تغییر ماهیت جنگ سایبری

تازه به نیمه سال ۲۰۰۹ رسیده بودیم که وزیر دفاع ایالات متحده دستور ساخت یک مرکز سایبری تخصصی را داد. اکنون بیش از ۱۰۰ کشور دارای واحدهای نظامی و اطلاعاتی جنگ سایبری هستند. به گفته مارتین دمپسی (که بعدها رییس ستاد مشترک ارتش شد)، مسئله سایبری به "یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای امنیت ملی” تبدیل شده است. یک مشکل کلیدی، نبود هنجارهای رفتاری مورد قبول در مورد استفاده از حملات سایبری در درگیری‌ها، و حتی نگران‌کننده‌تر از آن، استفاده گسترده‌تر از آن‌ها در زمان صلح است.

روسیه نخستین کشوری بود که زمانی که در سال ۲۰۰۸ به گرجستان حمله کرد، حملات سایبری را با یورش‌های زمینی ادغام نمود و هیچ تردیدی وجود ندارد که فعالیت‌های سایبری در نبردهای آینده نیز وجود خواهد داشت. اما کاربرد مناسب این گونه حملات چندان روشن نیست. قانون بین‌الملل می‌گوید که حملات باید متناسب باشد و تلفات شهروندان غیرنظامی را پایین آورد. اما به هر ترتیب، اینترنت باعث می‌شود که حمله به اهداف غیرنظامی به آسان‌ترین کار تبدیل شود و در بسیاری موارد تلفات در همان لحظه روی نمی‌دهد. برای نمونه، از کار انداختن شبکه برق در طول تابستان ممکن است باعث مرگ و تلفات به دلیل گرمازدگی شود.

ماهیت جنگ‌های سایبری همچنین بدان معنی است که حملات همیشه از سوی دولت‌ها انجام نخواهد گرفت. حتی یک جمعیت آواره دارای سازمان‌دهی مناسب که در یک کشور ثالث مستقر باشند (و یا در چندین کشور پخش شده باشند) می‌توانند در طول یک درگیری حملات سایبری ترتیب دهند. اگر این جمعیت در یک کشور دوست استقرار یافته باشد، احتمال پاسخ قانونی وجود دارد؛ اما اگر این جمعیت در کشوری متخاصم مستقر باشد، یک سری واکنش‌های دیگر بسته به شدت حملات بر روی میز خواهد بود. همان گونه که رییس اطلاعات ملی در گزارش خود به کمیته نیروهای مسلح سنا در ماه فوریه اشاره کرد، دشوار است که بتوان بازیگران و عوامل دولتی و غیردولتی در یک کشور را از هم تمیز داد، که خود این مسئله موجب پیچیده شدن تصمیم‌گیری در مورد دادن پاسخ مناسب می‌گردد.

تلاش‌های حمایتی دولت برای پذیرفتن هنجارهای رفتاری هم‌اکنون آغاز شده است. یکی از این گردهم‌آیی‌ با نام گروه کارشناسان دولتی سازمان ملل در توسعه حوزه امنیت بین‌المللی شکل گرفته است. این گروه سال پیش به منظور "بررسی، با نگاهی بر روی ارتقای درک متقابل …از جمله هنجارها، قواعد و یا اصول رفتار مسئولانه از سوی دولت‌ها” شکل گرفت. در ماه ژوئن ۲۰۱۵، این گروه یک سری پیشنهاد‌هایی ارائه داد، که بسیاری از آن‌ها منطقی و عقلانی بودند. مانند این پیشنهاد: "هیچ کشوری نباید از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات مغایر با تعهدات خود به قوانین بین‌المللی در مسیری که عامدانه موجب ایراد خسارت به زیربناهای حساس می‌گردد استفاده کرده و یا آگاهانه از این کار پشتیبانی نماید.” متأسفانه با توجه به این واقعیت که این عمل [استفاده غیرقانونی از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در این مسیر] روزانه در حال انجام گرفتن است، باید گفت که ماهیت برخی از این پیشنهاد‌ها به عنوان هنجار، آرمان‌گرایانه‌تر از آن چیزی است که امید می‌رود انجام پذیرد.

جیمز کلاپر، رییس اطلاعات ملی در گزارش خود به کمیته نیروهای مسلح سنا در ماه فوریه حملات را به صورت یک "واقعیت رو به رشد” تعریف کرد و اشاره کرد: "بازیگران خارجی در حال شناسایی و گسترش دسترسی به سامانه‌ها و زیربناهای حساس و حیاتی ایالات متحده می‌باشند، که در صورتی که دشمن بخواهد خصمانه عمل کند، ممکن است به سرعت برای نابودی و خرابی [این سامانه‌ها و زیربناها] اقدام کنند.” از بازیگرانی که به عنوان کلیدی‌ترین تهدید در این راستا نام برده شد، می‌توان به این‌ها اشاره کرد: روسیه، چین، ایران، و کره شمالی – که دو مورد آخر به گفته وی دارای مقاصد و اهداف مخرب‌تری هستند.

اکنون باید در زمان جنگ منتظر حملات سایبری بود. هرچند که نگرانی عمیق‌تر در این مورد این است که حملات سایبری در زمان صلح انجام پذیرد. در سال ۲۰۱۲، نیک هاروی، وزیر پیشین امور خارجه نیروهای مسلح این مورد را در مجمع شانگری لا (دیالوگ شانگری لا) عنوان نمود که حملات سایبری "یک گزینه کاملاً متمدنانه” است.