همه وعده هایی که برای تحقق شبکه ملی اطلاعات داده شد اما عملی نشد/ چه کسی مقصر است؟
تاریخ انتشار : ۲۲ اسفند ۱۳۹۴
عدم اطلاع رسانی صحیح درباره اهداف، ویژگی ها و دستاوردهای پروژه «اینترنت ملی» موجب شد تا موجی از شایعات پیرامون این موضوع شکل بگیرد.
گروه سیاست گرداب؛ نوع
و سطح استفاده از اينترنت، براي هر كاربري باتوجه به نيازهايش تعريف مي
شود. استفاده يك كاربر عادى از اینترنت عموما متمركز بر بعد سرگرمی آن است.
با اينترنت سراغ فيلم ها و عكس هاى جذاب يا سوژه هاى داغ خبرى مي رود. به
شبكه هاى اجتماعی وارد مي شود و در وبلاگ هاى شخصي خود دست نوشته ها و
مطالب مورد نظرش را منتشر مي كند. اينترنت براي يك دانشجو، استاد دانشگاه،
يك فرد دغدغه مند در حوزه علمي يا يك پژوهشگر وسيله اي براي جمع آوري
اطلاعات، تبادل اطلاعات و يافته هاي خود با ديگران و همچنین آگاهي از صحت و
سقم شايعات علمى است. تجار و بازرگانان مي توانند از اينترنت جهت تسريع و
تسهيل مبادلات مالي و آگاهي از محصولات ساير برندها براى واردات و صادرات
محصولات خود استفاده كنند.
مي توان مثال هاى بيشتري از كاربردهاي
اينترنت براي اقشار مختلف نيز ذكر كرد. در هر صورت بايد بپذيريم اينترنت كه
عنوان یکی از مهمترین و تاثيرگذارترين رسانه های عصر حاضر را به دوش مي
كشد، با ورود به فضاي زندگی روزمره بسياري از معادلات سنتي در حوزه هاى
سياسي، اقتصادي و فرهنگي را بهم زده است.
نقش و نفوذ اینترنت به
قدری اهمیت پیدا کرده است که می توان آن را یکی از عوامل لازم و ضروری و
تاثیرگذار در توسعه یافتگی و همچنین عدم توسعه يافتگي بسياري از محدوده هاي
جغرافيايي از کشورها گرفته تا تقسیم بندی های جزیی تر از جمله مناطق
روستایی دانست.
چرا اينترنت ملي؟
توقع
مردم برای استفاده از اینترنتی پرسرعت در روزگاری که تقریبا تمامی بخش های
زندگی به استفاده از این رسانه گره خورده است، بالاست. تعدادی از کشورهای
توسعه یافته و در حال توسه برای رفع نیاز مردم و در عین حال ایجاد امنیت
بیشتر در حوزه فضای مجازی تصمیم به راه اندازی «اینترنت ملی» گرفته اند.
با این وجود در کشور ما، در حوزه برنامه ریزی و فرهنگ سازی برای شناخت و
استفاده از اینترنت، به دلیل عدم تخصصص مسئولین و کم کاری برخی نهادهای
تصمیم گیرنده، سطحی از ناآگاهی عمومی به همراه شایعات عموما بی پایه و اساس
نسبت به پروژه اینترنت ملی شکل گرفته است.
عدم اطلاع رسانی صحیح
درباره اهداف، ویژگی ها و دستاوردهای پروژه «اینترنت ملی» موجب شد تا موجی
از شایعات پیرامون این موضوع شکل بگیرد. فضای ایجاد شده علیه اینترنت ملی و
عدم روشنگری مسئولان ذی ربط به تدریج به عدم اقبال مردم به راه اندازی
پروژه اینترنت ملی منجر شد؛ تا جایی که بسیاری از تاخیر بوجود آمده در فاز
اجرایی آن رضایت دارند. شاید این از معدود طرح هایی باشد که عدم تحقق وعده های مسئولین، موجب خوشحالی بخش عمده ای از مردم شود!
حقیقت
آن است که اينترنت ملي با توجه به افزایش سرعت خدمات دهی در حوزه فضای
مجازی می تواند تاثيرات مثبتي در افزایش سرعت توسعه بومي و ملي ما داشته
باشد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. با این وجود آگاهی بسیاری از
اینترنت ملی محدود به شایعاتی نظیر عدم ارتباط با اینترنت جهانی، محدودیت
در آزادی بیان و مواردی از این قبیل می شود. در این بین نباید از داستان
همیشگی نقش دستان پشت پرده در انحراف اذهان عموم غافل بود.
عجيب است
كه قشر روشنفكر غرب زده جامعه كه در بسیاری از حوزه ها غرق در دستاوردهای
غرب شده اند و به دنبال اجرای دستورالعمل های آنها برای توسعه کشور هستند
نیز نسبت به اینترنت ملی رویکردی منفی دارند و از طلایه داران سپاه مخالفین
اینترنت ملی بشمار می آیند.
آنها یا نمی دانند و یا خود را به
نادانی زده اند ولی حقیقت این است که تعدادی از کشورهای توسعه یافته دنیا
با طراحی هدفمند برای افزایش بهره وری و حفظ امنیت خود تصمیم به راه اندازی
شبکه اینترنت ملی گرفته اند. این مساله از جمله دستاوردهای مثبتی است که
غرب داشته و اجرای آن می تواند به سایر کشورهای درحال توسعه نیز کمک کند.
با این وجود بنظر می رسد ذهن مطالبه گر قشر روشنفکر غرب زده در يك عمليات
رواني و مهندسي شده به اشتباه افتاده است و برای معدود دفعات ممکن با مردم
در یک مسیر قرار گرفته اند.
اینترنت ملی چه دستاوردی دارد؟
تامین امنیت
تامین
امنیت از جمله مواردی است که با ورود فضای مجازی دیگر محدود به مرزهای
جغرافیای و قراردادهای دنیای واقعی نمی شود. بسیاری از کشورهای دنیا با درک
این مساله، بودجه های کلانی را به امر امنیت در حوزه فضای مجازی اختصاص می
دهند. برای نمونه همانطور که در مطلبی که
پیش تر گرداب منتشر شده، ذکر شده است اوباما برای تامین امنیت آمریکا در
حوزه فضای مجازی در سال 2016، بودجه ای معادل 19 میلیارد دلار را از کنگره
درخواست کرده است. راه اندازی شبکه ملی اطلاعات می تواند کمک بسزایی را
برای ایجاد امنیت در حوزه فضای مجازی داشته باشد.
افزایش سرعت
افزایش سرعت نیز از دیگر دستاوردهای اینترنت ملی است که می تواند پاسخگوی نارضایتی مردم از سرعت پایین فعلی باشد.
کاهش هزینه های ملی و حتی شخصی
با
انتقال سرورهای اینترنت به داخل کشور هزینه تبادل داده ها نیز پایین آمده و
در نتیجه استفاده از اینترنت برای کاربران هزینه کمتری خواد داشت. یعنی
کاربران اینترنت در داخل کشور با کمترین هزینه بیشتری سرعت را تجربه خواهند
کرد.
دستیبابی به محیط سالم مجازی
با
اینترنت ملی می توان محیطی ایمن و سالم برای جستجوهای اینترنتی فراهم کرد.
این درحالی است که بسیاری از افراد دغدغه مند در این حوزه همیشه با بیان
نگرانی خود از آزادی انتشار بسیاری از مطالب غیراخلاقی در اینترنت ابراز
نگرانی کرده اند.
با این وجود شایعاتی مبتنی بر راه اندازی شبکه ملی
و قطع شدن ارتباط شبکه اینترنت جهانی موجب شده است تا بسیاری چشم خود را
بر ویژگی های مثبت اینترنت ملی ببنند. حال آنکه با راه اندازی شبکه ملی
اطلاعات هرگز دسترسی به اینترنت جهانی محدود نخواهد شد.
شبکه ملی اطلاعات از ابتدا تا امروز!
باتوجه
به اهمیت شبکه ملی اطلاعات، که بارها مسئولین نیز به آن شاره کرده اند،
باید ار آنها دلیل این همه تاخیر و اهمال کاری در راه اندازی آن را جویا
شد.
در بخشی از گفت‌وگوی گرداب با علیرضا شاهمیرزایی
عضو سابق شورایعالی فضای‌مجازی که پیش تر منتشر شده است، وی درباره پروژه
شبکه ملی اطلاعات گفته بود: «وزارت ارتباطات دائما خبر از راه اندازی شبکه
ملی اطلاعات می دهد ولی شبیه همان خیاط‌هایی هستند که می‌گفتند لباس تن
پادشاه است ولی پادشاه واقعا عریان بود! آنها خود را فعال نشان می دهند و
می گویند سخت مشغول کار هستیم اما هیچ کس نتایج این گزارشات و فعالیت‌ها
را نمی بیند.»
نگاه به تاریخچه اینترنت ملی و صحبت هایی که از ابتدا پیرامون آن شکل گرفته تا امروز، ابهامات بیشتری را بوجود می آورد.
اواخر سال 1384: بر اساس تصميم هیات دولت مقرر شد شبکه ملی اينترنت طي 3 سال به بهره برداری برسد.
سال 1385: قرار شد اجرای پروژه اینترنت ملي به مرکز تحقیقات مخابرات ایران محول شود.
سال 1386: برنامه های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سالهای 86 تا 88 در هیات وزیران تصویب شد.
سال 1387:
طی صحبت های عبدالمجيد رياضي معاون وقت فن‌آوري اطلاعات وزارت ارتباطات،
50 درصد زيرساخت‌هاي اينترنتي شبكه ملي اينترنت فراهم بوده است! پس با اين
تفاسير 50 درصد ديگر زيرساخت‌هاي لازم هم بايد تا الآن تكميل شده باشد زيرا
قرار بوده كه تا پايان سال 89 اين پروه به اجرا گذاشته شود.
سال 1389:
موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید «شبکه ملی اطلاعات» به صورت جدی تر
مطرح شد؛ طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه ذکر گردید.
سال 1389: همزمان با تغییر نام شبکه ملی اینترنت به شبکه ملی اطلاعات، تاریخ راه اندازی آن، برای پنج سال یعنی تا پایان برنامه پنجم تمدید شد.
سال 1394: در
پنجمین سال پس از تغییر نام و آخرین سال برنامه پنجم نیز خبری از شبکه ملی
اطلاعات نشد تاجایی که انتظاری رییس سابق مرکز ملی فضای مجازی (متولی راه
اندازی شبکه ملی اطلاعات) در نامه ای به رییس جمهور خواستار تغییر متولی
راه اندازی شبکه ملی اطلاعات شد.
6 مرداد سال 1394: نصرالله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات اعلام کرد شبکه ملی اطلاعات آماده بهره برداری است.
26 مرداد 1394: عباس آسوشه معاون فنی مرکز ملی فضای مجازی گفت با چیزی که شبکه ملی اطلاعات نام دارد، خیلی فاصله داریم.
9 شهریور سال 1394: واعظی وزیر ارتباطات اذعان کرد 70 درصد شبکه ملی اطلاعات آماده است.
در
آخرین اظهارنظری که پیرامون شبکه ملی اطلاعات شده است، 17 اسفند سال جاری
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مدعی شد که از شبکه ملی
اطلاعات در سال 1395 بهره برداری
می شود. حال باید منتظر نشست و دید این ادعای واعظی نیز بر تعداد وعده های
عمل نشده مسئولین مرتبط اضافه می کند یا بالاخره پرونده پروژه مذکور در سال
95 ختم به خیر می شود.
مقصر اصلی کیست؟
تاخیر
در راه اندازی و بهره برداری از شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی از
جمله نکات مبهمی است که هیچ جواب قانع کننده ای برای آن وجود ندارد. آنچه
واضح است دلال هایی وجود دارند که با سو استفاده از وضعیت فعلی اینترنت،
سود بسیاری از فروش پهنای باند بدست آورده و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات
به اصطلاح نان بسیاری از آنها را آجر می کند. پس طبیعی است در روند اجرایی
پروژه اینترنت ملی اختلال ایجاد کنند.
در این بین نکته قابل توجه و
عجیب دیگری که توجه بسیاری را به خود معطوف کرد عدم اختصاص ردیف بودجه در
سال 95 توسط دولت برای شبکه ملی اطلاعات در لایحه بودجه و بی توجهی به این
موضوع مهم در برنامه ششم توسعه از سوی دولت بوده است.
به نظر می
رسد برای یافتن پاسخ این سوال که براستی چرا تا کنون هیچ گام مثبتی برای
تحقق شبکه ملی اطلاعات برداشته نشده، باید سری به "پشت پرده" زد! "پشت
پرده"هایی که تجربه ثابت کرده، بعضا اتفاقات مهم و حتی ناگواری را رقم می
زند
حال سوال اینجاست؛ آیا پاسخ عدم اجرای صحیح شبکه ملی اطلاعات پس از ده سال نیز در پشت پرده های سیاسی و اقتصادی پنهان شده است؟!
محمد حسن انتظاری: این شبکه هنوز به صورت کامل پیاده و اجرا نشده یعنی فعلا هنوز در اول راه است. امید داریم که زودتر طراحی شبکه ملی اطلاعات ارائه شده و با یک زمان بندی روشنی، پیاده شود.
اینترنت دیگر یک کالای لوکس نیست، بلکه به کالایی استراتژیک تبدیل شده است که وجود آن برای کشور حیاتی است و نبود آن کشور را دچار بحران جدی می کند با این پیش شرط، می توان بسیاری از بندهای اقتصاد مقاومتی را بر آن مترتب دانست.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: با هماهنگی‌هایی که با مجلس شورای اسلامی انجام خواهیم داد نبود شبکه ملی اطلاعات را در برنامه ششم را اصلاح و این موضوع را در برنامه جای خواهیم داد.