست و یک ساله شد

طی بیش از دو دهه تعداد دامنه‌های فعال IR ثبت شده به بیش از 622 هزار دامنه رسیده که با احتساب دامنه های ثبت شده co.ir ، ایران، ac.ir، sch.ir ، id.ir ، gov.ir، org.ir و net.ir مجموعا حدود 632 هزار دامنه اینترنتی در مرکز ثبت دامنه های اینترنتی کشور ثبت شده است.

ایران از نظر تعداد دامنه اینترنتی کشوری، بزرگترین کشور در منطقه است و از کشورهایی نظیر سنگاپور، مالزی، هنگ‌کنگ، ترکیه، اسلواکی، یونان و فنلاند هم پیشی گرفته و در رتبه های نخست فهرست کشورهای برتر جهان از نظر رشد دامنه اینترنتی قرار دارد.

ثبت دامنه ملی «دات آی آر» - IR. - یکی از اقدامات موثر در قلمرو اینترنت ایرانی محسوب می شود که توانست مشخصه ای تعیین شده برای هویت ایران در فضای اینترنت شکل دهد.

این اقدام از سوی مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات انجام شد که هنوز هم تنها نهاد ثبت اسامی قلمرو دامنه های اینترنتی در ایران به رسمیت شناخته می شود.

با تلاش مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات که از سال 1376 با ارتقا به پژوهشگاه به «پژوهشگاه دانش های بنیادی» تغییر نام داد، ایران در ابتدای دهه 1370 به عنوان نخستین کشور خاورمیانه - پس از رژیم اشغالگر قدس - به شبکه جهانی اینترنت پیوست.

اولین اتصال ایران به شبکه اواخر سال 1992 میلادی موقتا از طریق اتصال تلفنی دستگاه کامپیوتر 80386 به دانشگاه لیسنتس اتریش صورت گرفت. این مرحله از راه‌اندازی ارتباط با شبکه کامپیوتری آموزشی و پژوهشی اروپا به منزله فاز صفر بود و استفاده از شبکه تقریبا به مبادله پست الکترونیک برای اعضای هیات علمی و پژوهشگران مرتبط با مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات منحصر بود.

در ادامه، گره اصلی ایران از طریق یک دستگاه کامپیوتر Micro VAX 3100 که در مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات نصب شده بود و با یک خط استیجاری به دانشگاه وین اتریش به عنوان یکی از نقاط اصلی اتصال به شبکه در آن متصل شد.

اواخر سال 93 میلادی پروتکل IP/ICP در ایران راه اندازی شد که امکان اتصال به شبکه اینترنت را فراهم کرد و ایران حدود یک سال بعد از دانشگاههای اروپایی به شبکه اینترنت وصل شد.

فعالیت گره ایران در شبکه اموزش و پژوهش اروپا رسما از اول ژانویه 1993 اغاز شد با این حال گسترش شبکه به دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور به دلییل ضعف خطوط مخابراتی بسیار به کندی پیش رفت به طوری که با گذشت بیش از یک سال از اتصال ایران به شبکه خط دانشگاه صنعتی شریف عملا بلااستفاده مانده و خط دانشگاه صنعتی اصفهان با سرعت 4800 bps اجازه استفاده همزمان بیش از دو یا سه کاربر را نمی‌داد!

به گفته دکتر شهشهانی، استاد مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات و مسوول اسبق ثبت پسوند ملی ایران (IR.) کل ظرفیت اتصال کشور در آن زمان 9.8 کیلوبیت در ثانیه بود که با توجه به این که هنوز سرویسهای Web و فایلهای گرافیکی راه نیفتاده بود همین سرعت 9.8 کیلوبیتی برای تبادل ای‎میل (پست الکترونیک) که با ارسال نخستین ایمیل از ایران در دی ماه 1370 آغاز شد کفایت می کرد.